عنوان پایان‌نامه
مکان گزینی بهینه مخازن ذخیره سازی زیرزمینی گاز با استفاده از سیستم های استنتاج فازی و تصمیم گیری چند معیاره در محیط سیستم اطلا عات مکانی
- رشته تحصیلی
- مهندسی عمران-سیستمهای اطلاعات جغرافیایی(GIS)
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 49536;کتابخانه پردیس 2 فنی شماره ثبت: 1959
- تاریخ دفاع
- ۲۴ خرداد ۱۳۹۰
- دانشجو
- مهدی زنگنه
- استاد راهنما
- محمودرضا دلاور
- چکیده
- مصرف گاز طبیعی در سال های اخیر رشد فزایندهای داشته است. از این رو یکی از نکات مهم در مدیریت بهینه منابع گازی، برنامهریزی اصولی برای پاسخگویی به حجم بالای مصرف داخلی گاز در کشور است. یک راهکار مناسب جهت ایجاد توازن بین تولید و مصرف گاز طبیعی، ذخیره¬سازی گاز طبیعی در فصول گرم و کاربرد گاز ذخیره شده در مواقع اوج مصرف می‌باشد که با توجه به شرایط خاص کشور ما ذخیره‌سازی زیرزمینی یکی از بهترین روشها برای ذخیره‌سازی گاز می‌باشد. جهت ایجاد و بهره‌برداری از مخازن ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی، اولین گام یافتن مکان مناسب برای این مخازن می‌باشد تا هزینه گازرسانی به مراکز ثقل مصرف کاهش یابد و گازرسانی به این مناطق تسهیل و تسریع گردد. به نظر می‌رسد تاکنون به مسئله ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز به شکل همه جانبه و کاملی پرداخته نشده است و تنها به مکانیابی مخازن ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز اکتفا شده است. اما آن چه هدف این تحقیق می‌باشد طراحی و ایجاد سیستمی است که بر اساس آن ابتدا مکانهایی از کشور که جهت جستجو و ایجاد انواع مختلف مخازن، دارای اولویت می‌باشند، مشخص شوند. سپس مخازن نفت و گاز و گنبدهای نمکی موجود در کشور جهت ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز اولویت‌بندی شوند تا با توجه به شناسایی تعدادی مخزن جهت ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز طبیعی در کشور، ابتدا مخازن دارای اولویت بالاتر مورد مطالعه قرار گیرند. در نهایت مخازنی که به لحاظ مسائل فنی و زمین‌شناسی مورد تائید قرار گرفته‌اند بر اساس خصوصیاتشان و معیارهای سنجش کارآیی مخازن، مورد ارزیابی قرار گرفته و رتبه‌بندی بین آنها انجام شود. برای انجام این موارد بر مبنای مهمترین معیارها مانند ویژگی‌های مخزن، فاصله از مراکز ثقل مصرف و مراکز تولید، دما، تراکم جمعیت، میزان گاز مصرفی و مسائل زیست محیطی و با یک دیدگاه مبتنی بر سیستمهای اطلاعات مکانی و با استفاده از برخی مدل‌های همپوشانی نقشه‌ها (مدل منطق بولین، مدل همپوشانی شاخص و مدل منطق فازی) و تعدادی از روش‌های حل مسائل تصمیم‌گیری چند معیاره (TOPSIS و روش مجموع وزین و رده‌بندی شده) و با توجه ویژه به منطق فازی به بررسی مکان و مخزن مناسب جهت ذخیره‌سازی پرداخته شد. در نهایت مشخص شد محدوده اطراف شهرهای تهران، مشهد، بجنورد و قسمت شمال غربی کشور مکانهای با اولویت‌تری جهت ذخیره‌سازی زیرزمینی گاز می‌باشند. همچنین د
- Abstract
- The consumption of natural gas has been increased in the last few years. Thus, one of the important points about optimum gas sources management is a systematic planning for controlling whith the huge internal usage of gas in our country. One of the proper solutions for maintaining the rate of producting and consumption of the natural gas is to supply it in hot seasons and using the supplied gas at the peak of consumption, which in according to the particular situations of our country, underground storage of gas is one of the best methods for the gas storage. For establishment and operation of underground natural gas storage reservoirs, the first step is to find a suitable location for these reservoirs, to reduce the cost of gas transfer to consumption centers. It seems that, the issue of underground gas storage is not reviewed in a comprehensive way so far, which has been limited to site selection of underground gas storage reservoirs. However, the aim of this research is creating and designing a system, in which, first we assign places which have a high priority of reservoirs, and then the gas and petroleum reservoirs and salt domes must be scheduled for the underground gas storage according to the identified reservoirs for the country's annual underground gas storage. First the reservoirs with higher priority must be investigated and finally reservoirs which their technical and geological issues are confirmed should be evaluated according to their specifications and usage scales. They should be ranked accordingly. To do these, according to the most important criteria like reservoirs specifications, the distance between consumption gravity center and production, temperature, population density, the rate of gas usage centers and environmental Issues from GIS perspective, with the use of map overlay models and some multi criteria decision making methods and with the emphasis on the fuzzy logic, some deliberations on the proper location and reservoir had been done. It has been finally shown that the boundary areas of cities like Tehran, Mashad, Bojnoord and the North-West part of the country are the places with higher priority as underground gas storage, available reservoirs in addition to. It has been shown that in comparison with deferent types of map overlay models, fuzzy logic (Sugeno System) and index overlay are more useful than the other models. Because of that, the result of this method has been most compatability the experts views. The average amount allocated to the chosen reservoirs by the Sugeno system, based on TOPSIS is equal to 0.48623. 121 Due to inconsistent values such as temperature and population density in each region, the accuracy of the results was reduced. To solve this problem, according to experts, non-industrial consumption centers, including 19 most populated cities divided into the three classes 'very important', 'important' and 'normal' were defined in different ranges and weights for each of them. By this way Distance of the consumption gravity centers were investigated and the importances of consumer centers were considered. While the problem of uncertainty was largely solved. The classification of cities based on the importance implemented in index overlay Model was applied in all of employed models.
