عنوان پایان‌نامه
بررسی و مقایسه علم پیشین الهی از منظر صدرالمتالهین و ا بن عربی
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی - فلسفه و کلام اسلامی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2229ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 62983
- تاریخ دفاع
- ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۳
- دانشجو
- محمدحسین وفائیان
- استاد راهنما
- حسن ابراهیمی
- چکیده
- تبیین کیفیت علم پیشین إلهی در نگاه هر اندیشمند، تأثیر مستقیمی در آراء وی در رابطه با مسائل مبتنی بر علم پیشین، -همچون "کیفیت خلقت بر اساس اقتضای علم پیشین باری تعالی" و یا "تبیین رابط? اختیار انسان و علم پیشین إلهی"- دارد. از سوی دیگر، اثبات صفت علم از میان صفات دیگر برای باری تعالی، به سبب استلزام آن نسبت به اثبات کثرت و ترکّب ذات، دارای اهمیّت خاصی است. صدرالمتالهین با برشمردن آراء حکیمانِ پیش از خود و بررسی آنها، سه دسته از این دیدگاه ها را دارای اهمیت بیشتری می داند. دیدگاه عارفان(خصوصا ابن عربی)، دیدگاه سهروردی و دیدگاه مشائیان(ابن سینا و تابعین او). دیدگاه اشراقیون به سبب نفی علم تفصیلی پیشین از ذات و دیدگاه مشائیان به سبب اثبات علم حصولی و کثرت برای ذات، مردود است. دیدگاه عارفان و ابن عربی نیز، با قرائتِ همسو با دیدگاه اهل اعتزال، دیدگاهی مردود است. لکن همان دیدگاه با قرائت صحیح و آنچه صدرا آن را ارائه می دهد، نظر حق و مشابه با رآی نهایی صدرالمتالهین است که بر اساس آن، علمی اجمالی و در عین حال با کشفی تفصیلی برای ذات ثابت می گردد. ابن عربی نیز اثبات علم پیشین را با بحث از اعیان ثابت گره زده و کثرت را مرتبط با مظاهرِ أسماء إلهی(أعیان ثابته) می داند که موطنِ تجلّی آن، تعین ثانی است. صدرا نیز اگر چه در اصل مساله اثبات حضوری بودن علم برای ذات و در عین بساطت آن، با ابن عربی همسو و متفق الرأی است، لکن تفاصیلِ ابن عربی نسبت به مقامات ذات را به طور دقیق، به جز در مواری معدود، در کتب خویش نمی آورد.
- Abstract
- Exposition of “pre-existent” divine knowledge in every thinker’s imagination, has direct influence on his works concerning topics that are based on pre-existent knowledge—for example, “explanation of creation based on the mandate of “pre-existent” divine knowledge or “exposition of human will in relation to “pre-existent” divine knowledge.” On the other hand, demonstration of the attribute of knowledge among other attributes of God and by implication its relation to multiplicity and compounding of the Essence bears particular importance. Sadr al-Muta?allihin, by considering all the works of his predecessors divides their viewpoints into three categories: the viewpoint of mystics (especially Ibn Arabi), Suhrawardi and peripatetics (Ibn Sina and his followers). The Illuminationists deny “pre-existent” detailed divine knowledge from the Essence and the opinion of peripatetic philosophers states a proof of representational knowledge and multiplicity in the Essence. Sadra rejects the viewpoints of both. The viewpoint of mystics and Ibn Arabi too is false if it is based on a Mu’tazilite reading. However, the same viewpoint, when approached correctly, that is, as Sadra presents it, becomes compatible with his final standpoint on this issue. Sadra demonstrates collective knowledge in detailed unveiling based on this view. Ibn Arabi too relates the topic of immutable archetypes with the demonstration of “pre-existent” knowledge and he thinks multiplicity goes back to the loci of manifestation of the divine names that through their theophanies become the second entification. Sadra too concurs with Ibn Arabi on this issue even though he demonstrates presential nature of knowledge for the Essence in its Simplicity at the heart of the matter. But he does not bring the detailed exposition of Ibn Arabi concerning the stations of the Essence except in some instances in his books.
