عنوان پایان‌نامه
بررسی جابجایی کانون های ژئو پلیتیک در قلمرو های شیعی (از صفویان تا انقلاب اسلامی)
- رشته تحصیلی
- جغرافیای سیاسی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 64513;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1893
- تاریخ دفاع
- ۰۵ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- داور ایمانی ثمرین
- استاد راهنما
- سید عباس احمدی کرچ
- چکیده
- چکیده: در اوایل قرن دهم هجری قمری با رسمیت یافتن تشیع توسط صفویان، مرکزیت علمی شیعه به ایران انتقال پیدا کرد. در قرن یازدهم و دوازدهم هجری قمری، ایران به‌خصوص شهر اصفهان موقعیت محوری پیدا کرد؛ اما با سرنگون شدن حکومت صفوی، مرکزیت علمی و سیاسی شیعه ابتدا به کربلا سپس به نجف انتقال یافت. نقش محوری نجف تا قرن چهاردهم ادامه داشت تا اینکه با تأسیس حوزه علمیه قم به دست آیت‌الله حائری و با اقدامات آیت‌الله بروجردی و با پیروزی انقلاب به رهبری امام خمینی، مرکزیت دنیای تشیع به ایران و قم منتقل شد. تبیین عوامل اصلی تأثیرگذار در جابه‌جایی کانون‌های سیاسی و ژئوپلیتیک شیعه، محور اصلی این کار پژوهشی است که تاکنون به‌صورت مفصل به آن پرداخته نشده است. سؤال اصلی تحقیق این است که چرا در سده‌های اخیر کانون ژئوپلیتیک تشیع در میان شهرهای اصفهان، کربلا، نجف، قم، جابجا شده است؟ برای گرده آوری داده‌های موردنیاز، عمدتاً از منابع کتابخانه‌ای و الکترونیک استفاده‌شده و آخرین کتب و مقالات منتشرشده در نشریات مرتبط موردبررسی قرارگرفته است. در پایان تحقیق و در راستای پاسخ به سؤال اساسی مطروحه، این نتیجه حاصل شد که عواملی چون خواست حاکمان و پادشاهان صفوی و حمایت آنان از علمای شیعه، بر هم خوردن امنیت و آرامش حوزه‌های آموزش معارف شیعی و نیز تمایل خود عالمان بزرگ دنیای شیعه در جابجایی و انتقال کانون‌های ژئوپلیتیک تشیع نقش داشته‌اند. واژگان کلیدی: کانون ژئوپلیتیک، تشیع، اصفهان، کربلا، نجف، قم
- Abstract
- Since the beginning of the 18th century (1800s A.H) and with the recognition of Shiite by Safavid dynasty, the scientific centrality of Shiite was transferred to Iran. In the 11th and 12th centuries, Iran--especially Isfahan--found a pivotal position. However, following the overthrow of the Safavi dynasty, this scientific and political centrality was firs transferred to Karbala and then to Najaf respectively. Najaf maintained its pivotal role till 14th century when following Ayatollah Broojerdi’s actions Ayatollah Haeri established the first seminary in Qom and after the victory of the Iranian Revolution under the leadership of Imam Khomeini the centrality of Shiite community was again moved to Qom, Iran The main goal of the present study is to investigate the most influential factors in the transfer of the po litical and geopolitical Shiite centers which have not fully explored been so far. The main question of the study is why in the recent centuries the Shiite geopolitical centers have been transferred among Isfahan, Karbala, Najaf and Qom? To collect the required data, this study has mostly utilized library and electronic resources and probed the most recent books and articles published in related journals. Finally, this study concluded that factors such as Safavid kings’ and governors’ desires and their support for the Shiite scholars, the loss of security and peace and chaos in the field of teaching Shiite theology as well as the tendency of the great Shiite scholars have had influential roles in the movement and transfer of the Shiite geopolitical centers. Key Words: Geopolitical center, Shiite, Isfahan, Karbala, Najaf, Qom
