عنوان پایان‌نامه
جامع بهادر خانی (خزینه علم الابصار ) تصحیح شرح و نقد
- رشته تحصیلی
- تاریخ علم - نجوم در جهان اسلام
- مقطع تحصیلی
- کارشناسی ارشد
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 1959ف;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 50149
- تاریخ دفاع
- ۱۱ مهر ۱۳۹۰
- دانشجو
- نعیم شرافت
- استاد راهنما
- ایرج نیک سرشت
- چکیده
- در این رساله به تصحیح، شرح و نقد فصل دوم از کتاب فارسی جامع بهادرخانی نوشته غلامحسین جونپوری منتشر شده در سال 1834 پرداخته شده است. فصل دوم کتاب به علم‌الابصار یا همان مناظر و مرایا اختصاص دارد که نورشناسی را در دو بخش پرتو بصری و پرتوهای بازتابیده بررسی می‌کند. جامع بهادرخانی به عنوان نماینده جریان علمی تازه بیدارشده شرق بوده که سراسیمه در پی گردآوری و شرح متون علمی موجود در دست خود است که همچون کودکی تازه راه افتاده، به هر متن علمی و سخن و نقل قولی چه از دانشمندان قدیم و چه جدید که در اطرافش موجود است، دست دراز می‌کند، تا خود را از عقب‌افتادگی علمی شرق که هندوستان نیز بدان مبتلا شده بود، نجات دهد. حال به دلیل ناتوانی عالمان شبه قاره در فهم متون فلسفی و تحلیلی، در نورشناسی تنها متونی به دست جونپوری نویسنده جامع بهادرخانی می‌رسد که متاثر از نورشناسی هندسی اقلیدسی بوده است. پراکندگی رشد علمی در هندوستان مانع از آن شده است که جونپوری از آخرین دستاوردهای جدید نورشناسی در غرب مطلع باشد و هنوز گمان می‌کند که پیروان نظریه ورود نور تابیده از اشیاء به چشم، در اشتباهند و استدلال‌های آنان ناکارآمد. در حالی که در قرن نوزدهم میلادی دیگر، دانشمندی در اروپا نمانده بود که بخواهد گمان کند پرتو نور مادی از چشم خارج می‌شود. با مقایسه‌ای اجمالی میان آنچه جونپوری در مباحث مختلف نورشناسی خود همچون جایگاه علم المناظر در دسته‌بندی علم، آناتومی چشم، نقد انطباعیون و پیروی از ریاضیون آورده با دیگر متون فلسفی و تحلیلی در نورشناسی همچون المناظر ابن هیثم و کتاب نورشناسی ابن سینا و ابن رشد و اولین‌های رنسانس اروپا مانند کپلر و اسنل و دکارت و نیوتن و هیوگنس، به این نتیجه رسیده‌ایم، که هندوستان قرن نوزدهم دچار پسرفت علمی بسیاری شده بود که دانشمندانی همچون جونپوری تحت تاثیر این عقب‌ماندگی بودند، اما همه تلاش خود را در جمع‌آوری و شرح متون موجود می‌کردند تا دیگر بیش از این عقب نمانند. جامع بهادرخانی دائره‌المعارفی جامع از علوم ریاضی (هندسه، اپتیک، حساب و نجوم) است که هرآنچه از متون عربی و فارسی قرن نوزدهم موجود در هندوستان را گردآوری کرده است.
- Abstract
- This paper is devoted to the analyses and critical edition of J?me Bah?dor Kh?n? (the chapter on Optic), as Encyclopedia of Persian as the nineteenth century in the Indian subcontinent. The second chapter of the book is devoted to Elm-al-Absar the perspective of the optics in the two reflected rays of light and visual checks. J?me Bah?dor Kh?n? as representative of the East has awakened new scientific that rushes in the collection and description of the existing texts is in your hands. This as a child, a new way that hang on to any text and words and quotation what the scientists is available around the old and new to save their arrears of East ,It also means that India has made. However, due to the inability of scholars in the subcontinent and analytical understanding of philosophical texts, so in optics made to look by Ghul?m Husain Jaunpur? only texts that have been affected by the Euclidean geometric optics. Dispersion of growth in India, it is prevented that the Jaunpur? is aware of the latest new optics in the West and still think that Adherents of intromission teory of their arguments are wrong and ineffective. While other scientists in the nineteenth century in Europe was not willing to think outside the eye is of light material. A brief comparison between the different optics Jaunpur? discussions(for example Optics in the category of science, anatomy of the eye, following the extromission theory and critical intromission theory) with other philosophical texts such as optics and analytical Almnazr Ibn Haitham and Ibn Sina and Ibn Rushd Books Optics and Renaissance Europe firsts, such as Kepler and Descartes, and Newton, and Snell and Hyvgns, reached the conclusion that the Indian science of the nineteenth century was a regression, that retardation were not influenced by the scientists as Jaunpur?. But they were all their efforts in collecting and describing documents to stay longer than the rear. J?me Bah?dor Kh?n? is a comprehensive encyclopedia of math
