عنوان پایان‌نامه
بررسی میزان پیاده سازی پروتکل ها و استانداردهای میان کنش پذیری در نرم افزارهای کتابخانه ای ثنا و آذرخش .
- رشته تحصیلی
- علوم کتابداری و اطلاع رسانی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73601;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73601
- تاریخ دفاع
- ۱۵ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- فرانه پورگشتاسبی
- استاد راهنما
- نادر نقشینه
- چکیده
- مبادله اطلاعات در کتابخانه های دیجیتال قدمتی به اندازه خود کتابخانه های دیجیتال دارد. ضرورت وجود کتابخانه های متعامل، این کتابخانه ها را بر آن داشت تا به مبادله اطلاعات بپردازند و امروزه شاهد مبادله اطلاعات در سطح وسیعی میان کتابخانه های دیجیتال باشیم. میان کنش پذیری از ویژگی های مطرح نرم افزارهای کتابخانه ای است با پیاده سازی استانداردهای ابرداده ایی ممکن است. زمانی دو نظام، میان کنش پذیر هستند که یک کاربر از یک نظام بتواند به تعدادی از منابع یا برنامه های کاربردی نظام دیگر دسترسی داشته باشد. امروزه استفاده از استاندارد ها برای ثبات و بقاء سیستم های اطلاعات رایانه ای امری ضروری است، و نظام های اطلاعاتی نیز لاجرم مجبور به استفاده از استانداردهای مربوط بخش های مختلف نرم افزار هستند، لذا شناسایی و معرفی استانداردها از این جهت بسیار مهم و حساس تلقی می شود. هدف از این پژوهش، شناسایی قابلیت های نرم افزارهای کتابخانه دیجیتال ثنا و آذرخش از منظر میان کنش پذیری و تبادل اطلاعات است. این پژوهش، پژوهشی کاربردی است و در آن از دو روش سندی (کتابخانه ای) و روش مقایسه ای، با استفاده از یک سیاهه وارسی شامل 109 گویه برای سنجش، بررسی، شناسایی و ارزیابی ابعاد پژوهش در نظر گرفته شده است. وضعیت نرم افزارهای دیجیتالی در 9 شاخص فرمت ذخیره سازی استاندارد، خروجی ابرداده (استاندارد)، ورودی ابرداده (استاندارد)، پروتکل Z39.50 در سطح کلاینت، پروتکلZ39.50 در سطح سرور، پروتکل OAI-PMH، SRU در سطح کلاینت، SRW در سطح کلاینت و SRU/W در سطح سرور مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون ویلکاکسون استفاده شده و همچنین با توجه به ماهیت و محیط پژوهش از روش آماری و نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. بر طبق نتایج، شاخص های «پیاده سازی پروتکل اس.آر.یو در سطح کلاینت» و «پیاده سازی پروتکل اس.آر.دبلیو در سطح کلاینت» تنها شاخص هایی هستند که در نرم‌افزار آذرخش کمتر از 50 % تحقق یافته است که در نرم‌افزار ثنا نیز میزان تحقق آنها با آذرخش دقیقاً برابر است. ضمن اینکه شاخص «پیاده سازی پروتکل اس.آر.یو/دبلیو در سطح سرور» نیز در هیچ‌کدام از دو نرم‌افزار پیاده سازی نگردیده است. در سایر شاخص‌ها، درصد تحقق در آذرخش بالای 80 % بوده و در سه مورد 100 % است. اما در ثنا هیچ شاخصی درصد تحقق بالای 65 % ندارد. با توجه به نه پرسش اساسی از مجموع محاسبات وزنی و محاسبات بخش تحلیلی مشخص گردید نرم افزار آذرخش با 76.74 امتیاز بر نرم افزار دیجیتالی ثنا با 35.04 امتیاز رجحان و برتری دارد نتیجه آزمون های تحلیلی نیز نشان داد که دو نرم افزار مورد بررسی از این نظر تفاوت معنادار دارند و شاخص «میانکنش پذیری نرم افزار (به صورت کلی)» برای نرم افزار آذرخش بیشتر از نرم افزار ثنا می باشد. البته این برتری هرگاه به عدد 100 نزدیک شود، می‌توان امیدوار بود که در کشور، نرم افزاری بدون نقص برای بهره برداری در کتابخانه دیجیتال طراحی گردیده است.
- Abstract
- The exchange of data in digital libraries is as old as digital libraries itself. The necessity for interactive libraries, made them persuade exchanging data with each other and today we extensively witness data exchange between digital libraries. Interoperability is considered as one of the important properties of library’s software which is possible by implementing metadata standards. When the user can access the sources and applications of one system through another, we call them interoperable systems. Today using standards is necessary for stability and survival of digital data systems and so the data systems are forced to use different standards for different segments of the software. So acquaintance with standards is treated as an important and sensitive matter. The present investigation attempts to identify he capabilities of Sana and Azarakhsh Digital library software packages with respect to interoperability and information exchange. Due to applied nature, the investigation employed library research as well as comparative methods using a checklist composed of 109 items for measuring, review, identification and evaluation of research aspects involved. The status of digital libraries involved were investigated and analyzed with respect to standard storage standard, Standard metadata output, standard metadata output and Z39.50 on both server and client sides, SRU protocol, Client OAI-PMH, Client SRW as well as SRU/W on server side were also investigated. On the server-side, the SRU protocols are common server-side protocols. SPSS statistical software and wilcoxon test were used for data analysis. According to the results of this research, two indexes as "implementation of SRU in the Client level" and "implementation of S.R.W protocol in the Client level" are the only indexes which their accomplishment level is less than 50% in the Azarakhsh software and their degrees are exactly as same as Sana Software. Meanwhile the index of "implementation of SRU/W protocol in the Server Level" is not performed in these two softwares. Other indexes in Azarakhsh are more than 80% and even three of them are 100%. But in Sana , there is no indexes with more than 65%. By considering to nine questions above and analyzing all weighed accounts, it is found that Azarakhsh by 76.74% scores is much more preferred rather than Sana with 35.04% score. So these two software have a significant difference with each other and the index of software interoperability (as general) for Azarakhsh is much more than Sana. Of course, this level is near to the 100% and we could be hopeful that our country have a perfect software for utilizing of digital libraries. Keywords Library software, Digital library, Azarakhsh software, Sana software, Interoperability, Metadata standard, Data exchange
