عنوان پایان‌نامه
شروط ارکان احکام و آداب خطبه های جمعه
- رشته تحصیلی
- فقه شافعی
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1948ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 50319
- تاریخ دفاع
- ۱۷ مهر ۱۳۹۰
- دانشجو
- رمضان احمدی
- استاد راهنما
- محمدعادل ضیائی
- چکیده
- اسلام به منظور تبیین تشریعات و آموزه‌‌های خود و تأثیرگذاری هر چه بیشتر بر جامعه‌‌ی اسلامی، از بکارگیری هیچ وسیله‌‌ی مشروعی دریغ نورزیده و به مناسبت‌های مختلف به این مهم پرداخته که تریبون خطبه‌‌های نماز جمعه از آن جمله می‌باشد. فقها برای این خطبهها با توجه به شیوه‌‌ی ارائه‌ی آنها توسط پیامبر?، ضوابطی مقرر داشته‌‌اند که ماحصل آرای ایشان در این خصوص چنین است: پس از اجماع فقهای مذاهب در خصوص وجوب نماز جمعه، جمهور فقها بجز حسن بصری و ظاهریه براساس روایت عبدالله بن عمر و جابر بن سمره?، خطبه‌‌ی جمعه را شرط صحت جمعه دانسته و جز حنفیه و روایتی از امام مالک و امام احمد که وجود یک خطبه را کافی می‌دانند، سایر فقها با استناد به احادیث روایت شده از جابر و ابن عمر? قائل به وجوب دو خطبه هستند. پاره‌‌ای از شروط خطبهها همچون ایراد آنها بعد از دخول وقت نماز ظهر، بر مبنای حدیث انس که اقامه‌‌ی نماز جمعه توسط پیامبر? را بعد از آغاز زوال خورشید اعلام می‌دارد و همچنین اقامه‌‌ی آن قبل از نماز جمعه بنابر حدیث «صَلُّوا کَمَا رَأَیْتُمُونِی أُصَلِّی» مورد اتفاق اهل علم می‌باشد. در مقابل از میان شروطِ مورد اختلافی همچون نیت، تکلم خطیب به زبان عربی، قیام و موالات... قول به اشتراط تکلم خطیب به زبان عربی با وجود عجم‌بودن حضار، بعید می‌نماید زیرا تحقق امر موعظه که مقصود خطبه می‌باشد غیرِممکن می‌گردد. قائل‌بودن به ارکان چهارگانه‌‌ی حمد، صلوات، موعظه و قرائت قرآن از سوی شافعیه، حنابله، زیدیه و امامیه با توجه به حدیث «هر کلامی که با حمد خداوند شروع نگردد، ناقص است» و روایت منقول از حضرت علی? در خصوص صلوات بر پیامبر? و حدیث جابر? مبنی قرائت قرآن و وعظ و یادآوری مردم توسط پیامبر? به صواب نزدیک‌‌تر می‌باشد و ترتیب این ارکان با توجه به عدم ورود نصی در این خصوص الزامی نیست؛ طهارت از حدث اکبر برای خطیب با توجه به عدم منع جنب از ذکر خداوند متعالY شرط نیست مگر این‌که خطیب داخل مسجد باشد؛ طهارت از حدث اصغر نیز با توجه به این‌که خطبه، ذکری مقدم بر نماز است و همچون اذان، طهارت از جمله‌‌ی شروط آن نیست مستحب می‌باشد؛ مواردی چون آراستگی، پوشیدن عمامه و ردا، قرارگرفتن خطیب بر منبر، سلام‌کردن خطیب و ... با توجه به احادیث وارده در این خصوص و انجام آن از سوی پیامبر? به عنوان سنت قلمداد شده است. ابن ق
- Abstract
- Islam uses every legitimate means in order to explain its learning and rules in Islamic society and does this job in different occasions. One of this means is the sermon of Friday prayers. Based on the way of prophet (PBUH), Jurists have established some criteria in this regard which the result of their thoughts is presented bellow. After consensus of religious scholars on the necessity of Friday prayers according to the narratives of Jaber and Ibn Umar and the word Zekr in verse 9 of Sura Friday, all of the jurists except Hassan Basri and Zahryeh deem Friday sermon necessary to acceptability of Friday prayers and except Hanafiyeh and a narrative by Malik and one of the Ahmad's counsel, other Jurists, referring to the Hadith narrated by Jaber and Ibn Umar deem two Friday sermons necessary. All jurists are in agreement with some of the provisos such as delivering sermons after noon prayers time, referring to the narrative of Anas which shows prophet (PBUH) has presented Friday prayers after down falling of sun and delivering sermons before presenting Friday prayers. On the contrary out of some provisos such as intention, presenting sermon in Arabic, preacher's standing, raising the sermon louder than usual, … presenting sermon in Arabic when listeners don’t understand Arabic is not acceptable because the purpose of preaching will not be fulfilled. Considering four pillars for sermon – praise of Allah, sending greeting to prophet, preaching and reading some verses of the Koran – by shafeyi, Hanabeleh, Zaydiyeh and Imamiyeh referring to this narrative "Every word that does not begin with praise of God is incomplete and broken limbs" and narrative of Ali about sending greeting to prophet (PBUH) and narrative of Jaber about reading Koran verses and preaching companions by prophet (PBUH) is closer to the right and the order of these pillars is not necessary because there is no verse or Hadith in this regard. Both kind of purity is not obligatory but recommended. Some rules such as symmetry, wearing a turban and robe, standing of preacher on the pulpit,… Since there is some narratives in this regard and fulfillment of them by prophet (PBUH) are recommended. Ibn Qayem referring to the lack of any verse or Hadith in this regard doesn’t consider it legal for the preacher to lean on sword or any other weapons during his speech. Speaking during the sermon, based on the narrative of prophet (PBUH) in this regard is forbidden and in emergency cases it has been allowed. Key words: Friday Prayers, sermons, interconnection, sitting between sermons, preaching, praise of Allah, sending greeting to prophet, reading the Koran.
