عنوان پایان‌نامه
بررسی اثر تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک برخی توده های زنیان در مراحل مختلف رشد
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-اصلاح نباتات
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 870;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80462;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 870;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80462
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- پریسا فرهی نیا
- استاد راهنما
- سیداحمد سادات نوری, سید محمدمهدی مرتضویان
- چکیده
- در این تحقیق اثر تنش خشکی بر خصوصیات مورفوفیزیولوژیک برخی توده‌های زنیان در مراحل مختلف رشد ارزیابی گردید. در مرحله جوانه‌زنی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل 21 اکوتیپ زنیان و پنج سطح خشکی حاصل از پلی اتیلن گلایکول شش هزار (4- ، 3- ، 2 - ، 1- بار) به همراه شاهد (صفر بار) با سه تکرار انجام شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح مختلف خشکی و همچنین اثر متقابل خشکی و اکوتیپ بر تمامی صفات ارزیابی شده در سطح یک درصد معنی‌دار می‌باشد. براساس نتایج مقایسه میانگین صفات می‌توان اکوتیپ‌های قم، بیرجند1، مرودشت و یزد را به عنوان مقاوم‌ترین اکوتیپ‌ها و اکوتیپ‌های اردبیل3، سبزوار، رفسنجان1 و شاهدیه را به عنوان حساس‌ترین اکوتیپ‌ها از نظر اکثر صفات در مرحله جوانه‌زنی معرفی نمود. طبق نتایج تجزیه خوشه‌ای نیز در شرایط پتانسیل اسمزی 4- بار (تنش شدید) اکوتیپ‌ها به سه گروه تقسیم شدند که اکوتیپ‌های گروه دوم (قم، بیرجند1، مرودشت و یزد) از لحاظ اکثر صفات مورد بررسی، دارای بیشترین مقادیر بودند. در مرحله گیاهچه‌ای آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی شامل 25 اکوتیپ زنیان و چهار سطح تنش خشکی، ظرفیت زراعی FC (شرایط نرمال)، FC 65% (تنش سطح 1)، FC 55% (تنش سطح 2)، FC 45% (تنش سطح 3( با سه تکرار انجام شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر سطوح مختلف خشکی بر تمامی صفات در سطح یک درصد معنی‌دار شده است و همچنین اثر متقابل خشکی و اکوتیپ برای تمامی صفات به غیر از صفات تعداد برگچه و طول بلندترین ریشه معنی‌دار می‌باشد. مطالعه روند تغییرات صفات اندازه‌گیری شده تحت شرایط نرمال و سطوح خشکی نشان داد که صفات قطر ساقه، تعداد برگ هر بوته و طول بلندترین ریشه در شرایط تنش نسبت به نرمال کمترین میزان تغییر (ثبات بیشتر) را نشان دادند. طبق نتایج مقایسه میانگین صفات مورفولوژی و فیزیولوژی اندازه‌گیری شده در این مرحله از تحقیق می توان اکوتیپ‌های بیرجند1، سربیشه2 و همدان را به عنوان مقاوم‌ترین اکوتیپ‌ها و اکوتیپ‌های بشرویه، صدوق و قائن را به عنوان حساس‌ترین اکوتیپ‌ها معرفی کرد. در مرحله گیاه کامل آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل 15 اکوتیپ زنیان و سه سطح خشکی، ظرفیت زراعی FC (شرایط نرمال)، FC 80% (تنش سطح 1)، FC 60% (تنش سطح 2) با سه تکرار انجام گردید. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل خشکی و اکوتیپ بر تمامی صفات در سطح یک درصد معنی‌دار شده است و همچنین اثر سطوح مختلف خشکی بر روی تمامی صفات ارزیابی شده به غیر از صفت ارتفاع معنی‌دار می‌باشد. براساس نتایج مقایسه میانگین صفات می‌توان اکوتیپ‌های تهران، فلاورجان و اردبیل2 را به عنوان مقاوم‌ترین اکوتیپ‌ها و اکوتیپ‌های شیراز، صدوق، قائن را به عنوان حساس‌ترین اکوتیپ‌ها معرفی نمود.
- Abstract
- In this research the effects of drought stress on morpho-physiological characteristics of some Iranian native ecotypes of ajowan (Carum copticum L.) were evaluated at different stages of growth. A factorial experiment in a randomized complete block design included 21 ecotypes of ajowan and five levels of drought stress created by polyethylene glycol 6000 (-1, -2, -3, -4 bar) and control (zero bar) with three replications was done in germination stage. Analysis of variance showed that the effects of drought and the interaction of water and ecotypes on all evaluated traits at one percent level were significant. Based on the results of mean comparison of traits, Qom, Birjand1, Marvdasht and Yazd ecotypes were the most resistant ecotypes and also Ardabil3, Sabzevar, Rafsanjan1 and Shahediyeh ecotypes were the most sensitive ecotypes in germination stage. According to the results of cluster analysis, osmotic potential in -4 bar (extreme stress) were divided the ecotypes into three groups which the second group (Qom,Birjand1, Marvdasht and Yazd) had the highest amount in the most of the traits. In the seedling stage a factorial experiment in a randomized complete block design with three replications was done that included 25 ecotypes of ajowan and four levels of drought stress which were field capacity FC (normal conditions), FC 65% (stress level 1), FC 55% (stress level 2), FC 45% (stress level 3). The analysis of variance results showed that the effects of different levels of drought stress were significant and the interaction between drought stress and ecotypes for all traits except the number of leaflet and the length of the longest roots were significant. The trends of traits on normal and drought stress conditions showed that stem diameter, the number of leaves per plant and the length of the longest roots had the lowest rate of change (were more stable) in stress conditions compared to normal condition. Based on mean comparisons of morphological and physiological traits, in this phase of the research we could introduce Birjand1, Sarbishe2 and Hamedan ecotypes as resistant ecotypes and Boshravieh, Sadoogh and Qaen as the most sensitive ecotypes. In the adult plant stage also a factorial experiment in a randomized complete block design included 15 ecotypes of ajowan and three levels of drought stress, FC (normal conditions), 80% FC (stress level 1) and 60% FC (stress level 2) were down with three replications. Analysis of variance showed that the interaction between drought stress and ecotypes on all traits were significant at the one percent level, and also the effects of drought stress were significant on all evaluated traits except the height. Based on the results of mean comparisons of traits it could be introduce Tehran, Falavarjan and, Ardabil2 ecotypes as the most resistant ecotypes and Shiraz, Sadoogh, and Qaen as the most sensitive ecotypes.Keywords: Drought stress, Germination, Ajowan, seedling, adult plant
