عنوان پایان‌نامه
ارزیابی تنوع ژنتیکی لاین های پیشرفته گندم دیم از نظر انتقال مجدد آسیمیلاتها از ساقه به دانه
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-اصلاح نباتات
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 65584;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 800
- تاریخ دفاع
- ۳۰ شهریور ۱۳۹۳
- دانشجو
- ایرج لطفی
- استاد راهنما
- محسن ابراهیمی
- چکیده
- تولید غذا دارای قدمتی معادل پیدایش بشر بوده و گرسنگی حادترین مسئله آینده جهان است و باید بیش از پیش به فکر افزایش تولید محصولات غذایی بود. در این میان غلات و مخصوصاً گندم از مهم‌ترین گیاهان به شمار می‌آیند. در شرایط دیم در مناطق سرد و معتدل ایران، گندم دیم معمولا با تنش خشکی در مرحله‌ی پرشدن دانه مواجه است که این امر یکی از دلایل عمده کاهش عملکرد در این شرایط می‌باشد. صفت قابلیت انتقال مجدد آسیمیلاتها از اندام‌ها به دانه از صفات شناخته شده مرتبط با تحمل تنش خشکی می‌باشند. لذا این تحقیق با هدف تعیین میزان انتقال مجدد آسیمیلاتها به دانه در تعدادی از ژنوتیپ‌های گندم مورد مطالعه و ارزیابی صفات فیزیولو‌ژ‌یک، مورفولوژیک این ژنوتیپ‌ها در سال زراعی 92-1391 در معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم (ایستگاه سرارود کرمانشاه) و با 17 ژنوتیپ اصلاحی و 5 رقم شاهد(ریژاو ،کریم، آذر2، سرداری و ژنوتیپ امید‌بخش کراس سبلان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در دو محیط دیم و آبیاری تکمیلی با سه تکرار انجام گرفت. برای تعیین توانایی انتقال مجدد در ارقام مورد بررسی، درصد اختلاف وزن خشک ساقه دو هفته پس از گلدهی( وزن اولیه) و زمان رسیدن(وزن ثانویه) نسبت به وزن اولیه محاسبه گردید. بیشتر بودن این درصد بیانگر قابلیت انتقال مجدد بیشتر است. نتایج مقایسه میانگین برای صفت انتقال مجدد از ساقه به دانه، نشان داد که رقم ریژاو در هر دو محیط با بیشترین مقدار در انتقال مجدد از ساقه به دانه به عنوان رقم برتر معرفی گردید و به ترتیب در محیط‌های دیم و آبیاری تکمیلی 6 و 2 ژنوتیپ برتر از بهترین رقم وجود داشت. و برای صفت قابلیت فتوسنتز سنبله در محیط دیم، رقم سرداری و در محیط آبی رقم کراس سبلان برتر بوده، و به ترتیب صفر و 4 ژنوتیپ برتر نسبت به ارقام برتر در محیط‌های دیم و آبیاری تکمیلی مشاهده گردید. همبستگی صفات نشان داد که کلیه صفات مرتبط با انتقال مجدد، دارای همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد هستند، و از لحاظ تاثیر بر روی اجزای عملکرد، اکثر صفات همبستگی مثبت و معنی‌دار نشان دادند. نتایج حاصل از همبستگی کانونیک نشان داد که صفت عملکرد و اجزای آن بیشترین همبستگی کانونیک را با صفات انتقال مجدد دارند. تجزیه علیت صفات در شرایط دیم بر روی عملکرد نشان داد که بزرگترین اثرات مستقیم مربوط به صفات طول پدانکل، وزن هزاردانه و ارتفاع بوته است و در شرایط آبیاری تکمیلی بیشترین اثرات مستقیم مربوط به انتقال مجدد از ساقه و سنبله به دانه بصورت مثبت و سهم ذخایر ساقه در عملکرد بصورت منفی می‌باشد. و از آنجایی که مقدار STI برای ارقام شاهد بیشتر بود، این ارقام به عنوان ارقام برتر معرفی شدند و با توجه به شاخص‌های STI و TOL ژنوتیپ‌های 20 و 13 برای شرایط آبیاری تکمیلی و ژنوتیپ‌های 14 و 17 برای شرایط دیم مناسب هستند. کلمات کلیدی: آبیاری تکمیلی، انتقال مجدد آسیمیلاتها، گندم دیم، همبستگی کانونیک، تجزیه علیت
- Abstract
- Food production is as old as human on the world and it is predicted in not very far future hunger and food shortage would be a huge problem, so the subject of food production and its increscent should be in our priorities. Among all of the food supplies, cereals and in top of them wheat is the most important one. In dry or non irrigated farms in cold and moderate regions of Iran, dry farm of wheat is countering with drought stress especially in grain filling stages, that this is one of the most important reasons of wheat yield reduction. Remobilization of assimilates from other parts of the plant to grains is the most identified related trait to drought tolerance, hence this study with the aim of determination of assimilates remobilization level in some wheat genotypes with study of physiological and morphological traits of these genotypes at 2012-2013 in dry farm agriculture research institute (Sararood station in Kermanshah) in randomized complete block design with three replications in two sites of dry farm and complementary irrigation was conducted. The wheat genotypes were 17 improved genotypes and 5 control cultivars (Rejaw, Karim, Azar 2, Sardari and cross promising line of Sabalan). In order to determination of remobilization ability in studied cultivars, the percentage of differences of shoot dry weights in times of two weeks after flowering (first weight) and maturing time (second weight) was assessed, so that the highest percentage means the highest remobilization ability. The results showed that cultivar Rejaw with the highest amounts of remobilization from shoot to grain were recognized as the most drought tolerant ones. in dry farm and complementally irrigated condition in term of assimilate remobilization from shoot to grain 6 and 2 genotypes, and trait of spike photosynthesis capacity with the highest amounts Sardari and cross promising line of Sabalan and dry farm and complementally irrigated condition in term 0 and 4 genotypes were selected. All of the related traits to assimilate remobilization show positive and significant correlation with yield and almost with yield components. The results of canonical correlation showed that yield and its components traits have the highest amount of canonical correlation with assimilate remobilization trait. Path analysis in dry farm condition showed that the highest amounts of direct effects on yield were related to peduncle length, weight of 1000 seeds and plant height traits, and in irrigated condition were related to assimilate remobilization from shoot and spike to grain traits positively and shoot supplies contribution in yield trait negatively. Because of having the highest amounts of STI, control cultivars were introduced as the elite cultivars and with considering of TOL and STI indexes genotypes 20 and 13 in complementally irrigated condition and genotypes 14 and 17 in dry farm are suitable. Key Words;, canonical correlation, complementary irrigation, Path analysis, Remobilization of assimilates. wheat genotypes
