عنوان پایان‌نامه
نقش جنگاوران در بحران های سیاسی اواخر عهد ساسانی (از هرمز چهارم تا بر افتادن ساسانیان)
- رشته تحصیلی
- تاریخ ایران باستان
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 78930;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 50781
- تاریخ دفاع
- ۱۰ مهر ۱۳۹۰
- دانشجو
- سمیه محمدی
- استاد راهنما
- روزبه زرین کوب
- چکیده
- حکومت چهارصدساله دودمان ساسانی بر اقتدار و حاکمیت اشراف و بزرگان، بالاخص جنگاوران و رؤسای سپاهی مبتنی بود. پادشاهان قدرتمندی چون اردشیر اول، شاپور اول و شاپور دوم توانستند سلطه و برتری بر این نیروهای تأثیرگذار را در جهت تمرکز قدرت در خاندان ساسانی حفظ کنند. ولی از اواسط حکومت ساسانی، قدرت نظامیان رو به افزایش گذارد که تأثیر آن را در خلال اصلاحات خسرو انوشیروان مشاهده می کنیم. اصلاحات خسرو اول تحول عمده ای را در نیروی نظامی ساسانی به وجود آورد؛ در پی این اصلاحات سپاهی ثابت و وابسته به شاه فراهم شد که کشور را از نیروی نظامی اشراف کهن بی نیاز نمود. خسرو اول همچنین مقام ایران سپهبد را به چهار سپهبد تبدیل کرد. در پی این اقدامات، سازمان سپاه، اسپهبدان و مرزبانان دچار تحول گردیدند و در حوزه های خود، قدرتی نامحدود به دست آوردند و عملاً به سوی استقلال و جدایی گرایش یافتند. قدرت جنگاوران در اواخر عهد ساسانی تا جایی پیش رفت که توانستند برای دودمان ساسانی بحران آفرین باشند و حتی به عنوان مدعی سلطنت، در رقابت های درباری شرکت کنند. از آن جمله می توان به بحران های بهرام چوبین، وستهم و شهربراز اشاره کرد. قدرت گیری سپاهیان و جنگاوران در اواخر عهد ساسانی شدت بیشتری به خود گرفت. ادامه این روند و همچنین ضعف اجتماعی، سیاسی و اقتصادی ایران زمینه حمله اعرب را به خاک ایران فراهم نمود. در هنگام حمله مسلمانان نیز بعضی از رده های مختلف ارتشتاری ساسانی چون اسواران، مرزبانان، اسپهبدان و دهقانان به دلایل مختلف به اعراب پیوستند و در ادامه جنگها بر علیه هم رزمان گذشته خود و به نفع فاتحان جنگیدند، که این خود در شکست ساسانیان از سپاه عرب تأثیر بسزایی داشت. واژگان کلیدی: جنگاوران، اصلاحات نظامی، بهرام چوبین، وستهم، مرزبانان، دهقانان، اعراب.
- Abstract
- The four hundred – year old government of Sasanid dynasty was based on sovereignty and ruler ship of aristocrats especially warriors and army heads. Powerful kings like Arda??r I, ??po?r I and ??po?r II could preserve dominance and superiority on these effective forces in the direction of centralization of power in Sasanid family. But since the middle of Sasanid government, the power of armies increased that we can see its effect during Khosrow Anu?irw?n's reforms. First Khosrow's reforms formed major change in Sasanid military force. As a result of these reforms, a fixed and dependant on Shah Army was provided that made the country needless from military force of archaic aristocrats. Khosrow I also changed status of ?r?n-sp?hbed to four sp?hbed. As a result of these actions the organization of army, sp?hbed?n and Marخzb?nan were revolutionized and in their fields, acquired infinite power and practictically tended toward independence and separation. In the late Sasanid period, the power of warriors reached to the degree that they could become dangerous for Sasanid dynasty and even as a pretender to throne, took part in court competition so of those kinds we can refer to rises of Bahr?m ??b?n,Best?m and ?ahrwar?z coming to power of armies and warriors in late Sasanid period become more. The continuation of this process and also social, political and economical weakness of Iran provided the ground for the attack of Arabs to Iran. Also, at the time of Muslim's attack some of different classes of Sasanid army like asavar?n, marzb?nan , sp?hbed?n and dehkan?n on different reasons joined Arabs and fought in continuation of wars against their former fellow fighter and for conquerors, that this was an important factor in Sasanid failure from Arabic army. Keywords: warriors , military reforms, Bahr?m ??b?n, Best?m, marzb?nan, dehkan?n, Arabs.
