عنوان پایان‌نامه
مدلسازی و مکان یابی توان اکولوژیکی کاربری کشاورزی با استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره گروهی با محیط جی آی اس
- رشته تحصیلی
- برنامه‌ریزی مدیریت وآموزش محیط زیست
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده محیط زیست شماره ثبت: ENV 798;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 50579
- تاریخ دفاع
- ۲۶ آذر ۱۳۹۰
- دانشجو
- سعیده جوانمردی
- استاد راهنما
- احمدرضا یاوری, حسنعلی فرجی سبکبار
- چکیده
- تغییر شکل نواحی پیرامون شهرها، به دلیل روند قابل توجه توسعه بی رویه شهر باعث کاهش اراضی کشاورزی حاشیه می گردد. در بخش کشاورزی، اهداف پایداری معمولاً شامل حفظ یا افزایش محیط طبیعی، تهیه نیازهای غذایی انسان، زیست پذیری (رشد) اقتصادی و رفاه اجتماعی می شود. از آنجا که، کشاورزی اثرات زیست محیطی بزرگی بر نواحی حاشیه شهرها دارد، ارزیابی اراضی کشاورزی ضروری به نظر می رسد. بنابراین آنالیز تناسب اراضی کشاورزی شرط لازم بهره برداری از منابع موجود اراضی برای تولید پایدار کشاورزی است. طبقه بندی تناسب اراضی کشاورزی بر اساس اطلاعات محلی برای برنامه ریزی کاربری اراضی (ارزیابی توان اکولوژیک) ضروری است. انجام توسعه و شناسایی نقاط مناسب برای کاربری کشاورزی بدون توجه به توان اکولوژیک باعث مشکلات زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی می گردد. این تحقیق در چهارچوب مدل اکولوژیک و روش های تصمیم گیری چندمعیاره، DEMATEL، ANP ، SAW و VIKOR-AHPبا کمک نرم افزارهای9.3 ArcGIS، Excel 2007،2.0.8 Super Decision،MATLAB 7.11.0 و با هدف تعیین نقاط مناسب کاربری کشاورزی در دشت قزوین انجام شد. پارامترهای اکولوژیک اعم از پارامترهای فیزیکی (شامل توپوگرافی، شیب، خاک، بارندگی، دما و ...) و پارامترهای زیستی (شامل تراکم پوشش گیاهی و مناطق حفاظت شده) به عنوان معیارهای اصلی تأثیر گذار بر کاربری کشاورزی انتخاب شدند. نقشه سازی این پارامترها، به کمک سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام گردید. سپس در قالب یک مدل، به کمک تصمیم گیری چند معیاره (MCDM) و با استفاده از فرآیندهای DEMATEL، Borda و تحلیل شبکه ای، لایه های مذکور به روش وزن دهی ساده (SAW) در محیط نرم افزارArcGIS 9.3 تلفیق و ارزیابی انجام شد. SAW روش تصمیم گیری چند معیاره است. در این روش، امتیاز ارزیابی برای هر گزینه با حاصلضرب امتیاز گزینه در اهمیت نسبی آن محاسبه می شود. نتایج نشان داد که در منطقه مطالعاتی شش طبقه کاربری کشاورزی وجود دارد. برای این نتایج، با استفاده از کارهای میدانی و نقاط کنترل اعتبارسنجی انجام شد، که مدل تناسب اراضی ارزیابی شده از دقت بالایی برخوردار بود. بنابراین با توجه به این نتایج، کاربرد مدل های تصمیم گیری می تواند در ارزیابی توان اکولوژیک کاربری کشاورزی بسیار مفید باشد. در نهایت، برای توسعه صنایع کشاورزی در منطقه از مدل رتبه بندی VIKOR استفاده گردید. واژه های کلیدی: ارزیابی توان اکولوژیک، فرآیند تحلیل شبکه ای، DEMATEL، روش بردا، روش وزن دهی ساده، مدل VIKOR ، مدل تصمیم گیری چند معیاره، کاربری کشاورزی، دشت قزوین.
- Abstract
- Peri-urban area transformed process decreases around agricultural land use because of significant trend of city sprawl. In the agricultural sector, goals for sustainability generally include the maintenance or enhancement of the natural environment, provision of human food needs, economic viability, and social welfare. Since that agriculture has enormous environmental impacts on peri-urban regions, it is necessary to evaluate agriculture land use.Therefore, agricultural land suitability analysis is a prerequisite to achieve optimum utilisation of the available land resources for sustainable agricultural production. Agricultural land suitability classification based on indigenous knowledge is vital to land-use planning (ecological capacity evaluation). Execution of development and creation of appropriate points for agriculture land use without considering ecological capability will result in the appearance of several environmental, economic and social problems. This research was done in framework of the ecological model and multicriteria decision making methods such as DEMATEL, ANP, SAW and VIKOR-AHP by using ArcGIS 9.3, Excel 2007, Super Decision 2.0.8, MATLAB 7.11.0 soft wares and with the aim of choosing the suitable locations for agriculture land use in Qazvin plain. Ecological factors such as physical parameters (Topography, Slope, Soil, Precipitation, Temperature and etc.) and biological parameters (Vegetation density and Conservation areas) were chosen as major factors affecting the peri-urban agriculture. The mapping of parameters was implemented by geographic information system (GIS). Then in a model framework, it was evaluated by Multi Criteria Decision Making (MCDM) with DEMATEL, Borda and the analytic network process (ANP) after overlaying the layers by Simple Additive Weighting (SAW). SAW is a multi attribute decision technique. The method is based on the weighted average. In the method, An evaluation score is calculated for each alternative by multiplying the scaled value given to the alternative of that attribute with the weights of relative importance. Assessment of results confirmed presence six classes of agricultural land use. For the results, the validity check was implemented by the field works and control points that the evaluated land suitability model had high accuracy. Therefor, the obtained results showed that the application of decision making models can be useful in ecological capacity evaluation of land use agriculture. Finally, the VIKOR ranking model wase used to the development of agriculture industries. Key words: Ecological Capacity Evaluation, Analytic Network Process, Decision Making Trial and Evaluation Laboratory, Borda method, Simple Additive Weighting method, VIKOR model, Multicriteria Decision Making model, Agricultural land use, Qazvin plain.
