عنوان پایان‌نامه
بررسی فقهی- حقوقی کارایی ساختار قرادادی در بانکداری اسلامی
- رشته تحصیلی
- حقوق تجاری اقتصادی بین المللی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس البرز شماره ثبت: 1175;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78119;کتابخانه پردیس البرز شماره ثبت: 1175;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78119
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- سیدمحمدرضا رزم گیر
- استاد راهنما
- محسن صادقی
- چکیده
- یکی از مسایل مبتلا به در جوامع اسلامی که ایران نیز از آن مستثنی نیست بهره برداری از سیستم بانکی متناسب با نیازهای روز و مطابق با اصول و مبانی اسلامی است. امروزه در کلیه جوامع اسلامی و حتی سایر جوامع برای مسلمانان سیستم بانکداری اسلامی ایجاد شده است. ایران هم پس از انقلاب اسلامی و در راستای یکی از اهداف مهم آن یعنی اسلامی بودن ، تمامی قوانین و مقررات خود را مطابق با اصول اسلامی تدوین نموده و در حوزه بانکداری نیز تلاش کرده تا بانکداری اسلامی تاسیس نماید. در بادی امر اسلامی بودن نظام بانکی توسط مقننین با استفاده از عقود معین در فقه مترادف دانسته شده است. طی زمان و در حین عملیات اجرایی موانع و مشکلات این نگاه و نگرش هر روز بیش از پیش نمایان گردیده و تلاش شده است تا نسبت به رفع موانع و اشکالات گام برداشته شود. متاسفانه تمامی تلاشها برمبنای عقود معین بوده و صرفا نسبت به جرح و تعدیل همان قراردادها و اصلاح شکلی و محتوایی آن اقدام شده است. این تحولات به گونه ای بوده است که به تعبیر برخی حقوقدانها نه می توان آنها را عقد جدید نامید و نه از ماهیت عقد اولیه چیزی باقی مانده است. این مسیری است که پیمودن آن سبب خواهد شد که نه "از تاک نشان ماند و نه از تاکنشان"! این تحقیق تمام تلاش خود برای آشکار کردن مشکلات این نگرش برای اسلامی دانستن ساختار قراردادی نظام بانکداری اسلامی با بهره برداری از منابع دینی ، حقوقی و اقتصادی در ادبیات موجود خود و همپنین سایر جوامع به کار بسته است. بنا بر این است با بهره برداری از قرآن و سیره اهل بیت و بزرگان دین این حقیقت را بیابیم که اسلامی دانستن یک سیستم با حفظ شکل رایج در زمان پیامبر ملازم نبوده و اسلام بنا ندارد که با حفظ اشکال گذشته مانع از بهره برداری جامعه مسلمانان از سیستم ها و ساختارهای قراردادی مدرن باشد. بانکداری اسلامی نمیتواند در جامعه مدرن امروزی جایگاه خوبی پیدا کند مگر اینکه از ساختار قراردادی مرسوم در نظام بانکی عرفی بهره برداری کند. بهره برداری از سیستم و ساختار قراردادی عرفی نیز هرگز به منزله زیر پاگذاردن دین و اصول آن نیست. نگرش محدود در شمول ربا در قرارداد قرض به افراد بی بضاعت (همانگونه که سفارش قرآن است) و عدم توسعه آن در سایر قراردادهای تامین مالی و همچنین تفکیک بین ربای استهلاکی و استنتاجی و باز هم محدودیت در شمول احکام ربا پیرامون ربای استهلاکی راهکار دیگری برای جلوگیری از بسط این احکام برای مقننین و نهایتا مجریان نظام بانکداری اسلامی خواهد بود. بدیهی است با این نگرش فقها و حقوقدان ها صرفا به بیان محدودیت ها همان گونه که هست - نه این چنین بسط یافته - ، بستری برای بهره برداری از ساختارهای مدرن که همه روزه نیز در حال تحول است ، فراهم کرده و نه تنها مانع از توسعه جامعه اسلامی نبوده بلکه آنها را در مسیر توسعه یاری می کنند. راهکارهای بیان شده در بالا راهکارهایی است که از سوی فقها و حقوقدانها به آن پرداخته شده و ما به دنبال تغییر نگرش خود در مسیر یافتن حقایق مرتبط با ساختار قراردادی در نظام تامین مالی اسلامی هستیم که راهکارهای فوق می تواند بخشی از خروجی آن باشد. لذا در این تحقیق بنا بر این است که با بهره برداری از مکاتب مدرن با نگرش های مطالعات میان رشته ای و همچنین "تحلیل اقتصادی حقوق" و "کارایی" نسبت به شناسایی و بکارگیری اصول و مبانی خود تجدید نظر کرده و از غیر کارامد جلوه کردن دین و احکام آن در مواجه با مسایل نوین جلوگیری نماییم. ما معتقدیم که در فرامین قرآن کریم و همچنین دستورات پیامبر و بزرگان دینی به این اصول مهم توجه ویژه شده و ایشان با بیانات و همچنین سیره خود ما را به بهره برداری از این دو اصل مهم متذکر شده اند. پیشنهاد و خروجی بنیادی و اصولی این تحقیق جلوگیری از بسط احکام و محدودیت های دینی و بهره برداری از مبانی و اصول مسلم دینی برای شناسایی و بکارگیری روش های مدرن مرسوم در سایر سیستم های بانکداری است.
