عنوان پایان‌نامه
جستجوی جلوه های حضور و عملکرد شخصیت دلقک در سه نمایشنامه از حمید امجد
- رشته تحصیلی
- ادبیات نمایشی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11062;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73155;کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 11062;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73155
- تاریخ دفاع
- ۲۰ دی ۱۳۹۴
- دانشجو
- فرشید کردمافی
- استاد راهنما
- شیوا مسعودی
- چکیده
- شخصیت دلقک، از گذشته تاکنون، از اهمیت فراوانی در تاریخ و فرهنگ نقاط مختلف گستره ی جهان برخوردار بوده است. این الگو در سرزمین ایران نیز، همواره، حضور داشته و به عنوان یکی از محبوب ترین الگوهای شخصیتی در فرهنگ مردمی ایرانیان به حیات خود ادامه داده است. دلقک ها، علاوه بر حضور فعّال در فضای سیاسی و اجتماعی جامعه ی ایران، نقش انکارناپذیری در شکل گیری نمایش های سنّتی ایرانی ایفا نموده اند؛ چنان که می توان تکوین و تکامل این نمایش های محبوب مردمی را مرهون توانایی های دلقک ها دانست. پژوهش حاضر می کوشد، نخست، با نگاهی به تبارهای اساطیری دلقک های نمایشی ایرانی ـ هم چون اساطیر خدایان شهیدشونده و بلاگردان ها ـ و، سپس، معرفی نیاکان تاریخی این دلقک ها ـ هم چون خنیاگران، کولی-ها، لوطی ها و غیره ـ عوامل تأثیرگذار بر ظهور دلقک های درباری و میدانی ـ به عنوان پیش نمونه های دلقک-های نمایشی ـ را آشکار نموده مجموعه ای از میراث به جای مانده و مؤثر بر دلقک های نمایش های سنّتی ایرانی را فراهم آورَد. در ادامه، به شیوه ی مقایسه ای ـ تحلیلی و با توجّه به شناخت حاصل از بررسی پیشینه های اساطیری و تاریخی دلقک های ایرانی و، هم چنین، آشنایی با مفاهیمی چون «دیگری» و «کارناوال»، جلوه های حضور و عملکرد دلقک های نمایشی در سه نمایش نامه ی معاصر از حمید امجد ـ پستوخانه، شب سیزدهم و بی شیر و شکر ـ آشکار خواهد شد. پژوهش حاضر نشان می دهد، علیرغم افول نمایش های سنّتی در جامعه ی معاصر ایران، شخصیت های دلقک، بواسطه ی پیچیدگی های ذاتی و جذّابیت های منحصربه فردشان، هم چنان، از قابلیّت حضور در نمایش نامه های امروزی ـ هم چون سه نمایش نامه ی مذکور از حمید امجد ـ برخوردارند؛ و شناخت جامعی از مختصات نمایش های سنتّی ایرانی و کارکردهای متنوّع شخصیت دلقک در این نمایش ها می تواند زمینه ساز احیای یکی از الگوهای ریشه دار فرهنگ ایرانی شده از نابودی آن جلوگیری کند
- Abstract
- Clowns have always had enormous importance in diverse cultures all around the world. As for the culture of Iran, they have served as one of the most popular role models especially within folk culture. Clowns, in Iran, have not only been influential socially and politically, but also played a crucial role in developing traditional theatre so that popular theatre genres, in their evolutionary trend, are indebted to clowns' skills. Investigating mythical (dying-and-rising gods and scapegoats) and historical (minstrels, gypsies, l?t?, etc.) ancestors of the personage of clown in traditional Iranian theatre, this research, firstly, aims to identify decisive factors contributing to evolve court jester and itinerant fools, as two prototypes of clown in traditional theatre. Moreover, through a comparative-analytical study of mythical as well as historical ancestors of the personage of clown and, at the same time, consideration of a number of concepts such as “Other” and “Carnival”, the project attempts to trace the personage of conventional dramatic clown and its functions, in three plays written by the contemporary author, Hamid Amjad; Past?kh?nih, Shab-i-s?zdahum and B? sh?r-u- shikar. This research reveals that, despite the decline of traditional theatres in Iran in the modern period, clowns, thanks to their inherent complex character as well as their great appeals, still have the potential for participating in modern Iranian plays. Cases in point are the mentioned three plays by Amjad. A comprehensive understanding of different facets of traditional genres of Iranian theatre, in general, and various functions served by the type of clown in these dramatic traditions, in particular, may result in revival of one of the most deep-rooted role models in Iranian culture, and prevent it from extinction
