عنوان پایان‌نامه
اجتهاد مقاصدی
- رشته تحصیلی
- فقه شافعی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2138ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 58748
- تاریخ دفاع
- ۱۵ مهر ۱۳۹۱
- دانشجو
- بایزید درویشی پورخرم آباد
- استاد راهنما
- جلال جلالی زاده
- چکیده
- با توجه به اینکه دین اسلام دینی است که بر اساس مصالح بشری و مقاصد شریعت، برای تأمین سعادت و خوشبختی انسان ها است و از آنجایی که این دین مکمل و عصاره ادیان دیگر و منطبق با نیازهای واقعی انسان است، لذا برای تداوم بخشیدن و همنوا شدن با تطورات و تحولات، و پاسخگویی به پرسشهای مطروحه در هر عصر و دوره ای و بنا به شرایط و اقتضائات زمانی و مکانی، اجتهاداتی از سوی ائمه و مجتهدان صورت گرفته، که گاهی دلایل این اجتهادات روشن و واضح و بر گرفته از نصوص قرآن وسنت و گاهی به تناسب ادله فقهی هر مذهبی، دیدگاه و آرای مختلف ارائه شده است. اما آنچه که مهم و محل اهتمام است فهم علت و سبب صدور حکم و معقول المعنی بودن احکام و پی بردن مجتهد به فهم اهداف شارع از صدور احکام است که یکی از مزایا و امتیازات دین اسلام است که شارع مقدس مصالح بندگان را مراعات نموده است. بنابراین افرادی مانند غزالی، عزبن عبدالسلام، شاطبی، و دیگران با توضیح این روش اجتهادی راهی روشن و هموار را برای کاوشگران حوزه فقهی، تدوین و بیان نموده اند، امروزه این روش با توجه به پیچیده شدن زندگی و پیشرفتهای علمی و مسائل مستحدثه از دیگر روش ها مهم تر بوده و سزاوار است که به آن اهمیت بیشتری داده شود. لذا اجتهاد مقاصدی به عنوان روشی برتر و با کارآمدی بیشتر مورد توجه اندیشمندان و فقها قرار گرفته است و توانمندی خود را در پاسخگوئی به پرسش ها و استنباط احکام و موضوعات مختلف نشان داده است. اجتهاد مقاصدی که در چارچوب ضوابطی خاص که اندازه اعتبار آن را شرع الهی مشخص می کند، به شریعت، در جهت اهداف و مقاصد شارع، قدرت سرشاری می بخشد بدون اینکه از حدود حریم الهی تجاوز کند و یا حقوق انسانی را پایمال نماید. اجتهاد مقاصدی درپرتو نصوص اصیل، مقاصد عمومی و قواعد کلی شریعت، در پی تحقق مقاصد و مصالح سه گانه: ضروریات، حاجیات، و تحسینیات، نیازها و ضرورت های حیات امت اسلامی را برآورده کرده و امراض و مشکلات معاصر را با نسخه شریعت و دارویی از داروخانه اسلام، معالجه و مداوا می نماید.
- Abstract
- Whereas Islam is a religion based on human interests and religious law for supplying the humans luck and happiness, and whereas this religion is the complement and extract of other religions and in compliance with real needs of human, thus to continue and conform to the evolutions and developments and answering the propounded questions at any age and period and according to the temporal and local conditions and requirements, some exertions have been applied by religious jurists and Imams. The reasons of these exertions sometimes are clear and derived from Koran texts and tradition, and sometimes proportional to the jurisprudential proofs of each religion, different viewpoints and judges have been offered. But the important subject that requires the effort is to understand the cause and reason of sentence issuance and reasonable meaning of sentences and religious jurist’s perception of legislator purposes of sentences issuance that is one of advantages and points of Islam Religion therein the sacred legislator has observed the interests of servants. Therefore, persons such as Ghazali, Ez Ibn Abdolsalam, Shatebi and other persons explaining this exertion method compiled and explained a clear and even way for explorers of jurisprudential context. Today, this method is more important than other methods considering the life complexity and academic advancements and issues, and required to be considered intensively. Thus, purposeful exertion has been considered majorly by the scholars and jurists as a superior method with more efficiency and showed its capability responding the questions and inferring the sentences and different subjects. Purposeful exertion enables the religious law in accordance with specified framework that its reliability is specified by the divine religion, towards purposes and goals of legislator, without violating the divine privacy limits or the human rights. Purposeful exertion under effect of authentic texts, general purposes and rules of religious law is seeking for realization of triple purposes and interests including necessities, needs interests and ameliorative interests meet the needs and necessities of Islamic nation life, and cure and treat the contemporary diseases and problems by religious prescription and a drug of Islam.
