عنوان پایان‌نامه
فرایند شکل گیری جمهوری آذربایجان (از ۱۹۲۰-۱۹۰۰)
- رشته تحصیلی
- تاریخ-مطالعات قفقازوآسیای مرکزی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 61030
- تاریخ دفاع
- ۱۴ اسفند ۱۳۹۱
- دانشجو
- داود دشتبانی
- استاد راهنما
- حسن زندیه
- چکیده
- چکیده: جمهوری آذربایجان دولت مستعجلی بود که در 22 مه 1918 در جنوب‌شرقی قفقاز اعلام موجودیت کرد و در 27 آوریل 1920 با تسخیر باکو توسط ارتش سرخ شوروی عمرش به پایان رسید. این جمهوری پایه‌گذار هویتی با ویژگی‌های پان‌ترکی و ایران‌ستیز در این خطه بود؛ حال آن‌که این منطقه نزدیک به یک قرن پیش، از ایران جدا شده و در طول تاریخ تا پیش از جدایی، از مراکز فرهنگی با هویت ایرانی بوده است. این پرسش که چگونه هویت فرهنگی و اجتماعی این منطقه دچار دگردیسی گردیده و هویت ملی نوینی در آن جعل شد، پرسشی بایسته‌ای است که در چارچوب رقابت دیرین عثمانی و روسیه برای تسلط بر این منطقه قابل بررسی و تحلیل است. امپراتوری عثمانی در تلاش فرهنگی، سیاسی و نظامی گسترده‌ای توانست در روند تحولات شتابان اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم به مدد رواج اندیشه ملی‌گرایی، مسلمانان این منطقه را به سوی آرمان‌های پان ترکی هدایت کند. روند تند حوادث دهه‌های پایانی قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، حکومت تبعیض‌آمیز و سلطه‌طلبانه روس‌ها، انتقام‌جویی ارامنه از مسلمانان قفقاز به واسطه کشتار آنان توسط امپراتوری عثمانی، ضعف و انفعال دولت ایران و انقلابات روسیه و هرج و مرج ناشی از آن نیز در تمایل مسلمانان این خطه به عثمانی مؤثر بود و آنان را ناگزیر به دامان ترک‌های عثمانی هدایت کرد؛ هر چند این پناه‌جویی نه تنها دستاوردی نداشت، اما نتایج ناخوشایندی را به وجود آورد و مشکلات سیاسی داخلی و بین‌المللی آنان را افزایش داد. واژه‌های کلیدی: جمهوری خلق آذربایجان، ترک‌گرایی، امپراتوری عثمانی، اتحاد اسلام، جنگ اول جهانی، پان‌تورانیسم، پان‌ترکیسم.
- Abstract
- Abstract The Republic of Azerbaijan was an interim state in the southeast of Caucasus and it was declared independent on May 22, 1918 and collapsed on April 27, 1920 after Baku was occupied by the Red Army of the Soviet Union (RKKA). This republic was based on Pan-Turkish and anti-Iranian nature, while this territory, which was separated from Iran about one century ago, was one of the cultural centers with Iranian identity before such separation. The question of how the social and cultural identity of this region was changed and a falsified new national identity was formed is to be answered by looking at the long lasting conflicts between Ottoman Empire and Russia for achieving domination over this region. During the accelerated developments of the late 19th and early 20th centuries, the Ottoman Empire took vast military, political, and cultural measures to direct the Muslims of the above-mentioned regions towards Pan-Turkish ideals thanks to the nationalistic ideas. The rapid events of the last decades of the 19th century and the early decades of 20th century, the discriminating and dominating actions of Russian state, the revenge of the Armenian people from the Muslims of Caucasus because of the slaughter of the Armenian by the Ottoman Empire, the weakness of Iran, and the revolutions and as a result anarchism in the Russia were all effective in directing the Muslims of this region inevitably to the Ottoman Empire, although such a refuge sought by them had no achievement, and rather had disadvantages leading to the increasing internal and international problems for them. Keywords: Azerbaijan Democratic Republic, Turkism, Ottoman Empire, Islam Alliance, World War I, Pan-Turanianism, Pan-Turkism
