عنوان پایان‌نامه
مدلسازی شبکه ی خدمات درمانی در زنجیره تامین بشردوستانه تحت شرایط عدم قطعیت
- رشته تحصیلی
- مهندسی صنایع
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس 2 فنی شماره ثبت: 2719;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 64656
- تاریخ دفاع
- ۱۰ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- میثم عاروان
- استاد راهنما
- رضا توکلی مقدم
- چکیده
- در سال‌های اخیر روند رو به رشدی در طراحی سیستم‌های بهداشت و درمانِ کارا به وجود آمده است. همچنین کاربردهای تحقیق در عملیات در پیشبرد این روند روبه رشد مؤثر بوده است. از طرفی مدیریت خون مسئله ایست که نگرانی مخصوص بشریت را برانگیخته است. خون کالایی معمولی نیست. ازآنجایی‌که خون خصوصیات منحصربه‌فردی به‌مانند فسادپذیری، حیاتی و ارزشمند بودن، داشتن عدم تقارن بین عرضه و تقاضا، عدم قطعیت بسیار در عرضه، و غیره دارد؛ طراحی یک شبکه توزیع که شامل خون باشد نیاز به ملاحظات خاص خود دارد. در این پایان‌نامه ما دو مدل جامع برای مکان‌یابی اجزای بانک خون در یک شبکه و تعیین تخصیص این اجزا به یکدیگر ارائه داده‌ایم. اجزای زنجیره‌تامین در نظر گرفته‌شده شامل مراکز اهدای خون، آزمایشگاه‌های فراوری و آزمودن خون، مراکز توزیع یا بانک‌های خون و مراکز تقاضا که می‌توانند بیمارستان‌ها یا آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و غیره باشند، است. مدل‌های پیشنهادی موارد زیر را در نظر می‌گیرد که در تحقیقات گذشته از آن‌ها چشم‌پوشی شده است: در نظر گرفتن بحث تطابق گروه‌های خونی در برآوردن تقاضا به این صورت که در موارد کمبود یک گروه خونی از گروه‌های خونی دیگر که با آن مطابق هستند استفاده می‌شود؛ در نظر گرفتن سیستم صف اولویت‌دار در آزمایشگاه‌ها، به این صورت که گروه‌های خونی که تأمین آن‌ها مشکل‌تر است و درواقع از گروه‌های خونی نادر هستند، مدت‌زمان کمتری در آزمایشگاه باقی می‌مانند و سریعاً به محل تقاضا فرستاده می‌شوند؛ در نظرگیری تجزیه خون کامل که از اهداکننده دریافت شده به چهار محصول پلاسما، پلاکت، گلبول‌های قرمز و خون کامل؛ در نظرگیری هدر رفت خون در آزمایشگاه که به علل مختلف مانند بیماری‌های خونی رخ می‌دهد؛ در نظر گرفتن انتقال محصولات بین مراکز تقاضا به‌صورت یک زیر شبکه. همچنین در این تحقیق پارامترهای حساس و تعیین‌کننده‌ی مدل مانند پارامتر تقاضا، اهدای خون و زمان حمل محصولات خونی بین اجزای شبکه به‌صورت عدم قطعی در نظر گرفته‌شده‌اند. برای حل مدل‌های عدم قطعی از روش بهینه‌سازی استوار فاصله‌ای استفاده‌شده است و مدل همتای استوار برای هردو مدل پیشنهادی ارائه‌شده‌اند. مدل پیشنهادی اول یک مدل دوهدفه است که تابع هدف اول آن هزینه‌ی طراحی شبکه را کمینه می‌کند و تابع هدف دوم به حداقل سازی زمانی که محصولات خونی در شبکه باقی می‌ماند، می‌پردازد. برای به دست آوردن یک جواب پارتو برای این مدل از روش اپسیلون محدودیت استفاده شده است. ازآنجایی‌که طراحی زنجیره‌تامین و مسائل جایابی در ابعاد بزرگ ماهیت NP-Hard دارند، مدل‌های پیشنهادی با الگوریتم مطرح MOACO حل و جواب‌ها با الگوریتم NSGA-II مقایسه شده‌اند. واژه‌های کلیدی: زنجیره‌تامین خون، طراحی زنجیره‌تامین، روش بهینه‌سازی استوار، عدم قطعیت، سیستم های صف، الگوریتم رقابت استعماری.
- Abstract
- Nowadays there is an upward trend in designing efficient health care systems and blood as a life-saving product has attracted considerable attention meanwhile. Because of some specific features of blood products such as perishability, being valuable and lifesaving; designing a distribution network which contains blood, includes specific modifications. This study proposes two models to locate blood bank components in a network, and to determine allocations between the network components. The components considered in this study are collection sites, testing and processing labs, distribution centers or blood banks, as well as demand points that can be hospitals, research laboratories, and the like. In this thesis, most of the intricacies in problem formulation are considered; cases such as blood wastage, blood product decomposition in lab facilities, and transshipments between demand points are some of those. Both models are multi-product and the considered products in the model are: whole blood, red blood cells, plasma, and platelet. The first model considers blood demand compatibility that means demand can be fulfilled by compatible blood groups in case there is a shortage of certain blood groups. Despite considering the cost function, minimizing the sum of times that products remain in the network to reach at a demand point to satisfy the customer demands is also considered in the first model as the second objective function. The second proposed model takes blood type priority into account. To cope with the existent uncertainty related to the processing and traveling times, a queue approach is considered for the laboratories and blood banks which sets priority to the blood types and products. Since blood is a perishable product the queue approach also determines the blood product’s time in system, and provides a tool for managers to refuse wastes by considering preventive ploy. Uncertainty is an inseparable asset of designing a supply chain, therefore, a robust optimization method is applied to the models to cope with uncertainties existed in the presented models. To obtain a Pareto solution for both objective functions of the first model ?-constraint method is utilized. Moreover, since facility location problems in large sizes become NP-Hard and time consuming; therefore, two meta-heuristics namely non-dominated genetic algorithm (NSGA-II) and multi-objective ant colony optimization (MOACO), are applied to solve two proposed models. Finally to demonstrate the applicability of the problem, several test problems are solved and the solutions are compared together.
