عنوان پایان‌نامه
بررسی پترولوژی، ژئوشیمی و کانی زایی توده نفوذی شمال غرب معدن زرشوران (شمال شرق تکاب)
- رشته تحصیلی
- زمین شناسی_پترولوژی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 5887;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72485;کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 5887;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72485
- تاریخ دفاع
- ۳۰ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- نیلوفر نایبی
- استاد راهنما
- داریوش اسماعیلی
- چکیده
- توده‌های ساب‌ولکان کوه گورگور بخشی از مجموعه آتشفشانی- نفوذی کمربند ماگمایی ارومیه- دختر می‌باشند که به صورت توده‌های نیمه ژرف با ترکیب دیوریتی، مونزودیوریت تا مونزویت و به شکل گنبد در جنوب روستای عربشاه تکاب واقع در قسمت میانی محور آتشفشانی تکاب- قره‌آغاج در شمال باختری زون ارومیه-دختر قرار دارند. بر مبنای مطالعات میکروسکوپی سنگ‌های منطقه مورد مطالعه به دو گروه سنگ‌های آتشفشانی و سنگ‌های ساب‌ولکانیک تقسیم‌بندی می‌گردند؛ سنگ‌های آتشفشانی شامل بازالت، آندزیت و آندزیت بازالت بوده و بافت غالب این گروه پورفیری با زمینه‌ی دانه‌ریز تا شیشه ای و در بعضی موارد بافت گلومروپورفیری است. کانی های عمده‌ی تشکیل دهنده‌ی این سنگ ها پلاژیوکلاز، پیروکسن و الیوین می‌باشد. سنگ های ساب‌ولکانیک از لحاظ محتوای کانی های روشن و مافیک شامل دیوریت، مونزودیوریت و مونزونیت می‌باشند و مونزودیوریت پورفیری حجم غالب سنگ‌ها را به خود اختصاص می‌دهد. بافت این سنگ‌ها، گرانولار تا پورفیروئید با زمینه دانه‌ای تا میکروگرانولار می‌باشد. پلاژیوکلاز، کوارتز، فلدسپار پتاسیم کانی‌های اصلی، کلینوپیروکسن و هورنبلند سبز کانی های عادی این واحد‌های سنگی می‌باشند. در برخی نمونه‌های سنگی نیز آنکلاوهای سبز رنگ دانه ریزی به چشم می‌خورد که ترکیب این آنکلاوها میکرودیوریتی می باشد و از نظر کانی‌شناسی تا حدودی مشابه با سنگ میزبان خود بوده، لیکن، دانه ریزتر از آن می باشد. بر مبنای مطالعات شیمی کانی ترکیب پلاژیوکلازهای موجود در سنگ های ساب‌ولکانیک در محدوده لابرادوریت و در سنگ های آتشفشانی در دو ناحیه آندزین تا لابرادوریت و همچنین آلبیت- الیگو‌کلاز می باشند. پلاژیوکلازها در سنگ‌های آتشفشانی منطقه دارای منطقه‌بندی بوده و این اختلاف ترکیب نیز به همین سبب می‌باشد. این منطقه‌بندی از نوع عادی بوده و در مرکز کلسیک‌تر و در حاشیه سدیک‌تر شده است. کلینوپیروکسن های موجود در سنگ های منطقه از نوع دیوپسید- اوژیت بوده و در ناحیه کالک آلکالن(ساب آلکالن) طبقه بندی می‌شوند و در اعماق کم تا متوسط شکل گرفته‌اند. آمفیبول در سنگ‌های ساب ولکانیک منطقه از توع کلسیک و عمدتا هورنبلند می‌باشند که در شرایط فوگاسیته بالای اکسیژن و در محدوده‌ی فشـار 1 تا 3 کیلوبار (عمق تقریبی 5/3 تا 10 کیلومتر) متبلور شده‌اند؛ این مهم می تواند نشانگر عمق کم جایگزینی ماگما در پوسته باشد. همزمان و با تأخر اندک زمانی بعد از جایگزینی توده های ساب‌ولکان سیالات برخاسته از این واحدها سبب دگرسانی گسترده سنگ‌های آذرین و همچنین سنگ‌های رسوبی پیرامون و میزبان گنبد شده است؛ بالطبع این مکانیسم، دگرسانی شدیدی را در منطقه گورگور به صورت آرژیلیکی پیشرفته، سریسیتی، سیلیسی و پروپلییتیک ایجاد کرده است. کانی‌زایی در این منطقه به فرم رگه ای و در امتداد گسل های خاوری- باختری منطقه در چند قسمت شامل زون کانی‌زایی سولفیدی، زون کانی‌زایی رگه ای مس همراه با کانی‌زایی آهن با پاراژنز کانی‌شناسی پیریت، کالکوپیریت و طلا دیده می‌شود. شواهد صحرائی، الگوی دگرسانی، مطالعات ساخت و بافت، کانه نگاری، توالی پاراژنتیک کانی‌ها بیانگر رابطه نزدیک بین کانی‌سازی و سیالات هیدروترمال مربوط به توده ساب‌ولکانیک کوه گورگور در ناحیه بوده که بیشترین شباهت را با کانسارهای تیپ اپی‌ترمال، بویژه نوع سولفید بالا دارد. بر‌اساس مطالعات زمین‌شیمیایی توده ساب‌ولکان کوه گورگور دارای ماهیت کالک‌آلکالن، متاآلومین و متعلق به گرانیت های نوع I می‌باشند. نتایج مطالعات سنگ‌زادی نشان می‌دهد که خاستگاه ماگمای مادر مولد توده‌های ساب‌ولکان کوه گورگور مرتبط با ذوب بخشی گوه گوشته‌ای متاسوماتیزم شده می‌باشد که حین استقرار ماگمای مادر در پوسته زیرین دچار تفریق بلورین شده و سبب زایش طیف های سنگی تفریق یافته‌تر در سطوح بالاتر شده است. بر اساس نمودارهای تفکیک کننده، خاستگاه تکتونیکی توده های کوه گورگور به یک محیط تکتونیکی از نوع کمان قاره‌ای حواشی پویای قاره‌ای تعلق دارند؛ همچنین هماهنگی توزیع REEو عناصر ناسازگار بین نمونه‌ها بیانگر ارتباط زایشی این سنگ ها با یگدیگر می‌باشد. بالا بودن نسبت-های LILE/HFSE و LREE/HREE در نمونه‌ها و شباهت ترکیب شیمیایی آنها با گدازه‌هایی که در مناطق شاخص فرورانشی تشکیل می‌شوند، احتمال شکل‌گیری سنگ‌های منطقه را در یک محیط فرورانش تقویت می کند. به طور کلی فرآیند تکوین محور آتشفشانی تکاب- قره آغاج در زمان میوسن فوقانی- پلیوسن، تحت تأثیر تداوم بالا‌آمدگی مجموعه دگرگونی تکاب، خیزش ماگماهای مادر و شکل‌گیری توده‌های ساب‌ولکان غنی از پتاسیم نوع I است و در این میان توده گنبدی کوه گورگور در زمان میوسن پسین-پلیوسن همزمان با ماگماتیسم گسترده میو- پلیوسن در شمال غرب ایران و جنوب شرق ترکیه در محور آتشقشانی تکاب- قره آغاج جایگزین شده است.
