عنوان پایان‌نامه
تعیین موثرترین شاخص های بیوفیزیکی بیابان زایی در منطقه کاشان با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی
- رشته تحصیلی
- مهندسی منابع طبیعی - مدیریت مناطق بیابانی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 6718;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72670;کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 6718;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72670
- تاریخ دفاع
- ۰۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- سارا پیش یار
- چکیده
- ارزیابی بیابان‌زایی کار بسیار مشکل است و معیارها و شاخص‌ها برای اندازه‌گیری تخریب ابزاری کلیدی به شمار می‌روند. ارزیابی موثرترین شاخص‌های بیابان‌زایی در منطقه مورد مطالعه و تعیین اولویت و اهمیت آنها با استفاده از روش‌های سیستماتیک و نظامند مانند روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره می‌تواند باعث افزایش بهروری از پروژه‌های کنترل و احیای مناطق در خطر و جلوگیری از هدر رفت سرمایه‌گذاری شود. بنابراین در پژوهش حاضر به منظور تعیین موثرترین شاخص‌ها و وزن‌دهی و اولویت‌بندی آنها از روش‌های تاپسیس و AHP استفاده شده است. در مطالعه حاضر ابتدا 32 شاخص مهم و تاثیرگذار با استفاده از تحقیقات صورت گرفته در این زمینه در ایران و جهان و مدل‌های ارزیابی موجود تعیین شدند و از طریق پرسشنامه به وسیله کارشناسان مربوطه نمره‌دهی شدند. با کمک روش آنتروپی شانون، معیارهای مناسب برای ارزشیابی شاخص‌ها، وزن‌دهی و سپس با بکارگیری روش تصمیم‌گیری رتبه‌ای TOPSIS موثرترین شاخص‌های ارزیابی بیابان‌زایی برای مدیریت و مقابله با آن تعیین و با استفاده از مدل مدالوس نقشه شدت بیابان‌زایی برای شش معیار انتخاب شده و شاخص‌های آنها تهیه شد. در نهایت نقشه شدت بیابان‌زایی کل منطقه تهیه گردید. سپس با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی AHP، شاخص‌ها اولویت بندی شدند. نتایج پژوهش نشان داد که برای ارزشیابی شاخص‌ها معیارهایی همچون حساس به تغییرات جزئی با وزن 341/0دارای بالاترین اهمیت و معیار هزینه و زمان با وزن 111/0 دارای کمترین اهمیت در بین معیارهای مورد بررسی هستند. از میان 32 شاخص رتبه‌بندی شده 20 شاخص به‌عنوان موثرترین شاخص‌ها تعیین شد که شاخص‌های بارش سالیانه، شوری آب، درصد پوشش گیاهی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. همچنین بر اساس ارزیابیها و بررسیهای انجام شده متوسط وزنی ارزش کمی شدت بیابان‌زایی (وضعیت فعلی بیابان‌زایی) برای کل منطقه بر اساس شش معیار مورد بررسی 391/1 = DS تعیین گردید و منطقه مورد مطالعه در کلاس شدت بیابان‌زایی شکنده (ب)، شکنده (ج)، بحرانی (الف) و بحرانی (ب)، قرار گرفت. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که شاخص تغییر کاربری اراضی با وزن 217/0 و شاخص بارش سالیانه با وزن 166/0به ترتیب بالاترین اولویت را در بین شاخص‌های انسانی و طبیعی دارند و بنابراین در مدیریت و مقابله با بیابانی شدن در منطقه مورد مطالعه باید در ا
- Abstract
- Desertification assessment is very difficult and criteria and indices are key tools to measure the destruction. Assessment and ranking the most desertification effective indices in the study area and using systematic methods including Attribute Decision Making can increase the efficiency of controlling projects and, reclamation of disturbed lands, and also to avoiding investment wasting. Therefore in this study TOPSIS and AHP algorithm were used to determine and rank the most effective indices. The first, based on previous study in Iran and other parts of the world, 32 of important and effective indices were selected, weighted by relevant experts via questionnaires. Using Shannon entropy model suitable criteria for evaluating the indices were weighted, and the most effective indices to assess desertification were determined and weighted by TOPSIS algorithm. Using MEDALUS model severity of desertification selected for six criteria and of their indexes was prepared. Finally map of severity of desertification in the region was prepared. The Indices were classified by AHP. The results showed that the criterion of sensitive to minor changes with the weight of 0.341 has the highest importance and cost and time with the weight of 0.111 has the least importance among the studied criteria. Among 32 ranked indices, 20 indices were determined as the most effective indices, that indices of annual rain fall, salinity and vegetation cover have the high importance. According to observations and assessments, the average weights of desertification severity were determined for the whole region on basis of six studied criteria, and classified in four classes of severity of fragile of B and C; and critical of A and B. Also the results showed that indices of land use changes and annual rainfall with the weight of 0.217 and 0.166 have the high priorities between human and natural indices respectively; and so they should be in priority in management and combat to desertification.
