عنوان پایان‌نامه
کارایی ترتیب نزول در تفسیر قران کریم
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2048ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 55053
- تاریخ دفاع
- ۲۸ شهریور ۱۳۹۱
- دانشجو
- احمد مهدی زاده
- چکیده
- تفسیر قرآن به عنوان یکی از مهمترین علوم اسلامی، مانند سایر علوم همواره نیازمند انجام پژوهش هایی برای نیل به روش هایی سودمندتر و با کارایی بیشتر، به منظور فهم و بهره گیری بهتر از کلام خداست. یکی از سبکهای نوین در این علم، «تفسیر بر اساس ترتیب نزول» می باشد. هدف این تحقیق بازشناسی مبانی و امتیازهای این سبک نسبت به دیگر سبک های معمول تفسیری و ارزیابی کارایی آن در عرصه تفسیر قرآن کریم است. در این پژوهش برای نیل به این هدف، نخست مقدماتی در مورد روش های صحیح دست یابی به ترتیب نزول قرآن ذکر شده، سپس با استفاده از برخی حقایق مطرح شده در متن کتاب خدا و نیز پاره ای گزارش های تاریخی در مورد قرآن، به استنتاج مبانی این سبک تفسیری و تطبیق و مقایسه ی آنها با مبانی مطرح شده توسط برخی مفسرانِ این سبک پرداخته شده؛ و در ادامه با استفاده از مبانی مذکور، امتیازهای این سبک تفسیری تبیین شده اند. در انتها با انجام یک بررسی موردی در آیات قرآن، در سه شاخه ی: تفسیر ترتیبی سوره ها، تفسیر موضوعی و تدبّر در سیر معنایی واژگان، صحت و اعتبار امتیازهای بدست آمده در عمل به اثبات رسید. بر اساس نتایج تحقیق حاضر، اهم مبانی تفسیر بر اساس ترتیب نزول عبارتند از: 1) تدریجی بودن نزول قرآن، 2) توقیفی بودن ترتیب آیات در سوره ها، 3) اجتهادی بودن ترتیب سوره ها در قرآن موجود، 4) تعیین ترتیب نزول قرآن به روش هایی چون: مبنا قراردادن روایات ترتیب نزول سوره ها؛ توجه به معیارهای لفظی و محتوایی قرآن و بهره گیری از روایات اسباب نزول و سیره نبوی با رویکردی ناقدانه، 5) نزول قرآن به تناسب احوال و مقتضیات زمان نزول، 6) گوناگونی روش های تربیتی و هدایتی قرآن در طول زمان نزول، 7) مشروعیت این سبک تفسیری. امتیاز های بدست آمده نیز عبارتند از: 1) فهم بهتر از مراد جدی آیات، 2) تمیز دادن ناسخ از منسوخ، مطلق از مقید و عام از خاص، 3) بازشناسی اسلوب های تربیتی و هدایتی قرآن در طول زمان نزول و تطبیق آنها با جوامع بشری امروز، 4) بازشناسی نقاط مبهم تاریخ صدراسلام.
- Abstract
- The commentary of Quran as one of the most important Islamic sciences, like other sciences, always needs researches to achieve profitable and more efficient methods of better understanding and using of the Word of God. One of the new styles in the science is “the commentary based on sequence of revelation”, and the purpose of this study is to recognize its principles and privileges than other common styles of interpretation and evaluation of its performance in the commentary of Quran. In this research to achieve this goal, some primaries of the correct way for achieving the sequence of revelation of Quran, are first stated. Then by using some of the facts set forth in the text of the Quran, and some historical records, the conclusion of the basics of this style of interpretation, and implementation and compare them with the basics has been raised by some commentators of this style, are done. Continuing, by using the basics, the advantages of this commentary style have been explained. Finally, by a case study in Quran based on sequence of revelation on three scopes, i.e. the sequential interpretation of the suras, the thematic interpretation and the reflection on semantic course of vocabulary, accuracy and validity of the privileges obtained, was proved in practice. Based on the results of present study, basics of interpretation based on the sequence of revelation are: 1) the gradual revelation of the Quran, 2) Confirmatory order of verses in suras, 3) the suras of Quran to be subject to discretion of the Companions, 4) determine the sequence of revelation by the methods such as: base the narratives for the sequence of revelation of the suras of the Quran, pay attention to the verbal and/or the content criteria of the Quran, and using the narratives of the Prophet Muhammad and occasion of revelation with a critical approach, 5) revelation of the Quran based on the requirements and the circumstances of descent time, 6) variety of methods of training and guidance o
