عنوان پایان‌نامه
تصحیح قسم اول نسخه خطی شرح احمد بن حسن جاربردی برکتاب الشاقیه فی التصریف ابن حاجب
- رشته تحصیلی
- زبان و ادبیات عرب
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 5723;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49434
- تاریخ دفاع
- ۲۸ شهریور ۱۳۹۰
- دانشجو
- رضا دیده ور
- استاد راهنما
- محمدحسن فوادیان
- چکیده
- علم صرف، علمی است که به ما می گوید چگونه کلمه ای را به صورت های گوناگون در آوریم تا معانی مختلفی از آن به دست آید. و از آنجا که علم صرف اهمیّت فوق العاده ای در میان علوم زبان عربی دارد، و نقش آن در فهم معنای آیات و روایات و اشعار غیر قابل انکار است، علماء و دانشمندان قدیم و جدید، از گذشته تا کنون کتاب های زیادی را در مورد علم صرف نگاشته اند که همواره مورد استفاده آیندگان بوده است. یکی از مهمترین کتاب ها در علم صرف، کتاب « الشافیه فی التصریف » أبو عمرو عثمان بن حاجب است. اهمیّت این کتاب به قدری است که به عنوان یکی از متون درسی علم صرف، در حوزه های علمیّه و مراکزآموزشی تدریس می شده است. چنانکه خواهید دید ترتیب موضوعی کتاب شافیه با آنچه پیش از آن در زمینه علم صرف نوشته شده است، تفاوتی ندارد. شافیه ابن حاجب، به لحاظ اهمیّتی که دارد، خیلی زود مورد توجه ادیبان قرار گرفته و شرح های زیادی بر آن نوشته اند و از مهم ترین آن شرح ها، شرح شافیه رضی الدین استر آبادی و شرح شافیه احمد بن حسن جاربردی است. هر چند شرح جاربردی در مقایسه با شرح رضی الدین استر آبادی از حجم کمتری برخوردار است، اما مطالب آن شفاف تر بیان شده است. در واقع شرح شافیه جاربردی کتابی است جامع، که تمامی فصول و موضوعات مربوط به علم صرف را در برگرفته است و مهمترین ویژگی های آن عبارت است از : أ ) مشتمل بر تقسیم بندی هایی است که زاییده فکر و اندیشه مؤلف است. ب ) دربردارنده تعلیلات و تمثیلاتی است که به ایجاز بیان گردیده است. ج ) در این شرح موارد دشوار شرح منسوب به ابن حاجب حل شده و ضمن اشاره به دیدگاههای وی، نظریات دیگر شارحان نیز آمده است. اگر شرح جاربردی در مرحله بالاتری از شرح استرآبادی نباشد، می توان گفت که این شرح کمتر از شرح استر آبادی نیست. و با توجه به امتیازاتی که این شرح داشته است، حواشی متعددی بر آن نگاشته شده است. واژگان کلیدی : ابن حاجب، جاربردی، صرف، سیبویه، قیاسی، سماعی، شاذ، استثناء، استعمال
