عنوان پایان‌نامه
بررسی کارکردهای فطرت با محوریت آثار استاد مطهری
- رشته تحصیلی
- شیعه شناسی - کلام
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002834;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81188;کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002834;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81188
- تاریخ دفاع
- ۲۰ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- زهرا رسولی
- استاد راهنما
- مسلم محمدی
- چکیده
- بحث «فطرت» و مسائل مربوط به آن از دیرباز مورد توجه متفکران دینی بوده است ؛ زیرا تنها به واسطه این اصل است که می توان به حل بسیاری از معضلات و مشکلات اعتقادی در سطح جامعه پرداخت. فطرت از نظر فلاسفه و متکلمان اسلامی دارای دو جنبه ادراکی و احساسی است و هر کدام از این دو کارکردهایی دارند که افرادی چون مرحوم شاه آبادی، امام خمینی، استاد مصباح یزدی، آیت‌الله جوادی آملی و تعدادی دیگر در این باب نظریاتی را مطرح کرده اند. یکی از مهم ترین این صاحب‌نظران، استاد مطهری است. از نظر ایشان فطرت جزء ام‌المسائل و از حیاتی ترین مسائل معارف اسلامی است. از این‌رو، ایشان معتقد بودند که بسیاری از امور به واسطه این اصل مهم قابل حل شدن است. از جمله این امور می توان به شناخت خدا، معاد و دین اشاره کرد. «فطرت ادراکی»، به معنای اصول اولیه تفکر است که نقش آن در دو مسئله بنیان علوم و خداشناسی بارز و آشکار است و در این تحقیق، مورد توجه قرار گرفته است. استاد مطهری در این زمینه معتقد بودند که انکار این اصول مستلزم شک در همه چیز خواهد شد و هیچ مبنای محکمی برای علوم وجود نداشته و در نتیجه هیچ علمی به دست نخواهد آمد. در زمینه نقش ادراکات فطری در خداشناسی نیز باید گفت که انسان با توجه به دو اصل «امتناع اجتماع نقیضین» و «علیت» که اصولی مشترک بین همه انسان ها هستند، به سادگی می‌تواند به وجود خدا پی ببرد. در این باره نیز استاد مطهری با نظر به اصل علیت به اثبات این امر پرداخته‌اند. در زمینه «فطرت گرایشی» نیز گرایش به خدا، معاد، دین، اخلاق، تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار گرفته است. نقش فطرت در گرایش به خدا بدین صورت است که چون تمایل به کمال و پرستش در وجود انسان هست، او به سمت خدا گرایش می یابد. در مورد دیگر گرایشات نیز به تفصیل بحث شده است.
- Abstract
- Natural disposition and issues related to it have long attracted religion thinkers, since it is only through this principle that the majority of doctrinal conflicts and problems at the social level can be solved. From the viewpoint of the Muslim philosophers and theologians, natural disposition has two facets, namely perceptual and emotional aspects. Each of these two dimensions has functions about which various theories have been suggested by different scholars, including the late Shahabadi, Imam Khomeini, Master Mesbah Yazdi, ayatollah Javadi Amoli, etc. One of the outstanding theorists in this regard is Master Motahhari, since he has considered the natural disposition as one of the fundamental and critical issues of the Islamic knowledge. Accordingly, he believed that many issues – e.g. theology, resurrection, and religion – could be answered with this important principle. The “perceptual natural disposition” can be defined as the fundamental principles of reasoning whose role is evident in clarification of the principles of sciences and theology. As a result, this issue has been selected as the main concern of the current study. In this regard, Master Motahhari believed that rejection of these principles will unavoidably lead to doubting everything, and there will remain no sound basis for the sciences and consequently, no knowledge could be attained. With regard to the effects of natural perceptions on theology, it should be noted that due to the principle of the “impossibility of the coexistence of two contradictions” and the “causality principle” – which are principles common to all human beings – human can easily understand the existence of God. In this regard, Master Motahhari set out to prove this stance based on the causality principle. Concerning the “tendency disposition”, inclination to God, resurrection, religion, ethics, education and training has been examined in the study at hand. Accordingly, with regard to the role of natural disposition in the tendency to God, it can be asserted that since inclination to perfection and worship is inherent in human existence, he tends to God. Finally, the other foregoing tendencies have all been extensively explicated in the article. Keywords: Natural disposition; Insight (perception); Tendency (emotion); Functions; Master Motahhari; Theology.
