عنوان پایان‌نامه
تجزیه ژنتیکی تحمل به تنش گرما در جمعیت F۳ تلاقی شیرودی ×Weebill ۱ گندم نان
- رشته تحصیلی
- مهندسی کشاورزی-اصلاح نباتات
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 57412;کتابخانه پردیس ابوریحان شماره ثبت: 665
- تاریخ دفاع
- ۰۷ بهمن ۱۳۹۱
- دانشجو
- معصومه انصارپور
- استاد راهنما
- رضا امیری
- چکیده
- با بروز پدیده گرمایش جهانی و همینطور رانده شدن کشاورزی به مناطق نامساعدتر در اثر افزایش جمعیت، تنش گرما به یکی از مهم ترین عوامل کاهش عملکرد محصولات کشاورزی مانند گندم تبدیل شده است. تولید گندم را می توان از طریق ایجاد ارقامی که ظرفیت عملکرد بالاتری تحت شرایط تنش ها از جمله گرما دارند افزایش داد. به منظور ارزیابی وراثت پذیری صفات تحت تنش گرما و بررسی ساختار ژنتیکی و روابط بین صفات، 75 خانواده F3 حاصل از تلاقی وبیل1 (والد مقاوم) و شیرودی (والد حساس) به همراه دو والد و نسل F2 در سال زراعی 91-90 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در گلدان کشت و ارزیابی شدند. برای اعمال تنش گرما، نیمی از گلدان ها در زمان گرده افشانی به مدت 14 روز در گلخانه با دمای 40 درجه سانتی گراد منتقل شدند. میزان کلروفیل، تعداد روز تا سنبله دهی، تعداد روز تا گرده افشانی، تعداد پنجه، روز تا رسیدن، درصد سبز مانی، ارتفاع گیاه، زیست توده، تعداد سنبله های بارور، وزن صد دانه، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت وعملکرد دانه مورد اندازه گیری قرار گرفتند. از تجزیه ژنتیکی واریانس درون و بین خانواده های F3 و والدین برای محاسبه وراثت پذیری صفات استفاده شد. ضمنا با تجزیه میانگین نسل ها پارامترهای ژنتیکی m و a و aa و d و dd محاسبه و رگرسیون و همبستگی بین صفات مورد بررسی قرار گرفت. خانواده ها از لحاظ اغلب صفات در هر دو شرایط طبیعی و تنش تفاوت معنی داری نشان دادند. دمای بالا صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در بوته، تعداد دانه در هر سنبله، وزن دانه در هر سنبله و شاخص برداشت را به طور معنی داری کاهش داد. بیشترین همبستگی عملکرد دانه در شرایط تنش با شاخص برداشت (92/0=r)و در شرایط طبیعی با تعداد دانه در بوته(81/0=r) بود. بالا بودن میزان همبستگی تعداد دانه در بوته با عملکرد دانه تحت هر دو شرایط نرمال و تنش نشان دهنده قابلیت اعتماد استفاده از این صفت به عنوان ابزار غربالگری جهت ایجاد ژنوتیپ های متحمل به گرما می باشد. بیشترین وراثت پذیری عمومی در شرایط نرمال مربوط به زیست توده (92/0)، و در شرایط تنش تعداد سنبله بارور (99/0) بود، و کمترین وراثت پذیری عمومی در شرایط طبیعی مربوط به روز تا سنبله دهی (57/0) و در شرایط تنش مربوط به ارتفاع بوته (089/0)بود. نتایج تجزیه میانگین نسل ها بیانگر اثر معنی دار a و dدر مورد عملکرد در شرایط تنش بود. همچنین مدل افزایشی –غالبیت در تمامی صفات مورد بررسی در شرایط طبیعی و تنش گرما برای توجیه تفاوت¬های ژنتیکی صفات کفایت داشت، که بیانگر این است که برهمکنش بین مکان ژنی وجود ندارد و در واقع کنترل صفات تحت تاثیر اپیستازی نیست. کلمات کلیدی: تجزیه ژنتیکی، تجزیه میانگین نسل¬ها، تنش گرما، همبستگی، عملکرد و اجزاء عملکرد، گندم، وراثت پذیری
- Abstract
- With the emergence of global warming heat stress is nowadays one of the most important factors limiting yield in important crops such as wheat. Using infertile lands for agriculture practices due to increasing population is another factor which decreases the plant production. Wheat production under abiotic stresses like heat stress can be improved by developing high performance varieties. In order to study the genetic structure of the traits related to heat tolerance in wheat seventy five F3 families derived from Weebill1 (tolerant) × Shiroudi (susceptible) along with parents and F2 population were investigated during 2011-2012. The experiment was carried out in pots using a randomized complete blocks design with two replications. To apply heat stress the pots were transferred to green house at anthesis stage for 14 days. Temperature was approximately 40 ?C during this time. Chlorophyll content, days to heading, days to anthesis, number of tillers, stay green percentage, plant height, biomass, seed yield , harvest index, number of fertile spikes, hundred seed weight and number of seeds per spike were measured. In order to estimate the heritability for measured traits analysis of genetic variance was carried out within and among F3 families and parents. Also the generation mean analysis was carried out to obtain genetic parameters of [m], [a], [d], [aa] and [dd] and [d]. Regression and correlation analysis among traits was carried out to find the effective traits on yield. Results showed significant differences among families under both normal and stress conditions. High temperatures significantly decreased traits of seed yield, number of plant, number of seeds per spike and harvest index. Highest correlations with grain yield under stress and normal conditions were calculated for harvest index (r=0.92) and number of plants (r=0.81), respectively. The high correlation of seed number per plant with seed yield under both normal and stress conditions indicated the reliability of this trait as a screening tool for the development of heat tolerant genotypes. The highest broad sense heritability was obtained for biomass (92%) and number of fertile spike (99%) under normal and stress conditions, respectively. The lowest heritability was obtained for days to heading (57%) under normal condition while the heritability of plant height (089%) was lowest under stress condition. Results of generation mean analysis revealed significant effects of “a" and "d" for seed yield under stress condition. Also the additive - dominance model for all traits under heat stress condition was adequate to explain the differences of genetic traits which indicates there is no inter locus interaction in controlling traits and as a result the epistatic effect in non significant
