عنوان پایان‌نامه
بررسی خصوصیات فنولوژی و فیتوشیمیایی برخی اکوتیپهای گیاه دارویی زنیان
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-اصلاح نباتات
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 856;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71849
- تاریخ دفاع
- ۲۹ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- سیده مریم میرزاحسینی
- استاد راهنما
- سیداحمد سادات نوری
- چکیده
- زنیان (خانواده چتریان) یکی از گیاهان دارویی مهم ایران است که از میوه گیاه به عنوان ضد تهوع، ضد نفخ، مدر، مقوی معده، کاهش دهنده کلسترول خون و تسکین دهنده اسپاسم استفاده می‌شود. تحقیق حاضر جهت تعیین اکوتیپ مناسب از لحاظ فنولوژی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی زنیان انجام شده است. پس از تهیه‌ی بذر 23 اکوتیپ بومی از موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، در اسفند سال 1392 در گلخانه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران به صورت نشاء کشت پس از رسیدن حد مطلوب رشد، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به مزرعه تحقیقاتی منتقل شدند. اکوتیپ‌ها هر 3 روز یکبار مورد بررسی قرار گرفتند و تاریخ مراحل مختلف فنولوژی یادداشت برداری شد. پس از رسیدگی و برداشت، اسانس بذر به روش Hydro-distillation توسط دستگاه کلونجر تهیه و ترکیبات شیمیایی اسانس به روش GC-GC/MS مورد بررسی کمی و کیفی قرار گرفت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس، اختلاف معنی‌داری بین مراحل مختلف فنولوژی وجود داشت. دو مرحله رسیدگی فیزیولوژی و طول دوره‌ی پرشدن دانه بعنوان معیار جهت شناسایی اکوتیپهای زودرس، دیررس و میان‌رس انتخاب شدند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین، اکوتیپهای "اراک" و"قائن" در هر دو مرحله به ترتیب جزء زودرس‌ترین و دیررس‌ترین اکوتیپ شناسایی شدند. همچنین میزان اسانس نمونه‌ها از %5/2 (اراک) تا %1/6 (سربیشه) محاسبه شد. در تمام نمونه‌ها بیش از 95 درصد ترکیبات مورد شناسایی قرار گرفت که سه ترکیب تیمول، گاماترپینن و پاراسیمن جزء عمده‌ترین ترکیبات اسانس بوده‌اند. میزان تیمول به عنوان اصلی‌ترین ترکیب اسانس از 34% تا 55% متغیر بوده است. بیشترین و کمترین درصد تیمول نیز به ترتیب مربوط به اکوتیپهای "شاهدیه" و "بیرجند" بوده است. بیشترین و کمترین میزان عملکرد تیمول نیز مربوط به اکوتیپهای "اراک" با 92/2 % و "سربیشه" با20/1 % می‌باشد. همبستگی مثبت و معنی‌داری بین صفات فنولوژی و نیز بین درصد اسانس با تاریخ شروع دانه بندی وجود دارد. در تجزیه رگرسیون نیز با در نظر گرفتن تیمول بعنوان صفت وابسته، سه صفت پاراسیمن، گاماترپینن و تاریخ شروع دانه‌بندی وارد مدل شدند. تجزیه به عامل‌ها نیز در تجمع حرارتی و زمان به ترتیب 95 % و 88 % از تغییرات کل را توجیه کرده است و در نهایت تجزیه خوشه‌ای نیز اکوتیپ‌ها را به سه گروه از لحاظ صفات فنولوژی
- Abstract
- Ajwain (Apiasea) is one of the important medicinal herbs of Iran that the fruits have been consumed as antiemetic, antiflatulent, diuretic, stomach tonic, cholesterol lowering and antispasmodic agent. The present study has been setup for determination of elite ecotype with the best phenology and phytochemical traits.After preparing seeds of 23 native ecotypes of the Research Institute of Forests and Rangeland, Tehran, Iran. In March 2014; The Seed of ecotypes were planted in the research greenhouse of College of Abureyhan University of Tehran. After delete optimal of growth; seedlins were transplanted in farm in randomized complete blocks design with three replications. Ecotypes were evaluated every 3 days and Date of phenological stages was noted. After tending and harvesting; the essential oil of the fruits was obtained by hydro-distillation method and the chemical composition was evaluated by GC-GC/MS. Based on the results of analysis of variance, ther are a significant difference between phenological stages. Tow stage of phenology; physiological ripening and duration of the grain filling period as a criterion to identify the early, late and middle ecotypes of ajwain were selected. Based on the results of mean comparison tables; Ecotypes "Arak" and "Ghaen" in both stages of as the earliest and latest ecotypes were identified. Also the essential oil content of the samples was 2.5% (Arak) to 6.1% (Sarbisheh). In all samples, more than 95% of the components were identified. The amount of thymol (as the main component of essential oil), was 34-55%; while the highest and lowest rates was for "Shahediyeh" and "Birjand" ecotypes, respectively. Also; the highest and lowest rates of yield thymol was for "Arak (2.92%)" and "Sarbishe (1.20%)" ecotypes, respectively. There was a significant positive correlation between phenological stages and also between rates of essential oil with date of start graining. In regression analysis by taking thymol as a dependent parameter;
