عنوان پایان‌نامه
بررسی نقش سنجش از دور در مدلسازی توان اکولوژیکی سرزمین
- رشته تحصیلی
- سنجش از دور وسیستم اطلاعات جغرافیایی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 66362;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1865
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- سیده زهرا کاظمی نوائی
- استاد راهنما
- سیدکاظم علوی پناه
- چکیده
- ارزیابی توان اکولوژیکی سرزمین به همراه ارزیابی توان اقتصادی - اجتماعی، دو مرحله اساسی طرح های آمایش سرزمین را تشکیل می دهند. استفاده از سرزمین در چارچوب یک طرح آمایشی، امکان استفاده طولانی مدت، همراه با بازدهی بالا و حفظ توان و ویژگی های یک سرزمین را موجب می شود. مرحله میانی آمایش سرزمین، یعنی ارزیابی توان سرزمین، به علت تأثیرگذاری قابل توجه بر کیفیت و صحت نتایج نهایی، از اهمیت بالایی برخوردار است. در همین حال، تأثیر عوامل متعدد و گاه متضاد در تعیین توان سرزمین، استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره را مفید و حتی لازم می سازد. به علاوه، قابلیت سنجش از دور در تأمین اطلاعات مورد نیاز و امکانات GIS در تلفیق لایه های اطلاعاتی در مرحله پیاده سازی مدل ها و همچنین نمایش مکانی نتایج حاصل از مدلسازی، تکمیل کننده فرایند ارزیابی توان سرزمین می باشد. همچنین، مدل های بومی مانند مدل مخدوم نیز اگرچه بر منطق تصمیم گیری چند معیاره استوار نیستند، اما کارایی قابل توجهی در تعیین توان سرزمین از خود نشان داده اند. در این تحقیق، قابلیت سنجش از دور در تأمین بخشی از اطلاعات مورد نیاز در روند مدلسازی توان اکولوژیکی سرزمین و قابلیت GIS در اجرای این مدل ها، در یک چارچوب عملی و در قالب "مدلسازی توان اکولوژیکی منطقه حفاظت شده ارژن و پریشان به منظور کاربری اکوتوریسم"، مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا به عنوان نمونه ای از استخراج اطلاعات مورد نیاز از داده های سنجش از دور، نقشه شیب منطقه با استفاده از مدل رقومی ارتفاع استر، تهیه شد. همچنین، نقشه شاخص پوشش گیاهی NDVI، با هدف اطلاع از وضعیت صحت پوشش گیاهی و کسب یک دید اولیه و غیر قطعی نسبت به تراکم پوشش گیاهی منطقه با استفاده از تصویر ماهواره Landsat8 تهیه گردید. و در بخش پیاده سازی مدل ها، مدل اکولوژیکی اکوتوریسم مخدوم با در نظر گرفتن مولفه های موجود در هر رابطه (معادله) به صورت یک لایه اطلاعاتی در محیط GIS و اختصاص هر واحد سرزمین به طبقه ای خاص در مورد هر مولفه، پیاده سازی گردید. همچنین با تدوین معیارها و زیرمعیارهای مربوط، انجام مقایسه زوجی و محاسبه وزن نهایی هر کدام از معیارها و زیرمعیارها و سپس تلفیق رستری لایه های اطلاعاتی مربوطه در محیط GIS، پیاده سازی مدل AHP میسر گردید. و از همین وزن های نهایی بدست آمده برای معیارها و زیرمعیارها، به عنوان ورودی دو مدل VIKOR و ELECTRE استفاده شد. به منظور پیاده سازی این دو مدل، واحدهای سرزمین به عنوان گزینه ها در نظر گرفته شد. که با اجرای مدل ها، این گزینه ها از نظر توان اکوتوریسم، رتبه بندی شدند. به علاوه نتایج حاصل از پیاده سازی چهار مدل مختلف، شامل مدل مخدوم، AHP، VIKOR و ELECTRE بررسی شده اند. که نشان دهنده نقاط ضعف و قوت به خصوص هر کدام از این مدل ها بوده است. همچنین مشاهده شد که نتایج حاصل از این چهار مدل، مشابه نیستند و در نتیجه استفاده همزمان از بیش از یک مدل به منظور دست یابی به جامع ترین تصمیم گیری پیشنهاد می شود. واژگان کلیدی: توان اکولوژیکی، مدلسازی، روشهای تصمیم گیری چند معیاره، مدل های بومی، سنجش از دور،GIS .
- Abstract
- Evaluating land ecological capability along with evaluating social and economic capability, comprise two basic steps of land use planning. Through using land within a using plan, it is possible a long-term use of land, with high output. Maintaining capability and properties of a land. Middle step of land use planning that is evaluation of land capability, is so important due to influencing considerably on quality and accuracy of final results. Meanwhile, influence of multiple and sometimes opposite factors on evaluating land capability, make it suitable and even necessary use the multi-criteria decision-making (MCDM). Also, remote sensing capabilities in supplying needed information and GIS capabilities in spatial data incorporation on model running step and also spatial presentation the results of modeling complete the land capability evaluation process. Meantime, indigenous models, such as MAKHDOOM, although don't base on MCDM, but have shown considerable efficiency for evaluating land capability. In this research, remote sensing capabilities on supplying some of needed information to modeling land ecological capability and GIS capabilities on performing these models, has been studied within a practical framework and within a frame of “ecological capability modeling of Arjan and Parishan protected area in order to ecotourism efficiency”. In this direction, the map of slope was provided using ASTER-GDEM as an example of extracting needed information from remote sensing data; also, NDVI map was prepared with the aim of informing from the vegetation health and obtaining an initial and indecisive opinion toward vegetation density, using landsat8 satellite image. In the fart of models performance, MAKHDOOM model, considering components available on each equation, as a data layer on GIS and allocating each land unit to a certain class for per component, was performed. Through, collecting criteria and subcriteria, paired comparison and calculating final weight of each criteria and subcriteria, and incorporation of raster data layers related to GIS, AHP model was performed. This obtained weight was used to criteria and sub-criteria as input of both models VIKOR and ELECTRE. In order to performing both models, each land unit was considered as an alternative. Such alternatives were ranked in the term of ecotourism capability, after models performance. In addition, results of four models including MAKHDOOM, AHP, VIKOR, and ELECTRE have been studied; these results show the weakness and strength points of each model. Also it is observed that results of these models are different; consequently it is recommended the simultaneous use more than one model in order to obtaining the most comprehensive decision-making. Keywords: ecological capability, modeling, MCDM, indigenous models, remote sensing, GIS.
