عنوان پایان‌نامه
بررسی مقایسه ای مفهوم نور و ظلمت در اندیشه ی شیخ محمود شبستری و یوحنای صلیبی با تاکید بر کتاب گلشن راز و شب تاریک نفس
- رشته تحصیلی
- ادیان وعرفان
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 2210ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 61076
- تاریخ دفاع
- ۳۰ مهر ۱۳۹۰
- دانشجو
- نفیسه صفابخش قمی
- استاد راهنما
- قربان علمی
- چکیده
- مفهوم نور و ظلمت از جمله مباحثی است که در عرفان اسلامی و عرفان مسیحی مطرح بوده است و عارفانی از هر دو حوزه با رویکردهای متفاوت هستی‌شناسانه و انفسی به این دو مفهوم پرداخته‌اند؛ در حوزه‌ی عرفان اسلامی شیخ محمود شبستری شاعر و عارف قرن هشتم هجری که شهرت خود را مدیون کتاب گلشن راز است در این زمینه آرای قابل توجهی دارد. شیخ محمود شبستری علاوه بر آنکه برای نور و ظلمت در دیدگاه وحدت وجودی خود مفهومی مرادف با وحدت و کثرت را در نظر می‌گیرد، در توضیح مقامات و احوال سالک و عارف نیز این دو مفهوم را به زیبایی به کار می‌بندد. به عقیده‌ی وی عارف در مرحله‌ای از قرب خود با باری‌تعالی از فرط نور و روشنایی مقام حق همه چیز را تاریک می‌یابد، در نزد او ظلمت بالاترین مرتبه‌ی نور است که از آن با اصطلاح تمثیلی "نور سیاه" یاد می‌کند. از سویی دیگر در حوزه‌ی عرفان مسیحی یوحنای صلیبی عارف و شاعر اسپانیایی قرن شانزدهم به خصوص نسبت به مفهوم ظلمت یا به تعبیر او شب تاریک رویکردی قابل توجه دارد. مفهوم نور و ظلمت از نگاه یوحنا مفهومی کاملاً تجربی و انفسی دارد و همچون شیخ محمود در صدد تبیین نظامی هستی‌شناسانه‌ی مطابق با این مفاهیم نیست؛ اما مراد او از این شب تاریک محرومیت‌هایی است که روح در سفر به خود روا می‌دارد تا به سپیده‌دم و نور وحدت با خداوند دست یابد. در بیان یوحنا والاترین مرحله‌ی سلوک همانا نیل به وحدت با خداوند است. سالک در طی طریق از شبی فعالانه، که همراه با تهذیب و تزکیه‌ی نفس است، به سوی شبی منفعلانه، که خداوند از اینجا به بعد خود مسیر او را مشخص کرده و او را به قله‌ی وحدت می‌رساند، حرکت می‌نماید. از آنجا که تاکنون اثری به مقایسه‌ی این دو عارف بزرگ – شیخ محمود شبستری و یوحنای صلیبی- نپرداخته، مقایسه‌ی دیدگاه این دو عارف اسلامی و مسیحی ابعاد مهم و قابل توجهی از اندیشه‌ی این دو اندیشمند را –به‌خصوص در باب دو مفهوم نور و ظلمت- بازگو خواهد ساخت.
- Abstract
- Among the issues are the concepts of light and darkness which has been raised in Islamic mysticism and Christian mysticism and mystics of both domains has been paid to those concepts with different approaches of ontological and subjective; In the field of Islamic mysticism, Sheikh Mahmud Shabestari eighth-century poet and mystic who owe their fame to one of his works which name is Golshan e raz, in this field has a considerable vote. Sheikh Mahmud Shabestari addition to the light and darkness in his pantheistic view take the synonymous conceptual of unity and plurality into consideration, he uses beautifully this concept in explaining the dignities and the status and the mystic. In his idea mystic in the stage of proximity of god discovers everything dark which is because of extra light of the status of god; He thinks that the darkness is the highest order of light that calls it with the allegorical term "black light". On the other hand, in the domain of Christian mysticism, Spanish mystic and poet of the sixteenth century John of the cross against darkness or in his interpretation the dark night has substantial approach. The concepts of light and darkness by sight of John has a quite empirical and subjective concept, and like Sheikh Mahmud does not seek for regular ontological explanation of these concepts; But his purpose of this dark night of soul is the deprivations of the soul in its journey to achieve the dawn and the light of unity with God. John expressed the highest level of conduct stage is to achieve unity with God. The mystic in passing through the active night, which is associated with self-improvement and self-purification, to the passive night, that God on its own has given direction from here and brings him to the peak of unity, will move. Since up to now does not paid any work that compare these two great mystic - Sheikh Mahmud Shabestari and John of the Cross -, comparison of the standpoint of these two Islamic and Christian mystics will repeat the important aspects of these two thinkers have thought - especially regarding the concepts of light and darkness.
