عنوان پایان‌نامه
سنجش و ارزیابی کیفیت محیط مسکونی شهری در سکونت گاه های غیر رسمی دارای طرح ساماندهی و برنامه ریزی برای ارتقاء آن، مطالعه موردی : محله حسن آباد شهر یزد
- رشته تحصیلی
- برنامه ریزی شهری
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11154;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 74119;کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11154;کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11154;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 74119;کتابخانه پردیس هنرهای
- تاریخ دفاع
- ۱۵ اسفند ۱۳۹۴
- دانشجو
- فریبا اطهری
- استاد راهنما
- محمدمهدی عزیزی
- چکیده
- چکیده امروزه رشد سریع شهرها و توسعه کالبدی آن¬ها، موجب بروز بحران¬های مختلف در زندگی، رشد ناکارآمد شهری و در نتیجه نزول کیفیت محیط شهری شده است. یکی از نمودهای رشد ناکارآمد شهری پیدایش محله های اسکان غیررسمی در شهرهاست؛ سطح نازل کیفیت محیطی در بافت¬های حاشیه¬ای و مسائل و مشکلات خاصی که این بافت¬ها بویژه در زمینه های اجتماعی-فرهنگی، کالبدی و زیست محیطی با آن مواجه هستند، موجب عدم تحقق توقعات شهروندان در ارتباط با کیفیت محیط سکونت شده، بطوریکه رضایت ساکنین از فضای زندگی در سطوح پایینی قرار دارد؛ که به نظر یکی از دلایل این امر در عدم هم سویی انگاره های شهروندان از یک فضای زیستی مطلوب با برنامه های شهرسازی در ساماندهی این گونه بافت ها می¬باشد. بر این اساس، حل مشکلات بافت های حاشیه ای نیازمند توجه و برنامه ریزی ویژه می¬باشد و توجه به مفهوم کیفیت محیط در این برنامه ریزی بیش از هر زمان دیگری ملموس خواهد بود. از این رو در سال های اخیر توجه به مسئله کیفیت محیط در محیط های مسکونی و به ویژه بافت های مسئله دار و ناکارآمد شهری جایگاه خاصی یافته است، بطوری که در کشور ما موضوع کیفیت محیط زندگی به یکی از محورهای اصلی مورد توجه در بازآفرینی شهری پایدار بافت های ناکارآمد و بویژه سکونتگاه¬های غیررسمی تبدیل شده است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف سنجش و ارزیابی کیفیت محیط شهری در سکونتگاه غیررسمی حسن¬آباد شهر یزد و برنامه ریزی برای ارتقا آن، بر آن است که با توصیف و تبیین مفهوم کیفیت، ضمن شناسایی و تدوین شاخص¬های موثر در فرایند سنجش کیفیت محیط شهری، شاخص¬های تاثیر گذار و وضعیت آن ها را در محیط شهری منطقه مورد مطالعه در حین اجرای طرح ساماندهی و توانمندسازی سنجش و ارزیابی نماید و در نهایت با ارائه برنامه ریزی راهبردی منتج از ارزیابی و تحلیل صورت پذیرفته، زمینه مناسبی جهت ارتقای کیفیت محیط شهری در محدوده مورد مطالعه در بازنگری طرح ساماندهی آن فراهم آورد. بدین منظور روش ارزیابی چند متغیره سلسله مراتبی و مدل تجربی HMR جهت سنجش کیفیت محیط سکونت مورد استفاده قرار گرفته است و بر اساس ساختار سلسله مراتبی مدل و با توجه به مطالعات نظری پیرامون موضوع، کیفیت محیط در محله حسن آباد با 6 معیار کالبدی، اجتماعی، قانونی- حقوقی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی و شاخص ها و ریزشاخص های مربوطه سنجیده می شود. روش تحقیق در پژوهش حاضر مبتنی بر روش علی-تحلیلی بوده و از مطالعات اسنادی و پرسشنامه برای جمع-آوری اطلاعات استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و بررسی روابط بین متغیرها از تکنیک های آماری همچون آزمون T تک نمونه ای، آزمون پیرسون و رگرسیون چند متغیره در نرم افزار SPSS، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، تکنیک دلفی و متدولوژی ماتریس ارزیابی لئوپولد-مخدوم استفاده شده است. در نهایت پس از انجام تحلیل های آماری مناسب، سطح کیفی سکونت در محدوده مورد مطالعه در سطح نسبتا پایین (2.51( از میانگین نظری ارزیابی شد و وجود رابطه معنی دار و سلسله مراتبی بین معیارها و شاخص های سازنده کیفیت محیط تایید گردید. نتایج بدست آمده حاکی از آن است که پاسخگویان از تمامی شاخص ها، رضایتی در سطح نامطلوب تا متوسط دارند، شاخص هایی چون روابط و تعاملات اجتماعی، کیفیت مسکن و مشارکت اجتماعی از نظر میانگین سطح نظر رتبه بالاتر و در مقابل شاخص¬های توانمندسازی اجتماعی و مدیریت شهری از نظر میانگین وجه نظر رتبه پایینی دارند. ضرایب رگرسیون (B) مبین این نکته است که به ترتیب شاخص¬های حس تعلق، دسترسی و ارتباطات و رفاه اقتصادی بیشترین تاثیر مستقیم و مثبت را بر روی مدل تجربی کیفیت محیطی در محله حسن آباد داشته است. همچنین ارزیابی در حین اجرا حاکی از آن است که بدلیل عدم جامعیت اقدامات صورت پذیرفته تا زمان حاضر، ریزفعالیت های طرح تاثیر نسبتاً کمی بر شاخص های کیفیت محیطی داشته است.
