عنوان پایان‌نامه
ارزیابی موفقیت پروژه های محرک توسعه در بازآفرینی بافت مرکزی شهرها و ارائه راهکارهای برنامه ریزی جهت بهبود اثر بخشی، مورد پژوهی : بافت تاریخی شهر یزد، برزن گودال مصلی، پروژه مدرسه - محله هنر و معماری شهر یزد
- رشته تحصیلی
- برنامه ریزی شهری
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 10939;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71383
- تاریخ دفاع
- ۳۱ خرداد ۱۳۹۴
- دانشجو
- بهاره بهرا
- استاد راهنما
- محمدمهدی عزیزی
- چکیده
- بافت¬های فرسوده و تاریخی شهرها، محدوده¬هایی هستند که نسبت به بافت¬های پیرامونی خود، دچار کاهش کارایی شده¬اند و امکان به روز شدن بافت و تغییر خودبه¬خودی، در آن¬ها از بین رفته است. از دیدگاه سند ملی راهبردی احیاء، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافت¬های فرسوده و ناکارآمد شهری، روند کنونی گسترش بافت¬های فرسوده شهری، نشانگر آن است که، چنانچه تدابیر پیشگیرانه به کار بسته نشود و سیاست¬ها و برنامه¬ها و اقدامات مناسب صورت نپذیرد، شاهد بغرنج شدن مسائل مربوط به اینگونه بافت¬ها خواهیم بود. از جمله رویکردهایی که در سال¬های اخیر و در سیر تکاملی مواجهه با بافت¬های فرسوده و تاریخی شهرها، در دنیا و در دستگاه¬های اجرایی کشور، بسیار مورد توجه واقع شده است، بازآفرینی شهری می¬باشد که به عنوان یک استراتژی جامع، دربردارنده ارتقاء کیفی بافت¬های کهن شهری، با اهداف یکپارچه اقتصادی، اجتماعی و کالبدی بوده و برای ایجاد تغییر در یک مکان که نشانه¬های زوال درآن دیده شده، به کار می¬رود. معتقدان به پروژه¬های محرک توسعه، بر این موضوع اتفاق نظر دارند که یک بافت، بدون این¬گونه پروژه¬ها، بازآفرینی را تجربه نخواهد کرد؛ چراکه پروژه¬های محرک توسعه، سلسله واکنش¬هایی را موجب می¬شوند که بازآفرینی محله¬های شهری را در پی خواهد داشت. به هر روی، نمی¬توان به صرف اینگونه اقدامات اجرایی، توسعه حتمی و قطعی محدوده¬های گسترده¬ای را انتظار داشت، زیرا بسیاری تجارب جهانی گواه این موضوع هستند که بسیاری از پروژه¬های محرک توسعه به هدف غایی خود که بازآفرینی همه جانبه یک جامعه رو به زوال است، دست پیدا نکرده¬اند. بافت تاریخی شهر یزد، یکی از کهن¬ترین بافت¬های تاریخی کشور و دارای ارزش¬های سرمایه¬ای بسیاری است که در سال¬ها اخیر با موضوع رکود و فرسودگی مواجهه شده است. بنابراین در پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق ارزیابی، به ارزیابی پس از اجرای پروژه مدرسه ـ محله هنر و معماری شهر یزد، پرداخته خواهد شد. هدف از ارزیابی این پروژه، ارائه راهکارهایی جهت بهبود اثربخشی آن به عنوان یک کاتالیزور در بافت تاریخی شهر یزد، جهت دستیابی به ارزش افزوده اجتماعی و منافع اقتصادی مشترک ساکنان می¬باشد. در این راستا با استفاده از تکنیک TOPSIS و F’ANP به مقایسه برزن گودال مصلی به عنوان بستر پروژه محرک توسعه، با 8 برزن دیگر بافت تاریخی شهر یزد و بالاخص برزن شیخداد، به عنوان بستری بدون پروژه محرک توسعه، پرداخته می¬شود. برای جامعیت این ارزیابی از 27 شاخص عینی در سه پارامتر سکونتی، فعالیتی و کالبدی، همچنین شاخص¬های ذهنی با بهره¬گیری از پرسشنامه جهت ارزیابی رضایت ساکنین، در ارتباط با بازآفرینی محله¬ها استفاده می¬گردد. همچنین با تلفیق آزمون تحلیل رگرسیون و ماتریس ارزیابی اثرات لئوپولد، به ارزیابی اثرات شاخص¬های عینی پژوهش بر عوامل مؤثر بر تحرک و توسعه برزن گودال مصلی طبق روند کنونی، پرداخته می-شود. از مقدماتی¬ترین دستاوردهای پژوهش حاضر، پیگیری اقدامات محرک توسعه، از اولین دوران¬ مواجهه با مسائل بافت¬های فرسوده در شهرها تا به امروز است. در ارزیابی موفقیت پروژه در رابطه با شاخص¬های عینی پژوهش، برزن گودال مصلی در بین برزن¬های بافت تاریخی شهر یزد، رتبه پنجم را کسب نموده و نسبت به برزن شیخداد، به عنوان بستری بدون پروژه محرک توسعه، به رتبه پایین¬تری دست پیدا کرده است. همچنین از میان پارامترهای مطالعاتی پژوهش، در پارامتر سکونتی، نامطلوب¬ترین وضعیت را دارا است. در ارزیابی معابر برزن گودال مصلی با استفاده از روش Space Syntax، این برزن، دارای ارزش همپیوندی محلی و فراگیر، پایین¬تر از برزن شیخداد می¬باشد و در نتیجه در ارتباط با معابر نیز، پروژه مدرسه ـ محله هنر و معماری، نتوانسته است به عنوان یک کاتالیزور، موفق عمل نماید. دو محله¬ گودال عباسی و گلچینان به عنوان بستر پروژه مدرسه ـ محله هنر و معماری، به ترتیب در رتبه سوم و نهم از محله¬های 9 گانه دو برزن گودال مصلی و شیخداد، به لحاظ شاخص¬های ذهنی پژوهش و رضایتمندی ساکنین از محیط زندگی¬شان قرار گرفته¬اند و نهایتاً با توجه به ارزیابی اثرات شاخص¬های عینی بر عوامل مؤثر بر تحرک و توسعه بافت برزن گودال مصلی، حضور و توسعه مدرسه ـ محله، تنها با ارائه گزینه¬های اصلاحی، قابل تأیید است. بنابر نتیجه تحلیل و تأیید پروژه با ارائه گزینه¬های اصلاحی، با استفاده از تکنیک¬های برنامه¬ریزی راهبردی ـ ساختاری و برنامه-ریزی عملیاتی، پیشنهاد تبدیل مدرسه به قطب آموزش عالی شهرسازی و معماری در بافت تاریخی و توسعه آن، به صورت کمپوس¬های دانشجویی و فضای ورزشی جهت استفاده عموم در خانه تازه اهدا شده¬ شفیع¬پور و سایر مساکن غیرفعال و کهن اطراف مدرسه و همچنین احداث مجتمع مسکونی ویژه اساتید در اراضی بایر برزن، مد نظر قرار گرفت. جهت تحرک و توسعه همه جانبه بافت، توسعه قطب¬ تجاری ـ فرهنگی ـ گردشگری در حوزه ویژه بازار واقع در میدان قدیمی خان و همچنین قطب بازآفرینی بافت تاریخی شهر یزد با حضور مشارکت¬کنندگان در تحرک و توسعه بافت، پیشنهاد می¬شود
