عنوان پایان‌نامه
طراحی محیطی مناطق طبیعی با رویکرد گسترش اکوتوریسم پایدار نمونه موردی: دریاچه زریبار- مریوان
- رشته تحصیلی
- مهندسی طراحی محیط زیست
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 1417;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73692;کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 1417;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73692
- تاریخ دفاع
- ۱۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- سامان ابراهیمی
- استاد راهنما
- محمدرضا مثنوی
- چکیده
- در سال های اخیر، رشد بیش از حد شهر مریوان، ورود فاضلاب به تالاب،احداث سد خاکی، افزایش گرمای جهانی و کاهش نزولات جوی، استفاده ی بیش از حد از آب تالاب برای مصارف کشاورزی و شهری و ... موجب نزول وضعیت کیفی و کمی تالاب زریبار شده است. به این دلایل منطقه تالاب زریبار روز به روز در حال کوچک شدن، عملکرد ذخیره ای منابع آب، آبهای سطحی و سطح آبهای زیرزمینی آن در حال کاهش است. به گونه ای که طبق پیش بینی ها تالاب زریبار در 40 سال آینده خشک خواهد شد. خشک شدن تالاب زریبار باعث تخریب زیستگاه ها، کاهش تنوع زیستی و خشکی اقلیم می گردد. در این راستا یکی از راههای محیط و مناظر طبیعی از جمبه تالاب ها که زیستگاه های بسیار حساس و خیلی مهم از نظر زیستی و اکوسیستمی هستند اکوتوریسم پایدار است. اکوتوریسم پایدار با تکیه بر جوامع محلی و مشارکت مردمی و همچن اصول اکولوژی منظر سعی در حفاظت و حمایت از پدیده های طبیعی از جمله تالابها را دارد. تالاب زریبار با مساحت 2000 هکتار در غرب استان کردستان در بخش مرکزی شهرستان مریوان قرار دارد. آب این تالاب از طریق چشمه های زیرزمینی خود جوش و رودخانه های فصلی تامین می گردد اما با فون و فلوری غنی و داشتن گیاهان و جانوران بومی و کمیاب و وجود پرندگان مهاجر که حتی بعضی از آنها از نظر IUCN در حال انقراض یا در خطر انقراض هستندنه تنها تا کنون به عنوان تالاب حفاظت شده بین المللی ثبت نشده بلکه با اتفاقات اخیر مانند ایجاد سد، ورود ماهی های غیر بومی به دریاچه و آلودگی های مختلف و تعدد مدیریت به شدت مورد تهدید قرار گرفته است. منظر اکولوژیکی زریبار نیز حائز اهمیت است و زیبایی اکولوژیکی و بصری خاصی به آن می دهد. از نظر اکولوژی منظر مهمترین قسمت از لحاظ ساختارهای منظر بخش آبی و نیزار و مهترین قسمت نیز از لحلظ جریان های آن مهاجرت پرندگان و مردم می باشند. هدف این تحقیق حفاظت و احیای تالاب زریبار از طریق طراحی محیطی، بهره برداری خردمندانه از پتانسیل های تالاب و منظر طبیعی و فرهنگی با ایجاد اکوتوریسم پایدار و جلوگیری از تخریب اکوسیستم تالاب از طریق حفظ ارتباطات اکولوژیک تالاب است. جهت تحقق این اهداف پس از مطالعات کتابخانه ای در باره ی اکوتوریسم پایدار و تالاب، شناخت منطق در سطح کلان و خرد و تحلیل منظر زریبار به روش های اکولوژی منظر و ماتریس هسل پس از شناخت چالش ها به یک سری از اصول معیارهای طراحی در محیط های طبیعی مانند تالاب ها رسیدم . با توجه به این اصول و عناصر ساختاری منظر و از روی هم گذاری لایه های آب و جریان آن، پوشش گیاهی، توپوگرافی و شیب، کاربری اراضی، راهها و دسترسی ها، عناصر انسان ساخت و دید و منظر و تحلیل آنها، عناصر ساختاری منظر شامل لکه، دالان و ماتریس را مشخص نموده و از طریق ارتباط موثر میان این عناصر و رابطه آنها با یکدیگر و با درک انسان، طراحی به گونه ای انجام شده که قسمت های خشد شده ی تالاب احیاء شده و پیوستگی لکه ها و کریدورهای طبیعی و انسان ساخت با ماتریس و با یکدیگر حفظ و تقویت شود تا از این طریق تنوع افزایش یافته و ارتباط میان فرآیندها والگوهای فضایی حفظ شود. و در نهایت در طراحی به اصول طراحی اکولوژیکی و نیازهای مردم و اکوتوریست ها توجه شده و بازطراحی پارک ساحلی بر اساس اصول WSUD انجام شده است.
- Abstract
- In recent years, urban overgrowth of Marivan, sewage and wastewater inflows to wetlands, construction of an embankment dam, increasing global warming and decreasing precipitation, unsustainable urban and irrigation water use for multiple purposes, particularly domestic and agricultural, and circumstances the like, have conspired to deterioration of Zaribar wetlands situation, both quantitatively and qualitatively. As a result, Zaribar wetlands area is shrinking in a daily manner to the point that according to forecasts, Zaribar wetlands will be completely desiccated approximately in 40 years. Desiccation of Zaribar wetlands leads to destruction of natural habitats, decrease and loss of biodiversity and exacerbation of climate change. In this regard, one of the environmental and natural landscape solutions is sustainable ecotourism that includes wetlands due to their role as very sensitive and crucial habitats in terms of biodiversity and ecosystem. Sustainable ecotourism, relying on local communities and public participation, as well as having a keen eye on principles of landscape ecology, tries to conserve and protect the natural phenomena such as wetlands. Zaribar is rich in flora and fauna that this wetlands with indigenous flora and fauna as well as migratory birds; some of which, as regards IUCN, are endangered species or struggle with the threat of extinction. The situation is expected to go on as far as the aforesaid wetlands are not recognized as internationally protected wetlands. Zaribar has a valuable ecological landscape that presents uniquely ecological and visual aesthetics. In the ecological landscape perspective, the most important part of structure is related to water and reed and also the most important part of flows is related to migration of birds and people. This study aims at protection and revitalization of Zaribar area through environmental design, discrete utilization of the wetland potentials and natural and cultural landscapes through sustainable ecotourism and finally preventing wetlands ecosystem from destruction by maintaining ecological connections of wetlands. In order to realize these objectives, after literature studies on sustainable ecotourism and wetlands, regional recognition in macro and micro levels as well as Zaribar landscape analysis through ecological landscape approach and Hassell matrix, the project arrived at a series of design specifications and criteria for the natural environments in study, namely wetlands. According to these principles and structural elements of landscape and overlying and analyzing water and its flow layer, flora layer and the like, it was possible to determine structural elements of landscape that includes patch, corridor and matrix, and with effective communication between these elements and their relationships with each other and human perception, a final design solution is proposed as such to restore and strengthen the desiccated parts of wetlands as well as to maintain and enhance coherence between the natural and man-made patches, corridors and matrix that will increase biodiversity and preserving communication between process and spatial patterns. Finally it is noteworthy that the proposed design solution takes into account the principles of ecological design and the needs of people and the prerequisites of ecotourism and also includes a redesign of coastal park based on the principles of WSUD. Key words: Environmental design, Zaribar wetland, Sustainable ecotourism, Landscape ecology, Hassel matrix