- Abstract
- Abstract Today, rapid growth and physical development of cities, causing a different crisis in life, inefficient urban growth and as a result decline in the quality of the urban environment. One of the aspect of inefficient urban growth is the emergence ofinformal settlements inthe cities; Low level ofenvironmental qualityinperipheraltexture also matters and specific problem with which these textures are exposed, particularly in social-cultural, physical and environmental aspectscaused dissatisfaction for those residents of these settlements. Also citizens’ expectations in relation to the quality of resident environment are unrealized. In an opinion, one of thereasons isinefficient ofUrbanism programsinorganizing these textures. Accordingly, the solution of the peripheral textures problems, needs special attention, planning, and the attention to the environment quality implication in this planning will be more tangible than ever. The implication that can cause residents’ satisfaction and dissatisfaction of residing in their life area.Hence, in recent years attention to the quality of environment matter in residential areas, particularly urban problematic and inefficient textures has gained particular position, so that in our country the issue of the living environment quality has become one of the main topics of interest in sustainable urban regeneration of inefficient textures especially informal settlements. In this regard, this research with the aim of measure and evaluation of the quality of the urban area in the informal settlement of Hasan-Abad of Yazd city and the planning for its upgrading with describing and explaining qualification implication, not only tried to identify and codify the effective indices in measuring the quality of urban environment process, but also measured influential parameters and how these parameters are related in the urban area of the region under study and consequently, by presenting directory planning resulted from evaluation and analysis, a suitable setting to improve urban area in the limited of studied area is provided. For this purpose, the multivariable hierarchical evaluation method and the empirical HMR model is used. the quality of residence areameasuring is based on the multivariable hierarchical structure model and theoretical studies on the subject, so the quality area in Hasan-Abad district with 6 physical criteria: social, legal, legal (juridical), economic, environmental, and managerial; also with those communicated parameters andsub-parameters is measuring. The research method in this study is based on causal-analysis as well to collecting information documentary studies and questionnaires were used. In order to analyze the data and to examine the relations between variables, statistical techniques such as single-sample Ttest, Pearson test, and multivariable regression on the SPSS software, Analytical Hierarchy Process(AHP)and Delphi technique were used. Finally, after favorable statistical analysis, the qualitative level of settlement in the study area at the relatively low level (2.51) of theoretical average is evaluated, and the existence of meaningful relationship and hierarchy betweenthe criteriaand procreator indicators of area qualification was confirmed.The results indicate that the respondents of all indicators had a satisfaction level, from low to moderate, indicators such as social relations and interactions, quality of housing and social participation in terms of the average of opinion level are in higher rank in contrast, indices of social empowerment and urban management in terms of average point of view have a low rank. Regression coefficients (B) prove that indicators such as sense of belonging, access, communication and economic welfare in order had the most direct and positive effect on the empirical model of environmental quality in the Hasan-Abad district. Also evaluation during the implementation of the project indicated that because of the lack of integrity measures in a period, the project has been followed by a relatively low sub-activities on environmental indices. Key words Urban planning, urban residential environment quality, organizing informal settlements, residential satisfaction, Hasan-Abad district of Yazd city
