عنوان پایان‌نامه
تصحیح ،ترجمه وشرح بخش های ریاضی کتاب الشطرنج،متون برگزیده از عدلی ،ابوبکر صولی و دیگران
- رشته تحصیلی
- تاریخ علم - نجوم در جهان اسلام
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2297ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 66821
- تاریخ دفاع
- ۲۵ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- مجیده قاضی زاده
- چکیده
- در این پایان نامه، بخش هایی از نسخه عربی کتاب الشطرنج مما الّف العدلی والصولی وغیرهما تصحیح و ترجمه و بخش های مرتبط با ریاضیات آن شرح داده می شود. در این اثر که حدود هزار سال قدمت دارد مسائلی مطرح شده است که با نظریه گراف و ترکیبیات مرتبط است. یکی از آنها، مسئله گردش اسب است که اویلر برای نخستین بار آن را در سده هجدهم میلادی به عنوان یک مسئله ای ریاضی مطرح کرد. به علاوه در نسخه مذکور از یک دستگاه مختصات، مشابه دستگاه مختصات دکارتی برای مشخص کردن خانه های شطرنج استفاده شده است که در مورد آن نیز توضیح داده می شود. فصل نخست این پایان نامه پیرامون تاریخ شطرنج است. در این فصل در مورد پیدایش شطرنج، شطرنج در ایران باستان و تمدن اسلامی و رساله های شطرنج نوشته شده در دوره اسلامی توضیح داده می شود. به علاوه این فصل، بخش هایی در مورد معرفی کتاب الشطرنج، شرح حال مولفان آن و پیشینه مسئله سیاحت اسب و دستگاه مختصات دکارتی را دربردارد. فصلهای دوم و سوم به ترتیب به تصحیح و ترجمه بخش های تاریخی و ریاضی کتاب الشطرنج اختصاص دارند و در فصل چهارم مسائل این رساله شرح داده میشود.
- Abstract
- This thesis is devoted to the critical edition, translation and commentary of the mathematical and historical sections of the 12th century manuscript Kit?b al-Sha?ranj, selected texts of al-?Adl?, Ab? Bakr al-??l? and others. This treatise is the oldest extant book about the chess problems in the world. It contains some interesting problems which are proposed by modern mathematicians in the recent centuries. For example it presents two knight’s tours. In the first chapter I investigate the origin of chess and its development with the main focus on the Islamic era. Section 1 presents Chat?r?nga, a game from ancient India as the ancestor of chess. Section 2 is devoted to the chess in the ancient Persia. Section 3 contains a brief history of chess in the Islamic civilization. Section 4 introduces the chess manuscripts of the Islamic era. In Section 5 particular attention is given to the manuscript of the Kit?b al-Sha?ranj, its chapters and concise biographies of its authors. Section 6 presents a history of the two important mathematical issues; the knight’s tour problem and the Cartesian coordinate system. The two following chapters contain a critical edition of the historical and mathematical sections of the Kit?b al-Sha?ranj along with a translation into Persian. The last chapter is devoted to some commentary on the mathematical problems of this treatise. Keywords: Chess, Al-??l?, Al-?Adl?, Al-Lajl?j, Knight’s Tour Problem, Cartesian Coordinate System, Arabic Manuscripts, Al-man??b?t
