عنوان پایان‌نامه
توکل در ادبیات عرفانی منظوم با تاکید بر آثار عطار و مولوی
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-ادیان و عرفان
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002180;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 75189;کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002180;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 75189
- تاریخ دفاع
- ۲۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- فاطمه پوربایرام الوارس
- استاد راهنما
- مجتبی زروانی
- چکیده
- چکیده توکل مفهومی دینی ـ قرآنی است که در فرهنگ و اندیشه اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است. به‌تبع تأکید و سفارش توکل در بستر دینی و قرآنی این مفهوم به‌طور گسترده در سایر حوزه‌های اندیشه و تفکر اسلامی از جمله عرفان و تصوف نیز انعکاس یافته است. توکل در عرفان و تصوف اسلامی در شمار مقامات عرفانی بسیار مهم قرار دارد که سایر مراحل سلوک وابسته به آن است. این نوشتار به روش توصیفی- تحلیلی در پی بررسی توکل در آثار عطّار نیشابوری و مولانا جلال‌الدین بلخی است که از افراد برجسته حیطه عرفان و تصوف اسلامی به‌ویژه حوزه ادبیات عرفانی منظوم به شمار می‌روند. توکل یکی از مفاهیمی است که در آثار عطار و مولوی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این مفهوم نزد آنها به معنای اعتماد به خدا و تسلیم شدن در برابر اراده اوست. مظاهر و نشانه‌های این مفهوم نیز در جای‌جای اشعار این دو عارف موج می‌زند. توکل در نظام عرفانی عطار و مولوی دارای سطح بسیار گسترده‌ای است و هر دو معتقدند این مفهوم با سایر مفاهیم عرفانی نیز تلازم و پیوستگی دارد. این مفهوم در نظام اعتقادی این دو عارف به معنای اعتماد و اطمینان به خداوند در کنار جهد و تلاش در امور است و هرگز به معنای جبر و انفعال نیست، اگر جبری هم در اشعار آنها دیده می‌شود این جبر، نوعی جبر عرفانی است که حاکی از تسلیم بودن در برابر اراده خداوند است. توکل در نظر عطار و مولوی آثار قابل‌توجهی دارد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به قرب الهی اشاره نمود. در نگاهی کلی باید گفت عطار و مولوی نگرش مشابهی به توکل دارند و اگر تفاوتی هم وجود دارد در شیوه تقریر و بیان آنها است و محتوا و شالوده اندیشه آنها دراین‌باره یکسان است. واژگان کلیدی: توکل، سنت اسلامی، عرفان اسلامی، ادبیات عرفانی منظوم، عطار، مولوی.
- Abstract
- Abstract Tavakkol is a religious-Quranic concept which has a very important place in Islamic culture and thoughts. Since it has been emphasized in Islam and Quran, it has been widely spread through Islamic thinking. Tavakkol in Islamic Mysticism is among the most important Mystical states of which the other Mystical states are dependent to it. This article seeks to deliberate Tavakkol in Attar Neishaburi and Jalaledin Balkhi 's point of view by analytical-descriptive method. These two men are among the most prominent in the field of Islamic Mysticism and Sufism, specially in literature. Tavakkol in their concept is to trust in God and to obey him that both of them of which you can find the examples in their poems. Tavakkol in their poems is really wide and both of them believe that the concept is connected and interrelated with the other concepts of mysticism, which means to trust in God and try to obey him among with trying to achieve the goals and it doesn’t mean oppression or being passive. However, if there is kind of oppression, it is kind of mystical oppression which shows the obedience before God. Tavakkol is obvious in Attar and Molavi’s poems that one of the most important concepts in it is Devine Revelation. Generally, Attar and Molavi’s thoughts about Tavakkol are similar and there might be only some little differences in their way of expression. Keywords: Tavakkol, Islamic tradition, Islamic Mysticism, Mystical prose, Attar, Molavi
