عنوان پایان‌نامه
نظام شهری متعادل و نقش آن در توسعه متوازن منطقه ای، مطالعه موردی: استان تهرن
- رشته تحصیلی
- برنامه ریزی منطقه ای
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11051;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73034;کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11051;کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11051;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73034;کتابخانه پردیس هنرهای
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- زهرا نیلی
- استاد راهنما
- اسفندیار زبردست
- چکیده
- چکیده تنظیم رابطه بین انسان، فعالیت و فضا و تلاش در جهت ایجاد تعادل میان این عوامل و هم چنین توزیع متعادل منابع و ثروت در پهنه سرزمین و بهره برداری درخور و پایدار از تمام امکانات انسانی و فضایی موجود، از موضوعات بسیار مهم در برنامه ریزی فضایی می باشد. از مشخصه های بارز توسعه فضایی در ایران، وجود نابرابری های منطقه ای و عدم تعادل در توزیع خدمات و امکانات در کشور می باشد؛ این عدم تعادل و شکاف بین مناطق همراه با گسترش شهرنشینی و افزایش تعداد شهرها منجر به شکل گیری نظام شهری ناکارآمد و از هم گسیخته ای گردیده است که از نتایج آن شکل گیری نخست شهری در سطح ملی و عدم رشد و توسعه برخی از مناطق می باشد؛ از این رو دستیابی به توسعه عادلانه از آرمان های اساسی در برنامه ریزی فضایی کشور بوده و در اسناد فرادست نیز بر ضرورت کاهش نابرابری ها و برقراری توازن منطقه ای، تاکید شده است.با توجه به اهمیت موضوع، دراین پژوهش به تحلیل نظام شهری استان تهران و نقش آن در برقراری توازن منطقه ای در سطح استان، در سه مقطع زمانی 1375، 1385 و 1390 پرداخته شده است. بدین منظور، پس از مرور متون نظری و تجربیات مرتبط با موضوع، توازن منطقه ای در استان در قالب دو تحلیل- تحلیل تعادل جمعیتی و تحلیل تعادل عملکردی- مورد بررسی قرار گرفت. در تحلیل تعادل جمعیتی از مدل بهفروز، شاخص های نخست شهری، شاخص های تمرکز و عدم تمرکز بهره گرفته شد. جهت تحلیل تعادل عملکردی استان نیز از شاخص های توسعه یافتگی و سطح بندی آن ها با استفاده از تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای، جهت تحلیل دسترسی به خدمات از شاخص مرکزیت و به منظور تحلیل جریان های بین شهری از شاخص آنتروپی و مدل جاذبه و هم چنین به منظور تحلیل اقتصادی منطقه و شناسایی بخش های پایه، از روش های ترکیب- سهم و LQ استفاده شده است.نتایج تحلیل جمعیتی، حاکی از وجود پدیده نخست شهری و تسلط شهر تهران بر نظام شهری استان می باشد که البته در مقاطع زمانی مورد مطالعه به تدریج از میزان نخست شهری کاسته شده و نظام شهری استان به سمت تعادل در حرکت است. تحلیل های عملکردی نیز وجود نابرابری های منطقه ای و عدم توازن در توزیع امکانات و خدمات را در استان تهران تایید نموده به گونه ای که بیش از 50 درصد از شهرستان های استان، در گروه شهرستان های توسعه نیافته و کم برخوردار قرار گرفته اند. تحلیل های اقتصادی نی
- Abstract
- Abstract One of the crucial subjects in spatial planning is regulating of relations between human, activity and space and trying to create balance between these factors. Moreover, spatial planning tries to create balanced distribution of resources and wealth between areas and an appropriate and sustainable utilization of all available human and spatial resources. A regional inequality in the distribution of services and facilities is one of the significant characteristics of Iran’s spatial development. These disparities between regions have led to formation of inefficient urban system, primate city and underdevelopment regions in the country. Therefore, achieving to balanced development is a goal in Iran’s spatial planning. This important goal is emphasized on national documents in order to reduce regional disparities and inequalities. Considering importance of this issue, this study has analyzed urban system of Tehran Province and its role on making regional balance in the province in the years 1375, 1385 and 1390.Thus, after reviewing theoretical literature and related experiences to the issue, regional balance in Tehran province has been examined. In order to undertake this examination, two kinds of analysis has been conducted: demographic and functional balance analysis. For analyzing demographic balance, Behforuz model, urban primate indexes, index of centralization and decentralization have been used. Factor analysis and cluster analysis have been used for analyzing functional balance. Centrality index for service access and Entropy index and Gravity model for analyzing flows between the city centers have been examined. Moreover, for doing economic analysis and identifying basic sectors, shift- share and LQ methods have been used. Demographic analysis shows that there is urban primate phenomenon in the area. Tehran city is dominant on urban system of Tehran province. Of course, urban primcy index gradually reduced in the period of 1375-1390. Functional analy