- Abstract
- One of the issues in Islamic communities, Iran is not on the exception, is utility of banking system which is in accordance with needs of the day and Islamic principles. Today in all communities whether Islamic or not, Islamic banking system has been made for Muslims. After Islamic revolution in Iran and also in order to one of its goals came true , Government of Iran has codified all its rules and regulation on the basis of Islamic principles and also tried to establish Islamic banking system in Banking field. At the beginning, Legislators have known that Islamic banking system was the same with certain contracts of Islamic jurisprudence. The problems and barriers of this look have been revealed during the time and executive operations more and more every day and then they have tried to remove these impediments. Unfortunately, the efforts were on the basis of certain contracts and the form and content of mentioned contracts have been modified, these modifications were done in a way that lawyers could not call them new contracts and also they did not reflect the nature of initial contract. As it continues we can say “be unable to trace grape vine and its farmer “This research attempts to reveal the problems of this look “formal structure of banking system is Islamic” by utility of its religious resources, legal and economic and also other communities’. Therefore, by utility of the Quran and Ahl al-Bayt lives and religious leaders’ speech, in Islamic religion we will understand that the form of an Islamic system should not like the form in Prophet Time; it means Islam will not prevent communities to use new structure and systems. To finds a good place in modern society, Islamic banking must be in accordance with traditional structure of custom banking system. Utility of custom systems and structures do not lead to ignorance of religion and its principles .Some of the reasons that these rules will not develop for regulators and lawyers are 1) research of lucre principle about the loan to the poor people ( according to Quran) and also in financial contracts is not done very well. 2) The split between Deprecating lucre and inductive lucre has been occurred 3) lack of explanation about the deprecating lucre’s principles is existed. Obviously by these limitations, Jurists and lawyers make the utility of Modern structures (which progress everyday) happen and also they don’t prevent the Muslim communities to develop, in fact they help them in improvement path. The jurists and lawyers have worked on above mentioned strategies and we are trying to change our mind to find related facts to Islamic financial and conventional structures. The goal of this research is that by use of modern studies, interdisciplinary studies and also “economic research about laws “ “usefulness” , we can change our mind about finding out the principles and using them also prove that religion and its principle are useful in modern issues. In Quran, Prophets and religious leaders ‘speech, we can find out about these principles. Initial purpose of this research is, to prevent development of principles and religions’ restrictions and also in order to find and use modern ways in banking system, utilize religious principles.
