عنوان پایان‌نامه
ارزیابی شاخص های تحمل به تنش شوری و تنش اکسیداتیو در دو رقم پسته اهلی
- رشته تحصیلی
- مهندسی تولیدات گیاهی- اصلاح گیاهان باغبانی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 946;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78174;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 946;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 78174
- تاریخ دفاع
- ۲۹ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- زهرا میرفتاحی
- استاد راهنما
- محمودرضا روزبان, سهیل کریمی
- چکیده
- شوری از مهمترین تنش های محیطی در مناطق خشک و نیمه خشک جهان است که به شدت تولید محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه پسته (Pistacia vera L.) از جمله گیاهان نیمه متحمل به شوری طبقه بندی می شود، ولی بیشترین باغ های پسته ایران در مناطقی قرار دارد که دارای خاک های شور هستند و با آب شور و بی کیفیت آبیاری می شوند، از این رو دستیابی به پایه های متحمل به شوری برای بهبود عملکرد و گسترش گیاه در کشور اهمیت دارد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی شاخص-های تحمل به شوری و تنش اکسیداتیو در دانهال های سه ژنوتیپ اکبری، قزوینی و قزوینی × آتلانتیکا انجام شد. دانهال های پسته رشد یافته در محیط هیدروپونیک، به مدت 90 روز با چهار غلظت کلرید سدیم شامل صفر (شاهد)، 50، 100 و 150 میلی مولار تیمار شدند. نتایج نشان داد که اگرچه تنش شوری، تأثیر منفی بر شاخص های رشد دانهال های پسته داشت ولی کاهش ارتفاع شاخساره، سطح برگ، حجم ریشه و زیست توده در دانهال های اکبری کمتر از دو ژنوتیپ دیگر بود. تنش شوری منجر به کاهش غلظت کلروفیل ها و کاروتنوئیدها در دانهال های پسته شد ولی تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها مشاهده نشد. از سوی دیگر، بیشترین غلظت کربوهیدارت های محلول در برگ دانهال های اکبری به دست آمد. در اثر تنش شوری، غلظت پرولین در برگ افزایش، و در ریشه کاهش یافت. بیشترین غلظت پرولین، در برگ دانهال-های قزوینی و قزوینی × آتلانتیکا و در ریشه دانهال های اکبری و قزوینی مشاهده شد. با افزایش تنش شوری، غلظت سدیم و کلر در ریشه و شاخساره دانهال های پسته افزایش یافت ولی غلظت کلسیم، پتاسیم، روی، آهن و منیزیم کاهش یافت. دانهال های اکبری و هیبرید قزوینی × آتلانتیکا به ترتیب دارای بیشترین مقدار و غلظت عناصر کلسیم، پتاسیم و منیزیم بودند. در مجموع یافته های پژوهش حاضر نشان داد که هر سه پایه اگرچه تحمل نسبی بالایی به تنش شوری دارند ولی در این بین، دانهال های اکبری کمتر تحت تاثیر تنش شوری قرار گرفتند و از این رو می تواند به عنوان یک پایه امیدبخش متحمل به شوری برای ارزیابی های بعدی معرفی گردد.
- Abstract
- Salinity is a major environmental stress in arid and semi-arid regions of the world, which adversely affects crop production. Despite pistachio (Pistacia vera L.) has been classified as a semi-salt tolerance plant, the majority of pistachio orchards are located in areas prone to salinity and irrigated with low quality and saline water. Thus, development of salt-tolerant rootstocks for pistachio is critical for improving yield and developing the crop in the country. In this study the tolerance to salinity and oxidative stresses was evaluated in three pistachio genotypes ‘Ghazvini’, ‘Akbari’and P. vera ‘Ghazvini’ × P. atlantica (G×A) to achieve a tolerant rootstock. Hydroponically grown pistachio seedlings were subjected to sodium chloride including 0 (control), 50, 100 and 150 mM, for 90 days. Salt stress reduced growth of the plants, but the stem height, leaf area, root volume and biomass of ‘Akbari’ seedlings were less affected than the other genotypes. Leaf carotenoids and chlorophylls content decreased under salt stress, however, no significant difference was observed between the genotypes. Concentration of soluble carbohydrates in the leaves of ‘Akbari’ was significantly higher than the other genotypes. After the salt stress period, proline accumulation was observed in the leaves, while its concentration was reduced in in the roots. The highest leaf proline content was observed in ‘Ghazvini’ and ‘Ghazvini’ × Atlantica seedlings, however, ‘Akbari’ and ‘Ghazvini’ had the highest proline concentration in the roots. The concentrations of Na+ and Cl- in the leaves and roots were increased by salt stress. On the other hand, salinity reduced Ca2+, K+, Zn2+, Fe2+ and Mg2+ concentrations in the plant tissues. The highest concentrations of Ca2+, K+ and Mg2+ were observed in ‘Ghazvini’ × Atlantica, however, ‘Akbari’ seedlings had the highest contents of the inorganic nutrients. The result suggested that the pistachio genotypes are relatively tolerant to salinity, however, ‘Akbari’ was less affected by the salt treatments and may be considered as a promising salt tolerant rootstock for the future investigations. Keywords: Antioxidative enzymes, Biomass, Glycine betaine, Proline, Leaf pigments, Water relations
