عنوان پایان‌نامه
تحقیق و نقد مبانی و روش محمد شحرور در فهم قرآن
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-علوم قرآن و حدیث
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2436ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76948;کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2436ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76948
- تاریخ دفاع
- ۲۰ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- سعید بقری
- استاد راهنما
- محمدرضا شاهرودی
- چکیده
- محمد شحرور، نواندیش سوری، یکی از نومعتزلیان است که در موضوعاتی همچون: قصص قرآنی، فقه اسلامی، علوم قرآنی، حدیث و دین و سیاست با بهره گیری از آیات، پژوهش های متعددی انجام داده است. وی در تالیفات خود، غالباً به ارایه نتایجی متفاوت از روایات و آراء تفسیری شایع دست یازیده است. پژوهش پیش¬رو در پی دلایل این تفاوت و تغییر رویکرد شحرور است. از این رو طبق این پژوهش پاسخ در گام نخست نهفته در شناسایی مبانی علمی و اعتقادی شحرور و روش های او است. شحرور با اکتفا به توضیحات قرآنی، تقسیمی از آیات را مبتنی بر آیات نبوت (علوم و تاریخ و فواتح سور) و رسالت (آیات الاحکام) با توجه به مؤلفه¬های متعددی ارایه می دهد؛ این مبنا، بر مبانی دیگر او همچون: اعتقاد به نسخ، سبب نزول، وحی و نزول آیات و اعجاز آیات تاثیر گذاشته است. او علاوه بر این با تقسیم سنّت به رسولی و نبوی، حجم عظیمی از روایات را تاریخمند و از کارکرد ساقط می کند. او معتقد به «عدم تاثیرپذیری مصحف وحی از اهل کتاب و فرهنگ نوشتاری عصر نزول» است؛ در ضمن اینکه به «عدم تاریخمندی، خاتمیت و جامعیت آیات» اذعان دارد. به طور کلی «عقل و علم» نیز به عنوان دو مبنای اساسی در دیدگاه های شحرور است. «تفسیر موضوعی آیات و واژگان»، «تفسیر عقلی»، «تفسیر علمی»، «تکیه بر علم در نقد پیشینیان»، «اکتفا به توضیحات قرآنی»، «توجه به سیاق آیات و بافت استعمال واژگان»، «تفسیر ادبی با تکیه بر کارکرد ادات، خطاب ها و ضمائر» و «تفسیر لغوی با تکیه بر گزینش مصادیقِ معناییِ غیر مشهور، آمیختگی مفهوم و مصداق، بهره گیری از اجمال معنایی واژگان، توجه به فروق لغات، توجه به معانی و مشتقات واژه در زبان های دیگر» به عنوان مهمترین روش های اوست. در این نوشتار برخی از دیدگاه های شحرور همچون: «تایید و تکمیل نظریه تکامل در خلقت»، «وجود بشر قبل از نفخه روح و انسان شدن او بدین واسطه»، «شروع تکلم و تفکر انسان با تعلیم اسماء و نفخه روح»، «نماد بودن گفتگو بین خداوند و ابلیس در عین وجود خارجی او»، «عدم فراگیری طوفان و طولانی نبودن عمر نوح (ع)»، «انحصار پوشش واجب زن به پنج موضع» به عنوان نمونه مورد بررسی قرار گرفته است که نتیجه مبانی علمی و اعتقادی و روش های شحرور در فهم آیات مصحف است.
