عنوان پایان‌نامه
تصوف و حیات اجتماعی
- رشته تحصیلی
- جامعه شناسی-نظری فرهنگی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72966;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: رس 4989;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 72966;کتابخانه دانشکده علوم اجتماعی شماره ثبت: رس 4989
- تاریخ دفاع
- ۳۰ شهریور ۱۳۹۴
- دانشجو
- ندا حسینی میلانی
- استاد راهنما
- یوسف علی اباذری
- چکیده
- چکیده هدف از این مطالعه نشان دادن ابعاد اجتماعی تصوف، با تاکید بر دو طریقت نقشبندی و نعمت‌الهی و همچنین بررسی فتوت‌نامه‌ها است. با بهره‌گیری از تیپ‌شناسی وبر از دو تیپ عارف و زاهد، فهم جهت‌گیری طریقت‌های صوفیانه (دو طریقت مذکور) در حوزه های سیاسی و اقتصادی و همچنین با بررسی فتوت‌نامه‌های صوفیانه نشان دادن ارتباط میان تصوف و گروه‌های اجتماعی همچون اصناف مطمع نظر بوده است. دوره‌ی تاریخی مورد بررسی دوره‌ی تیموری است. این پژوهش با روش تحلیل اسناد تاریخی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که دو طریقت نقشبندی و نعمت الهی در حوزه‌های سیاسی و اقتصادی بسیار فعال بوده‌اند و بنظر می‌رسد تیپ‌شناسی وبر برای فهم جهت‌گیری‌های طریقت‌ها در تصوف اسلامی، ابزار کارآمدی نیست. از نظر وبر جهت‌گیری صوفیانه از تیپ جهت‌گیری عارفانه است. اما نتایج این تحقیق نشان می دهد که جهت‌گیری طریقت‌های نقشبندی و نعمت‌الهی در حوزه‌های اقتصادی و سیاسی متفاوت از تیپ‌شناسی وبر است. همچنین بررسی ارتباط تصوف و اصناف از خلال فتوت‌نامه‌ها نشان می‌دهد که دنیاگریزی عرفانی به معنای مورد نظر وبر درباره‌ی صوفیان قابل اطلاق نیست. صوفیان با تدوین اولین فتوت‌نامه‌های مکتوب بر اهمیت کار تاکید کردند. برررسی فتوت نامه‌ها بیانگر این است که صوفیان با تئوریزه کردن فتوت و صورت‌بندی اخلاق حرفه‌ای، توانستند در میان اصناف، به عنوان یکی از ارکان حیات اجتماعی، نفوذ یابند. بنظر می‌رسد برای فهم جهت‌گیری صوفیانه در امور دنیوی تیپی مستقل از دو تیپی که وبر صورت‌بندی کرده مورد نیاز است. نتایج حاصل از این تحقیق موید نفوذ تصوف در دوره‌ی میانی در حیات اجتماعی است. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آن رابطه‌ای اصناف با تصوف است. یکی از جلوه‌های ارتباط اصناف و تصوف نقشی مهمی است که صوفیان با نوشتن فتوت‌نامه‌ها در شکل‌گیری اخلاق حرفه‌ای و هویت گروهی اصناف ایفا کردند.
- Abstract
- The aim of this study is to show social aspect of Sufism with the emphasis on Naqshbandi and Nimatullahi orders and the investigation of some Futuwwat namas. It was also our goal to understand the direction of Sufi orders in political and economic spheres by using the Weber's typology of Asceticism and Mysticism in addition to the investigation of Sufi Futuwwat namas to indicate the relationships between sufism and social groups like the guilds (asnaf). The historical period chosen was the Timuri. This research uses the investigation of historical documents. The results show that Naqshbandi and Nimatullahi orders were very active in political and economic spheres and it seems that the Weber's typology is not an efficient to understand the direction of orders in the Islamic Sufism .According to the Weber's, sufi direction is a mystic direction. However, the results show that the direction Naqshbandi and Nimatullahi orders in political and economic spheres is different from the Weber's typology. Moreover, the investigation of the relationship between sufism and guilds( asnaf) based on Futuwwat namas shows that rejection of the world based on Weber's opinion is not useable for sufis. Sufis emphasized the importance of this by making the first written Futuwwat namas. By theorising Futuwwat and professional ethics, sufism could influence guilds as the one of the bases of social life. It seems that there should be an independent typology to understand the direction of sufism in worldly affairs.
