عنوان پایان‌نامه
تحول در نظام پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی
- رشته تحصیلی
- حقوق بین الملل
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP2815;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49790
- تاریخ دفاع
- ۲۸ شهریور ۱۳۹۰
- دانشجو
- حمید اسلامی زاد
- استاد راهنما
- الهام امین زاده
- چکیده
- در نگاه پیروزمندان جنگ جهانی دوم، انفجار اولین بمب اتمی در هیروشیما نوید بخش پایان جنگ جهانی دوم در شرق دور بود. ولی بیم از دستیابی رقبا به توان مشابه انگیزه‌ای برای نزج و توسع? فرایندی شد که نظام عدم اشاع? سلاح‌های هسته‌ای خوانده می‌شود. درک ابعاد مختلف این نظام مستلزم آگاهی از تلاش‌ها و رقابت‌ها برای اعمال کنترل بر مواد و فناوری هسته‌ای و حاصل آن در قالب آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و سازوکار نظارتی آن که در اصطلاح پادمان خوانده می‌شود، است. بدیهی است که انگیز? اصلی مبدعان این نظام به طور اصولی اعمال کنترل و انحصار هر چه بیشتر بر مواد و دانش فنی انرژی هسته‌ای بوده است. در چنین وضعیتی طبیعی است که ابعاد ارتقائی همکاری‌های بین‌المللی در زمین? تبادل مواد و فناوری هسته‌ای تحت الشعاع ابعاد کنترلی قرار گرفته و فقدان سازوکارهای الزام‌آور در این زمینه هر چه برجسته‌تر بنماید. عقد معاهد? عدم اشاع? سلاح‌های هسته‌ای نقط? عطف تازه‌ای در فرایند هر چه گسترده‌تر کردن نظارت‌های محدودکننده بر توسع? توان هسته‌ای کشورها بود. نظام کنترلی‌ای که در ابتدا به منظور ردیابی و اعمال کنترل بر مواد و تجهیزات هسته‌ای تأمین شده توسط آژانس ابداع شده بود، اکنون با تکیه بر معاهد? عدم اشاع? سلاح‌های هسته‌ای، اعمال کنترل و نظارت بر تمامی ابعاد مختلف فعالیت‌های هسته‌ای کشورها را هدف قرار می‌داد. جنگ اول خلیج فارس و افشای برنام? هسته‌ای پنهانی عراق نقاط ضعف و کاستی‌های نظام کنترلی مزبور را آشکار ساخت و انحصارگران مدعی تأمین صلح و امنیت بین‌المللی را بر آن داشت تا به تلاش برای تقویت سازوکارهای نظارتی آژانس بر آیند. حاصل این تلاش‌ها در قالب اصلاحاتی بر نظام پادمانی از قبل موجود، از جمله تحت عنوان پروتکل الحاقی، و همچنین وارد ساختن شورای امنیت سازمان ملل متحد در نظام قراردادی عدم اشاعه تبلور یافته است. رسال? حاضر به دنبال آن است تا ضمن تشریح زمینه‌های تاریخی و مبانی حقوقی هر یک از مقاطع فوق، مخاطب را با تحولات قواعد و مقررات مختلف نظارتی نظام پادمانی آژانس آشنا ساخته و نشان دهد که از این نظام جز ایجاد محدودیت در اعمال حق تمامی ملت‌ها در بهره‌برداری از انرژی هسته‌ای نمی‌توان انتظاری داشت.
- Abstract
- While the explosion of the first atomic bomb in Hiroshima heralded the victorious end of the war in the Far East, the fear of the rivals' access to similar capability initiated a process which was later call the non-proliferation regime. Understanding this regime requires deep acquaintance with attempts and rivalries in controlling nuclear material and technology and the entailing result in setting up the International Atomic Energy Agency and its control mechanism known as safeguards system. There is no need to say that the basic instinct of the architects of this regime was in principle to exert maximum control and monopoly over nuclear material and technology. It is quite natural then to witness promotion of international cooperation in such a regime being overwhelmed by controlling aspects and lack of obligatory mechanisms in this regard. The NPT was by itself a new milestone in further expansion of limiting controls over nuclear capabilities of different countries. The mechanism, which was initially to trace and to control the nuclear material and technology provided by or through the Agency, was expanded in order to cover all aspects of nuclear activities of states parties. The first Persian Gulf War and the disclosure of Iraq's hidden nuclear activities revealed the weaknesses and loopholes in the safeguards system and made the monopolies to search for ways to enhance the controlling mechanism of the Agency in the name of protecting international peace and security. The result was laid in some modifications and expansion of the already existing safeguards system, including the additional protocol, as well as engaging the United Nations Security Council in the treaty based non-proliferation regime. This dissertation seeks to provide the reader with a better understanding of the evolution of the rules and regulations of Agency's safeguards system through explaining the historical and legal aspects of each period referred to above. It will show that one may not expect this system anything but restricting the implementation of the right of all nations to access to nuclear energy.
