عنوان پایان‌نامه
مدلسازی اثرات احتمالی تغییرات کاربری اراضی پیرامونی بر مدیریت ذخیره گاه زیستکره ارسباران
- رشته تحصیلی
- برنامه‌ریزی مدیریت وآموزش محیط زیست
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 1181;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 64815
- تاریخ دفاع
- ۱۰ اردیبهشت ۱۳۹۳
- دانشجو
- وحید امینی پارسا
- استاد راهنما
- احمدرضا یاوری
- چکیده
- تغییرات کاربری و پوشش زمین یکی از عمده¬ترین عوامل تأثیرگذار بر تغییرات محیط¬زیستی به‌ویژه تغییرات سیمای سرزمین می¬باشد. تغییرات کاربری و پوشش زمین موضوع پیچیده¬ای بوده که توسط عوامل متعددی مانند عوامل بیوفیزیکی، اجتماعی- اقتصادی و اقتصادی، فرهنگی که به اصطلاح محرک¬ نامیده می¬شوند، حاصل می¬شود. در این تحقیق به مدلسازی اثرات احتمالی تغییر کاربری اراضی بر مدیریت ذخیره¬گاه زیستکره ارسباران پرداخته شد. این تحقیق از چهار قسمت عمده که شامل سه سناریوی اصلی تحقیق و مدل¬سازی محرکه‌های اقتصادی– اجتماعی تغییر کاربری اراضی می¬باشد، تشکیل شده است. در اولین سناریو به این نکته پرداخته شد که اگر وضع موجود و روش مدیریت فعلی ادامه یابد، کاربری اراضی در آینده نزدیک چه خواهد بود. به¬منظور بررسی این سناریو نقشه¬های کاربری زمین منطقه برای سه دوره زمانی 1989، 2000 و 2013 تهیه شد و سپس میزان تغییرات کاربری¬های زمین بین دوره¬ها استخراج شد. در ادامه به¬منظور پیش¬بینی وضعیت کاربری زمین آینده منطقه از مدل سی ای مارکوف استفاده شد. جهت تحقق این موارد از تصاویر ماهواره¬ای لندست TM، ETM و OLI و هم¬چنین مطالعات میدانی و جمع¬آوری اطلاعات استفاده شد. نتایج این بخش از تحقیق نشان‌دهنده رشد زمین¬های کشاورزی و بایر از سال 1989 تا 2013 می¬باشد در حالی در همین دوره با کاهش میزان کاربری جنگل مواجه بوده¬ایم. نتایج حاصل از پیش¬بینی کاربری زمین آینده در منطقه نشان می¬دهد که در دوره زمانی 2013 تا 2037، کاربری کشاورزی از 5,754 درصد به 8,51 درصد خواهد رسید که نشان¬دهنده روند افزایشی می¬باشد. میزان کاربری مرتع در منطقه در افق 24 ساله پیش¬بینی شده به 62,45 می¬رسد که در مقایسه با مقدار مشابه در سال 2013 افزایش خواهد یافت. هم¬چنین کاربری زمین پیش¬بینی شده برای منطقه نشان¬دهنده کاهش میزان جنگل از 33.43 درصد در سال 20013 به 29.03 درصد در سال 2037 می¬باشد. سناریوی دوم تدوین شده در این تحقیق این است که اگر سرزمین بر مبنای تناسب آن برای هر یک از کاربری¬ها مدیریت شود، چه مکانی برای چه نوع کاربری مناسب است؟ برای پاسخ به این سؤال مدل‌های اکولوژیک ایران با توجه به شرایط منطقه ساده¬سازی و فازی شد. دامنه ارزش پیکسل¬های نقشه¬های تناسب اراضی بین 0 تا 1 می¬باشد که هر چقدر میزان ارزش پیکسل¬ها بیش¬تر باشد دارای تناسب بیش¬تری برای کاربری هستند. تناسب منطقه برای کاربری کشاورزی بسیار محدود است درحالی‌که قسمت عمده منطقه متناسب با کاربری جنگل است. در سناریوی سوم نیز نگرش مردم ساکن در منطقه مورد مطالعه، مورد بررسی قرار می‌گیرد تا به این سؤال پاسخ داده شود که اگر مدیریتی اعمال نشود چه خواهد شد. در این مرحله 367 پرسش¬نامه به‌صورت مصاحبه¬ای برای بررسی نگرش مردم منطقه نسبت به اثرات اقتصادی- اجتماعی تغییر کاربری اراضی تکمیل شد. در مرحله آخر به همبستگی محرکه های اقتصادی– اجتماعی با تغییر کاربری اراضی پرداخته شد و در ادامه مدلسازی ارتباط اثر چهار متغیر درصد تغییر جمعیت، باسوادی، بعد خانوار و اشتغال با تغییر کاربری اراضی انجام شد. لزوم اجرای بیش تر اقدامات حفاظتی و احیا، توجه و مدنظر قرار دادن فاکتورهای اجتماعی- اقتصادی و نظرات مردم در برنامه ریزی کاربری زمین و هم چنین توجه و رعایت بهتر و بیش تر ضوابط ذخیره گاه های زیستکره پیشنهاد می شود.
- Abstract
- LULC change is one of the major influencing factors for environmental changes, especially landscape changes. LULC changes considered as complex issue are influenced by a wide range of factors such as biophysical, socio-economical, cultural factors. These factors so called driving forces. In this study modeling plausible impacts of land use changes of the Arasbaran Biosphere Reserve on the management action have been undertaken.This study consists of four major parts (three main scenarios and modelling socio-economic driving forces of LULC changes). The first scenario was that: "if the current management continues, what will happen to the land use condition of the near future". It aims to map, detect and analyze land use conditions in the study area between 1989 and 2013 so as to detect the changes that has taken place in this status between these periods. Subsequently, an attempt was made at projecting the observed land use using CA-Markov model of the IDRISI software package in the next 24 years. To serve these objectives, time-series satellite images that included Landsat, TM, ETM+ and OLI, which covered the time frame between 1989 to 2013, field survey and field data collection were used. The result of the this part of the work shows a growth in the agricultural and bare land since 1989 to 2013 while the result witnessed a reduction in the forest areas. Our model predicted a notable increase in the agricultural areas (5.75 % to 8.51%) and bare lands (60.81% to 62.45 %) from 2013 to 2037. On the contrary, the forest areas are predicted to decline from 33.43 % to 29.03 % between these periods. The second scenario said that: "if the land managed based on the land suitability, which areas will be suitable for each land uses". The land suitability maps obtained based on fuzzy set methodology in a GIS environment. The output is generated in the form of thematic map showing the suitability of each cell for the selected land use. The pixel values in suitability maps ranged from 0 to 1, 0 representing unsuitable and 1 representing highly suitable. Results showed a low suitability for agriculture and high suitability for forest. The third scenario of this study scenario was: "if there is no management, what will happen". This part aimed to understand the impact of this type of land use change on the local communities and their attitudes and reactions. To achieve this objective, 367 questionnaires were completed from local communities. In addition, socio-economic data were used to analyze and modeling four major driving forces (population, occupational, literacy and household size growth rate) affecting land-use change through regression analysis. This study recommends that more remediation and preservation actions are necessary, socio-economical factors and local communities' attitudes can be very useful in LU planning, more attention to BR's regulations is required. Key Words: Land Use Change, CA_Markov model, socio-economic analysis, Arasbaran Biosphere Reserve
