عنوان پایان‌نامه
بررسی علل ناپایداری منطقه بر پایه برخی عوامل محیطی (آب، خاک و پوشش گیاهی) (مطالعه موردی: منطقه اشتهارد استان البرز)
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78295;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78295
- تاریخ دفاع
- ۲۳ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- فاطمه نخشب
- استاد راهنما
- غلامرضا زهتابیان, مجید کریم پورریحان
- چکیده
- روند بیابان زایی در کشور های در حال توسعه و نیز کشور هایی که دارای پتانسیل بالای بیابان زایی می باشند، از شدت بالایی برخوردار است. لذا مقابله با این پدیده، به ویژه در کشور های فوق بسیار کارساز و سودمند خواهد بود. تا کنون مبارزه با بیابان زایی و تخریب سرزمین به عنوان اولویت محلی، ملی، منطقه ای، جهانی و به خصوص در سطح ملی چه در کشور های توسعه یافته و چه در کشور های در حال توسعه در نظر گرفته نشده است. بنابراین شناخت معیار ها و شاخص ها به منظور ارائه ی یک مدل برای نشان دادن شدت بیابان زایی و تعیین مهم ترین عوامل موثر بر آن جهت جلوگیری از گسترش فاکتور های بیابان زایی ضرورت دارد. این تحقیق جهت بررسی علل ناپایداری منطقه اشتهارد بر پایه عوامل محیطی صورت گرفت که برای بررسی شدت بیابان زایی پس از بررسی وضعیت موجود منطقه، سه معیار آب، خاک و پوشش گیاهی که از موثرترین عوامل در بیابانی شدن منطقه است، مورد ارزیابی قرار گرفت و با توجه به اطلاعات موجود برای معیار آب از شاخص های هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم، کلر، کل جامدات محلول و افت آب زیر زمینی و برای معیار خاک از شاخص NDSI و برای معیار پوشش گیاهی از شاخص NDVI طی یک دوره ده ساله با استفاده از نرم افزار Arc GIS و ENVI استفاده شد، در انتها امتیاز های مربوط به شاخص های هر معیار با بهره گیری از مدل IMDPA تعیین شد و برای هر شاخص با توجه به وزن دهی انجام شده یک نقشه تهیه گردید، به طوری که از میانگین هندسی شاخص های هر معیار، نقشه کیفی معیار مورد نظر بدست آمد. سپس با تلفیق و تعیین میانگین هندسی لایه های حاصل از معیار ها و با طبقه بندی نقشه بدست آمده، نقشه وضعیت فعلی و گذشته ی بیابان زایی منطقه حاصل گردید. همچنین تغییرات کاربری اراضی را نیز طی این مدت مورد مطالعه قرار دادیم و به منظور بررسی ویژگی های خاک با استفاده از بازدید های صحرایی، تیمار های مورد مطالعه تعیین شد و نمونه برداری ها صورت گرفت، فاکتوهای خاک در دو گروه اصلاح و تخریب خاک در دو عمق سطحی و تحتانی اندازه گیری شدند. نتایج به دست آمده نشان دهنده ی افزایش سطح مناطق مسکونی و کشاورزی در بررسی کاربری اراضی، افزایش سطح پوشش گیاهی متراکم در بررسی معیار پوشش گیاهی، افزایش شوری در بررسی معیار خاک و کاهش کیفیت و کمیت آب زیر زمینی در بررسی معیارآب است. در بررسی فاکتور های اصلاحی و تخریبی خاک، تیمار کشاورزی در خاک سطحی و تیمار مرتع در خاک تحتانی به عنوان تیمار مطلوب و تیمار تاغ زار در هر دو نوع خاک سطحی و تحتانی به عنوان تیمار نامطلوب تشخیص داده شد، و نتایج بررسی نقشه های شدت بیابان زایی دو دوره، نشان دهنده ی وقوع بیابان زایی در هر دو دوره است اما از شدت دوره انتهایی نسبت به دوره ابتدایی کاسته شده است. در بین شاخص های مورد بررسی، شاخص درصد پوشش گیاهی بیشترین تأثیر را در بیابان زایی منطقه و شاخص کلر کم ترین تأثیر را داشته است. منطقه مورد مطالعه در موقعیتی قرار دارد که قابلیت وقوع بیابان زایی شدید تری را دارد و با توجه به فشار وارده بر هر سه معیار آب، خاک و پوشش گیاهی، چشم انداز آن در ادامه ی روند موجود، تخریب بیشتر برای هر سه معیار را شاهد خواهد بود.
- Abstract
- The process of desertification in developing countries and countries with high potential for desertification has high intensity. So coping with this phenomenon, especially in these countries will be very effective and useful. So far, combating desertification and land degradation as a priority to local, national, regional, global and especially at the national level, both in developed countries and in developing countries are not considered. Therefore, recognition of criteria and indicators in order to provide a model to show the intensity of desertification and to determine most important factors affecting it is necessary to prevent the spread of desertification factors. This study aimed to investigate the causes of volatility in Eshtehard based on environmental factors which is for check intensity of desertification after reviewing the situation in the region, Three standard (water, soil and vegetation) was evaluated that was the most effective factors on desertification in the region, and According to contained information for measuring water standard, used the electrical conductivity ,absorption of sodium, chloride, total dissolved solids and water drop, for soil standard used from NDSI index, and for vegetation standard used from NDVI index, Over a period of ten years from Arc GIS software and ENVI. In the end Index scores for each criterion was determined by using IMDPA model and for each gnomon according to scoring was prepared a map, So that from geometric mean, indicator for each criterion intended criterion qualitative map was obtained. Then, Then, by putting together and determine layers of criteria geometric mean and by classification obtained map, Were obtained current and past situation of desertification for area. Also land use changes during this period was studied, and In order to investigate soil characteristics using field observations, studied treatments were determined and Sampling was done. Soil factors were measured in two groups, soil amendment and soil degradation and at two depths of Topsoil and lower soil. The obtained results represents increasing levels of residential and agricultural areas in review of land use, increasing levels of dense vegetation in review of vegetation criteria, increasing salinity in review of the soil criterion and reducing the quality and quantity of groundwater in review of water criterion. In examining the amendatory factors and soil degradation, agricultural treatment in topsoil and rangelands treatments in lower soil were identified as desirable and Haloxylon plantation treatment in both topsoil and lower were detected as undesirable treatment. The results review Map of desertification intensity two periods, represents the occurrence of desertification in both periods, but the intensity of final period towards the initial period has been reduced. In between indices studied, vegetation has the greatest impact on desertification and Claire index had the least effect. The study area is located in a position that has the potential occurrence of severe desertification And due to the pressure on all three of water, soil and vegetation, its perspective in the current trend continue, destruction will be seen for all three criteria. Keywords: desertification, water, soil, vegetation, Satellite Images, land use, Eshtehard
