عنوان پایان‌نامه
بررسی تاثیرهای نستعلیق ایرانی بر خوشنویسی عثمانی
- رشته تحصیلی
- ایرانشناسی - ایرانشناسی عمومی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4490;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81146;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4490;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 81146
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- شمس السادات فاطمی
- استاد راهنما
- یعقوب آژند
- چکیده
- نستعلیق پس از یک سده تکوین در ایران در نیمه‌‌ی دوم سده‌ی دهم به استانبول رسید و با نام خط ایرانی پیشین، تعلیق، شناخته‌شد. از افرادی چون میرعلی تبریزی، سید محمد منشی سلطان محمد دوم، عبدالوحید مشهدی، احمد قره‌حصاری، مستقیم‌زاده و درویش عبدی در متون نام برده شده که برای نخستین بار این خط را به عثمانی برده‌اند. در کنار آن، فعالیت هنرمندان ایرانی مکاتب هرات، ترکمان و تبریز در دربارهای عثمانی، اقتباس و الگوبرداری از نسخه‌های نفیس مصوّر ایرانی در خزانه‌ی توپقاپی سرای که به هدیه و غنیمت و معامله به آن دیار رفته‌بود، حضور هنرمندان عثمانی در ایران برای شاگردی نزد اساتید بزرگ نستعلیق و در نهایت رهنمون‌های صاحب‌نظران هنر و شاهزادگان ایرانی پناهنده به دربار عثمانی تاثیر شگرفی در رواج این خط داشت.تلاش‌های درویش عبدی در سده‌ی یازدهم، این خط را بر اساس قواعد میرعماد در دیار ترکان شکوفا کرد و محمد رفیع افندی به آن ذائقه‌ای ترکی بخشید. محمد اسعد یساری نیز جنبه‌های زیباشناسانه‌ی دیگری بدان بخشید و مصطفی عزت یساری‌زاده در سده‌ی سیزدهم، سبک ویژه‌ی نستعلیق ترکی را پدید آورد که به نوعی بازگشت به شیوه‌ی غربی نستعلیق بود. ظهور و زیبایی این خط در سرزمین ترکان بر سایر خطوط نیز تاثیر گذاشت؛ چنان‌که نسخ عثمانی از ترکیب نسخ خفی و تعلیق و نستعلیق، برای نگارش آثار ادبی استفاده شد و جنبه‌های زیباشناسانه‌ی مدور آن، افزایش یافت. خط دیوانی بر اساس تزئینات و اضافاتی بر نستعلیق ابداع و برای نگارش متون دیوانی و دفاتر شیوخ‌الاسلام استانبول استفاده شد. خط تعلیق با آمدن نستعلیق به طور کلی کنار گذاشته‌نشد و در قواعد تعلیق اولیه، دور افزایش یافت و حروف و کلمات از آویزانی کم‌تری برخوردار شدند و خط کرسی آن به نستعلیق نزدیک‌تر شد. تذهیب و نگارگری قطعات و نسخه‌های نستعلیق که با فرم و فضای این خط هم‌خوانی داشت نیز بر نگارگری ترکان تاثیر گذاشت. چنان‌چه در نگارش متون ادبی، جای‌هایی برای قرارگیری ابیات و مباحث در نظر گرفته شد و در نگاره‌ها به کتیبه‌های نستعلیق‌نگاشته در معماری نقاشی‌شده، توجه شد.
- Abstract
- Nasta'liq after creation in century, was come to Istanbul in tenth century A.H and was called with the former Iranian script: Ta'liq. It is said in texts that calligraphers like Mir Ali Tabrizi, Sayed Mohammad the secretary of Sultan Mehmet II, Mashadi Abdul Wahid, Ahmed Karahisârî, Mostaqimzade and Dervish Abdi had brought that to Ottoman Empire for the first. Iranian artists in Herat,Turkmans and Tabriz schools in ottomans court, adaption and patterning of the treasury in Tupqapi Seray contains glorious Iranian painted inscriptions were brought to Ottoman Empire by gifting, booty and dealing, Ottoman artists in Iran learning from art masters and advices from Iranian princes had been asylum to Ottoman Empire, formed Nasta'liq background in this land along 5 centuries. Dervish-Abdi propound Iranian Nasta'liq in Ottoman Empire and Mehmet Rafi Efendi tasted as Turkish art. Mehmet As'ad Yasari added aesthetic aspects to it and Mustafa Ezzet Yesarizade created Turkish style that was roll-back to western style of Iranians. Appearance and beauty of this script influenced on other kind of calligraphy and arts. Ottomand Nesih contains Small Nesih, Ta'liq and Nasta'liq to write literary texts. Diwani script was created on additional ornaments to Nasta'liq to write Court texts. Former Taliq was changed and Dowr increased in general rules. In Tezhib and Miniatur, ornaments matched to Nasta'liq and baseline was closer to it. Keywords: Iranian calligraphy, Nasta'liq origin, Nasta'liq in the Ottoman Empire, Ottoman art, Nasta'liq calligraphers.