- Abstract
- Subvolcanic rocks occurring at Goor Goor Mountain are developed along of Urumieh – Dokhtar magmatic belt . They are located at the south of Takab's village Arabshah which is part of Takab – Qare aqaj volcanic axis. They are as dome forms with dioritic, monzodiorite to monzonite composition. petrographically, these rocks are divided in two groups including volcanic and subvolcanic rocks. The volcanic rocks include basalt, andesite and andesite-basalt and show porphyric, with fine grained to glassy background, and glomeroporphyritic textures. . Plagioclase, pyroxene and olivine are predominat mineral in volcanic rocks. The sub-volcanic rocks consist of diorite, monzodiorite and monzonite and porphyritic monzodiorite which occupy dominant volume of rocks. The texture of these rocks is granular to porphyroid with micro granular background. Plagioclase, quartz, potassium feldspar are as main minerals and clinopyroxene and green hornblende are accessory minerals. In some place, fine grained green enclaves can also be observed that mineralogically have micro diorite composition, but are more fine grained. Based on mineral chemistry Based on mineral chemistry data, plagioclase from sub-volcanic rocks fall in to labradorite and volcanic rocks fall in to two ranges including andesine to labradorite and albite – oligoclase. Plagioclases in volcanic rocks show normal zoning texture and has become more sodic from core to rim. The pyroxenes fall in diopside-augite range that physically are crystalized in moderate to low pressure during ascending magmaAccording to pyroxene chemistry, the rocks from Goor Goor are belong to calcalkaline series Amphibole in subvolcanic rocks are calcic and mainly hornblende that have crystalized in high oxygen fugacity and in pressure range of 1 two 3 kilo bars (estimated depth 3.5 to 10 kilometers); this point can be sign of shallow depth of magma emplacement in crust. hydrothermal magmatic-hydrothermal fluid originated by the activity of magmatic rocks have caused widespread alteration igneous and also surrounding sedimentary rocks and host of the dome in form of advanced argilic, sericitic, silisification and propylitic. Three main types of mineralization that occur in the Goor Goor deposits as form of veins , along eastward – westward faults, includingsulfide , copper and iron mineralization. Textural, structural features, mineral assemblages, paragenetic sequence and cross-cutting relationships suggest that the ore-forming process were formed during hydrothermal events from subvolcanic rock of Goor Goor.It has the most similarity with deposits of epithermal type, especially the high sulfide group. Based on geochemical study, Goor Goor subvolcanic rock has calc alkaline nature, metaluminus and belongs to granites of 'I'-type series. Results of rock genesis study show that source formed by mixing of slab and asthenospheric melts previously modified by fluids froma subduction zone. The volcanic rocks were produced by the slab dehydration-induced melting of an existing metasomatized mantle source, and the fluids from the slab dehydration introduced significant large ion lithophile element (LILE) and LREE to the source, high ratio of LILE/HFSE and LREE/HREE,masking its inherent HFSE-enriched characteristics.and/or it can reflect a variety of processes from fractional crystallization acting on a magma derived from a subduction modified lithospheric mantle source. the Goor Goor volcanic and sub-volcanic rocks belongs to arc of active continental margins In general the process of formation of Takab – Qare Aqaj volcanic axis is under effect of continuity of uprising of Takab metamorphic complex, the rise of producing magmas and formation of potassium rich subvolcanic rocks of 'I' series in late Miocene – Pliocene and meanwhile mount Goor Goor dome has emplaced in late Miocene – Pliocene at the same time as one of widespread magmatism of Miocene – Pliocene in northwest of Iran and southeast of Turkey in Takab – Qare Aqaj volcanic axis.Keywords: Goor Goor, magmatism, Takab, Urumieh – Dokhtar, extensive alteration, 'I' series granite, suduction environment.
