عنوان پایان‌نامه
مطالعه تطبیقی شاخص‌های مختلف خشکسالی از نظر آشکارسازی پتانسیل خطر آتش‌سوزی در جنگل‌های ناحیه خزری
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-هواشناسی کشاورزی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 6613;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71296
- تاریخ دفاع
- ۳۱ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- نسرین نبی پور
- استاد راهنما
- جواد بذرافشان
- چکیده
- موقعیت جغرافیایی و اقلیمی ایران که سطح وسیعی از آن را مناطق خشک و نیمه خشک در‌‌برگرفته است، ارزش و اهمیت جنگل از نظر زیستمحیطی و اقتصادی را دوچندان نموده است. در میان عوامل نابودی جنگل‌ها، بدون تردید آتش‌سوزی همواره یکی از مهمترین عوامل بوده است. در تحلیل پتانسیل وقوع آتش‌سوزی جنگل، عوامل جوی و اقلیمی از اهمیت بسزایی برخوردار می‌باشند. خشکسالی یکی از مهمترین عوامل بروز آتش‌سوزی جنگل است که با کاهش رطوبت هوا و در نتیجه کاهش رطوبت مواد سوختنی، بستر بروز و گسترش حریق را فراهم میکند. مطالعه حاضر با مدنظر قرار دادن دادههای هواشناسی، کرونولوژی آتشسوزیهای جنگلی و نقشههای توپوگرافی و کاربری اراضی، به بررسی خشکسالی و ارتباط آن با آتش‌سوزی در جنگل‌های هیرکانی (گلستان، مازندران و گیلان) پرداخته است. در این تحقیق ابتدا پس از کنترل کیفی دادههای مورد نیاز، شاخص های خشکسالی هواشناسی و شاخص‌های خشکسالی مرتبط با آتش‌سوزی محاسبه شدند. سپس فصل بحرانی وقوع آتشسوزیهای جنگلی در شمال کشور که پاییز است مشخص گردید. بررسی طبقه شاخص‌های خشکسالی کیچ-بایرام (KBDI) و نستروف (NI) در روزهای وقوع حریق بیانگر تطابق بیشتر طبقات شدت خشکسالی با تعداد آتش‌سوزی در استان مازندران نسبت به استان‌های گیلان و گلستان است. همچنین تحلیل همزمانی وقوع/عدم وقوع آتش‌سوزی با طبقات خشکسالی در فصل بحرانی نشان داد در استان مازندران طبقه شدید شاخص‌ها در اکثر مواقع با وقوع آتش‌سوزی همزمان بوده و استفاده از شاخص‌های آتش‌سوزی در استان مازندران مناسبتر از دو استان دیگر است. تقریباً رابطه تمام شاخص‌های خشکسالی هواشناسی با شاخص های خشکسالی آتش‌سوزی معنادار و منفی است. در تمامی ایستگاه‌ها بیشترین همبستگی شاخص KBDI با شاخص اختلاف بارش از تبخیر و تعرق پتانسیل استاندارد (SPEI) و بیشترین همبستگی شاخص NI با شاخص بارش استاندارد (SPI) اصلاح شده است. نتایج حاصل از پهنه بندی شاخص‌ها نشان داد که در سال 2010 که آتشسوزیهای زیاد با مساحت‌های گسترده اتفاق افتاده است، هر دو شاخص NI و KBDIخطر آتش‌سوزی را زیاد و بحرانی پیش‌بینی کرده‌اند.
- Abstract
- Geographical location and the climate of Iran, which includes a wide range of arid and semi-arid areas, doubles up the environmental and economic value of forests in this country. Among the causes of deforestation, without doubt, one of the most important factors has always been fire. In analyzing the potential for forest fires, atmospheric and climatic factors are of considerable importance. Drought is one of the main causes of forest fires that provides basic conditions for the fire to start and spread, by reducing the moisture in the air, thus reducing fuel moisture. This study, considering meteorological data, topographic maps and chronology of wildfires and land use, reviews drought and its relationship with fires in the Hyrcanian forests of northern Iran (Golestan, Mazandaran and Gilan provinces). In this study, after controlling the quality of the required data, indicators of drought and drought indices that are linked with fire were calculated. Then the crisis season (autumn) for the occurrence of wildfires in the northern part of the country was identified. Keetch-Byram drought index (KBDI) and Nesterov index (NI) calculations revealed that the number of fire occurrences is in further compliance with the severity of the drought with fires in Mazandaran compared to Golestan and Gilan provinces. Also, the analysis of simultaneous occurrence or non-occurrence of a fires in the crisis season of drought showed that severe classification of indices in Mazandaran province in most cases coincides with the occurrence of fires, and using these indices for fire in the province of Mazandaran proved to be more suitable compared to the other two provinces mentioned earlier. Almost all indices of meteorological drought have a significant negative correlation with fire indices of drought. At all stations, KBDI index correlated most with Standardized precipitation evapotranspiration index (SPEI), and the highest correlation of the Nesterov index (NI) was with Standardized Precipitation Index (SPI). The results of the mapping index also showed that in 2010 when many of large fires happened in broad areas, both NI and KBDI indices have predicted high and critical fire danger. Key words: drought, forest fires, forest Hyrcanian, crisis season, fire indices
