عنوان پایان‌نامه
مطالعه ژنز کانسار آهن اسپید با استفاده از تلفیق داده های ژئوشیمیایی، ژئوفیزیکی و سنگ شناختی
- رشته تحصیلی
- زمین شناسی اقتصادی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 6189;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73699;کتابخانه پردیس علوم شماره ثبت: 6189;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 73699
- تاریخ دفاع
- ۰۸ مهر ۱۳۹۴
- دانشجو
- محمدحسن کرمیان
- استاد راهنما
- حسن میر نژاد
- چکیده
- محدوده کانسار آهن اسپید به وسعت13/87 کیلومتر مربع در استان قم و در 60 کیلومتری غرب شهرستان قم، درجنوب روستای اسپید واقع است. منطقه مورد مطالعه در زون ایران مرکزی و در لبه نوار ماگمایی ارومیه – دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانسار اسپید از گروه گرانیتوئیدها و زیرگروه دیوریت ها (کوارتز مونزودیوریت) است که تحت گسلش شدید قرار گرفته و عملکردهای دگرسانی موجب تغییر شدید آن شده اند. با توجه به نمودارهای مختلف تعیین سری های ماگمایی، نمونه های سنگ میزبان کانه زایی کانسار اسپید در محدوده سری کالک آلکالن واقع می شوند. سنگ میزبان براساس نمودارهای تعیین جایگاه تکتونیکی شاندل و گورتون (2002) و نیز پیرس و همکاران (1984) در محدوده حواشی فعال قاره ای و محیط های فرورانش قرار دارد. سنگ های میزبان کانه زایی منطقه اسپید از عناصر نادر خاکی سبک (LREE) غنی شدگی و از عناصر نادر خاکی سنگین (HREE) تهی شدگی از خود نشان می دهند. عناصر Nb, Ta و Ba (HREE) ناهنجاری منفی و عناصر Rb, Th (LREE) ناهنجاری مثبت از خود نشان می دهند، که دلیل شاخصی بر ارتباط آن ها با پدیده فرورانش می باشد. دگرسانی در کانسار اسپید از نوع پروپیلیتیک بوده که گارنت و کربنات ها نیز حضور دارند. کانه اکسیدی در محدوده اسپید به طور مشخص شامل هماتیت است (پراسیوس، 2008). این هماتیت ساختاری رشته ای سوزنی (الیژیست) دارد، بسیار نرم بوده و به راحتی پودر می شود. همراه هماتیت می توان اکسیدهای آهن آب دار را نیز مشاهده نمود که در نمونه هایی که متعلق به قسمت های بالاتر از سطح ایستابی هستند یافت می شوند. کانی های سولفیدی در اسپید محدود بوده و اصولاً فاقد مقادیر قابل توجه (اقتصادی) فلزات گرانبها هستند. همراهان اصلی کانه در نمونه های اسپید کلریت های غنی از آهن و کوارتز ریزدانه هستند. تعیین نوع کانسار براساس نمودار لوهبرگ و هورندال (1983) صورت پذیرفته است. طبق این نمودار داده ها در محیط گرمابی واقع می شوند. با بهره گیری از روش ریزکاوش الکترونی (EMPA) کانی های پلاژیوکلاز، آمفیبول و گارنت مورد آزمایش قرار گرفتند. براساس نتایج آزمایش و نمودارهای استاندارد موجود پلاژیوکلازهای اسپید از نوع لابرادوریتی بوده و آمفیبول ها در اسپید در گروه آمفیبول های کلسیک و در رده بندی آمفیبول های کلسیک در زیر گروه اکتینولیت تا مگنسیس هورنبلند قرار می گیرند. به منظور آگاهی از وضعیت قرارگیری و گسترش لایه های آهن دار در عمق، اقدام به داده برداری ژئوفیزیکی به روش مقاومت سنجی و تحت آرایه دوقطبی دوقطبی شد. این داده برداری منجر به تفکیک واحدهای با مقاومت بالا که در واقع سنگ میزبان کانه زایی هستند از واحدهایی با مقاومت پایین یعنی نواحی حاوی کانه فلزی شد. برمبنای داده های پتروگرافی، مینرالوگرافی و ژئوشیمیایی کانسار اسپید در گروه کانسارهای اسکارن آهن طبقه بندی می شود.
- Abstract
- The Esphid iron deposit is with the extent of 13.87 Km2 is located in Qom province and at 60 Km in west of city of Qom and south of Esphid village. The study zone is inside central Iran zone and is at the edge of Urumieh – Dokhtar magmatic belt. Host rock of Esphid deposit is from granitoids group and diorites sub group (Quartz Monzodiorite) which has underwent severe faulting and extensive alteration has changed it. According to various diagrams of magma series determination samples of Esphid host rock are calk alkaline series. In addition based on Shandl and Gorton (2002) and Pearce et. al. (1984) for tectonic environment determination diagrams, host rock places in active continental margins. Host rock of Esphid mineralization shows enrichment in light rare Earth elements (LREEs) and depletion in heavy rare Earth elements (HREEs). Elements Ta, Nb, Ba and (HREEs) show negative anomaly and elements Th, Rb and (LREEs) show positive anomaly which could be a rigid reason to relate them to subduction. The alteration in Esphid deposit is propylitic in nature and garnet and carbonates are present as well. The oxide ore in Esphid is particularly hematite (Pracijus, 2008). This hematite has a fiber – needle structure (Oligiste), is so soft and can be powdered easily. Accompanying hematite iron hydroxides can be observed and can be found in samples of above water surface. Sulfide minerals in Esphid are rare and they basically lack considerable (economic) contents of precious metals. The main accompanying minerals of ore in Esphid are Fe rich chlorite and fine grained quartz. Determination of type of deposit is done using couple diagrams of Lohberg and Horndahl (1983). The data in these diagrams place in hydrothermal condition. By using electron microprobe analysis technique (EMPA) minerals plagioclase, amphibole and garnet were analyzed. Based on results of analysis and by using standard diagrams, plagioclase of Esphid is labradorite and amphibole minerals are in group of calcic amphiboles and in classification of calcic amphiboles they are in subgroups of actinolite to magnesis hornblende. To obtain an understanding of condition and extension of iron rich layers in depth geophysical data gathering in method of resistivity and under dipole – dipole array was administered. This data gathering resulted in distinguish of high resistivity areas which are host rocks from low resistivity parts that are in fact metallic ore. Based on petrographic, mineralographic and geochemical data the Esphid deposit is classified in group of iron skarn deposits.Keywords: Iron, Esphid deposit, hematite, mineralization, resistivity, skarn.