- Abstract
- Historical and deteriorated area of urban are areas that their efficiency has been reduced in comparison to other area and the possibility of updating and spontaneous changing has disappeared. From the perspective of the national strategic document of restoration, rehabilitation, renovation and enabling empowerment of urban deteriorated area, current process of urban deteriorated area extension indicate that if we did not apply any precautionary measures, suit politics, action plans and planning, we will see complex problems. In this regard, one approach in the confrontation with the evolution of deteriorated area which is used by the executive system of Iran and other part of the world in recent years is the regeneration of urban texture. This approach is introduced as comprehensive strategy that include of improvement in historical texture, with integrated goals of economic, social and fabric topics. This strategy, is used in order to improve a place that is in the process of decaying, but advocators of flagship development have unanimity in this subject, which one texture of urban without this projects didn’t achieve regeneration because of flagship developments caused a series of reactions that will be finished by regeneration of texture. On the other hand, it is not true that we hope to achieve development in the vast area of urban just by relying on this project because many projects in all around the world cannot achieve their main goal which is regenerating a decaying texture. Historical texture of Yazd city, is one of the most historical texture of Iran that have high historical value but in recent years, is encountered with decaying process. Therefore, in this research, the school-neighbor of art and architecture of Yazd project will be evaluated by evaluation techniques. The main goal of this evaluation is preparing politics for improving its effect, for catalyzer in the historical texture of Yazd, for achieving social added value and economical common benefits. In this regard, the Godal Mosala, other 8 neighborhoods of historical texture, and especially sheykhdad area as an area without flagship development are compared with each other by TOPSIS and F’ANP techniques. In this research, 27 indicators in 3 parameters of Occupancy, Activity and morphology had been used, also mental indicators with using Questionnaire for measuring of satisfy of occupancies that is related to recreation of neighbors. In addition, with collating the Regression Analysis and Leopold assessment Matrix, aspect assessment objective indicators of research. Preliminary achievement of this research is studying about the flagship development, from the first period of solving the problems of deteriorated areas to now. In evaluating the successes of the project through the objective indicators, Godal Mosala achieves to fifth rank and in compared with Sheykhdad, an area without flagship development, gain to lower rank. Also through the parameters, in Occupancy parameter, have the worst condition. About evaluating the street networks of Godal Mosala, seeing that this area, have lower global and local integration value than Sheykhdad. And so about the street network the project can’t be like a catalyzer. Godal Abbasi and Golchinan gain to the third and ninth rank through nine neighborhoods about satisfying occupancies. And according to the effects of objective indicators on factors of development of Godal Mosala texture, the project is acceptable just with options of betterment. As a result of the strategic and structural planning, and with pragmatic planning, it is suggested suggest promotion of the school – neighbor to a pole of Architecture College with campus area and sports outdoor for public use. Moreover, developing the pole of commercial – cultural – tourism in area of khan square and pole of regenerating the deteriorate area and historical texture is suggested as a comprehensive development.
