عنوان پایان‌نامه
بررسی نقش کشاورزی در بیابان زایی و تخریب عرصه های محیط زیستی اطراف دریاچه ارومیه (مطالعه موردی منطقه عمومی شهرستان شبستر)
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 79794;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 79794
- تاریخ دفاع
- ۲۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- مهناز رنج پیشه
- استاد راهنما
- غلامرضا زهتابیان, مجید کریم پورریحان
- چکیده
- نیاز به افزایش سطح اراضی کشاورزی، به منظور بهبود و تأمین منابع غذایی، در دو قرن اخیر باعث تغییرات گسترده درنوع کاربری اراضی و مدیریت غیراصولی این اراضی شده است . ادامه این روند به تخریب زمین و بیابان زایی منجر می شود و اصلاح چنین خاک هایی بسیار پرهزینه است. بنابراین، پیشگیری از تخریب اراضی مطلوب تر است و جهت این کار نیاز به تحقیقاتی بر روی اراضی کشاورزی و نحوه بهره برداری از آن دارد، هدف پژوهش پیشرو، بررسی نقش کشاورزی در بیابان زایی و تخریب عرصه های محیط زیستی اطراف دریاچه ارومیه )شهرستان شبستر( از سه دیدگاه بررسی تغییرات کاربری اراضی کشاورزی و بررسی کیفیت و کمیت آب های زیرزمینی و در نهایت بررسی وضعیت کشاورزی منطقه مورد مطالعه است. جهت تهیه نقشه کاربری اراضی و تغییرات آن از تصاویر ماهوارهای لندست سالهای 1369 ، 1386 ، 1394 به کمک روش تفسیر تلفیقی تصاویر ماهوارهای، استفاده شد. به منظور بررسی تغییرات سطح سفره وکیفیت آبهای زیرزمینی نیز از شش متغیر کیفی، هدایت الکتریکی، نسبت جذب سدیم، کل جامدات محلول، سختی کل، کلر، سدیم طی سه دوره زمانی شامل دوره اول ) 1384 - 1381 (، دوره میانی ) 1388 - 1385 (، دوره پایانی ) 1391 - 1389 ( استفاده گردید. و با روشهای مختلف درون یابی نقشههای پهنه بندی کمی و کیفی برای شاخصهای مختلف با استفاده از نرم افزار ArcGIS تهیه شد. به منظور بررسی وضعیت کشاورزی منطقه شبستر، با بازدیدهای صحرایی، تیمارهای مورد مطالعه تعیین شد و نمونه برداری ها صورت گرفت. فاکتورهای خاک در دو گروه اصلاحی خاک شامل ازت، فسفر، پتاسیم، ماده آلی، کربنات کلسیم و گروه تخریبی خاک شامل شوری، اسیدیته، کلر، سدیم، بیکربنات، نسبت جذب سدیم در دو عمق سطحی ) 30 - 0 ( و تحتانی ) 60 - 30 ( اندازه گیری شدند. سپس با استفاده از نرم افزار SPSS ، تجزیه واریانس روی داده ها صورت گرفت. نتایج حاصل از پایش کاربری اراضی از سال 1369 تا سال 1394 نشان داد وسعت اراضی کشاورزی 56 / 4930 و خ اراضی باغی 51 / 1028 و اراضی رها شده 04 / 4890 هکتار افزایش یافته است، اما وسعت اراضی مرتعی 08 / 12179 هکتار کاهش یافته است. نتایج حاصل از کیفیت آبهای زیرزمینی از سال 1381 تا 1391 نشان داد بیشتر مساحت منطقه دارای کیفیت مطلوبی بوده ولی بخشهای جنوبی و غربی منطقه از کیفیت نامطلوبی برخوردار بودند و قسمت شرق منطقه در طول دوره آماری کیفیت نامناسبی داشته است. کاهش سطح سفره در منطقه مورد مطالعه نیز شدید بوده و در قسمت مرکزی و در نزدیک های بخشهای جنوبی و غربی دارای افت بسیار شدید بوده است. نتایج کشاورزی منطقه نشان داد با توجه به بررسی های انجام شده در لایه سطحی و تحتانی بر روی فاکتورهای اصلاحی و تخریبی خاک مشخص شد که تیمار اراضی باغی بهعنوان مطلوبترین تیمار شناخته شد و اثرات اصلاحی آن بیشتر از اثرات تخریبی بودهاست و تیمار اراضی رها شده بهعنوان نامطلوبترین تیمار شناخته شد. با توجه به افزایش فشار بر اراضی و آبهای زیرزمینی منطقه، چشمانداز آن در ادامه روند موجود، تخریب بیشتر آب و خاک را شاهد خواهد بود. در نتیجه در منطقه مورد مطالعه کشاورزی نادرست باعث تخریب و بیابان زایی شده است.
- Abstract
- The need to increase the level of agricultural land, in order to improve and secure 108 the food supply, in the last two centuries extensive changes in land use and management kind of land is inappropriate. The process of land degradation and desertification continue to lead and reform the O family is extremely costly. Therefore, prevention of land degradation is more favorable and for this purpose the need for research on agricultural lands and how to exploit it, the aim of this study is to examine the role of agriculture in the area of desertification and environmental degradation around the lake (city Shabestar) from three aspects of agricultural land use changes and check the quality and quantity of groundwater and eventually check the status of agriculture in the study area. For mapping land use and changes of Landsat satellite images of 1369, 1386, 1394, using satellite imagery interpretation was used. To evaluate the quality of groundwater level changes table of six qualitative variables, conductivity, sodium absorption ratio, total dissolved solids, total hardness, chloride, sodium during a time period of the first period (1384-1381), the middle period (1388 - 1385), the final period (1391-1389) were used. And with various interpolation method for qualitative and quantitative indicators of zoning maps using ArcGIS software was developed. To check the status of agriculture Shabestar area, with field visits, treatments in the study and sampling was done. Soil factors in both soil contains nitrogen, phosphorus, potassium, organic matter, calcium carbonate and soil degradation, salinity, pH, chloride, sodium bicarbonate, sodium absorption ratio in the surface (30-0) and lower (60-30) were measured. Then, using software SPSS, analysis of variance was performed on the data. The results of monitoring of land use from 1369 to 1394 showed the extent of agricultural land and land for gardening 56/4930 51/1028 and 04/4890 hectares of abandoned land has increased, but 08/12179 hectares of pasture lands has decreased. The results of groundwater quality from 1381 to 1391 showed that the area has good quality but the southern and western parts of the region were of poor quality and bad quality is the East region during the period. Reduce the level of urgency and the way in this area in the center and near the southern and western parts has been a severe drop.Treatment was abandoned as the most unfavorable. Due to the increasing pressure on land and groundwater, its perspective on existing trends continue, water and soil degradation will be a witness. As a result, degradation and desertification in the area of agriculture is incorrect. Keywords: agriculture, salinity, degradation, groundwater, land use change, desirable Treatment, Shabestar
