عنوان پایان‌نامه
ازلیت فعل باری و حدوث عالم از دیدگاه امام خمینی (ره) مقایسه آن با دیدگاه ملاصدرا (ره)
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی-تاریخ و تمدن ملل اسلامی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 557د;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71093;کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 557د;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71093
- تاریخ دفاع
- ۲۴ تیر ۱۳۹۴
- دانشجو
- اسماعیل دانش
- استاد راهنما
- طوبی کرمانی
- چکیده
- مسمسئله ازلیّت فعل باری و حدوث عالم که با بحث ربط حادث به قدیم و متغیّر به ثابت مرتبط است، از مهم‌ترین مباحث فلسفی مطرح از زمان قدیم تاکنون بوده است که در این رساله از دیدگاه امام خمینی(ره) و ملاصدرا(ره) مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر امام و ملاصدرا(ره) خداوند فاعل بالذات، تام‌الفاعلیه، ازلی و ابدی است. امام خمینی از میان اقسام فاعل، فاعل بالتجلی را پذیرفته است و ملاصدرا فاعل بالعنایه را پذیرفته است. صدرا از فاعل‌های بالطبع، بالقسر و بالجبر، به فاعل بالجبر و از فاعل بالقصد، بالعنایه و بالرضاء به فاعل بالاختیار تعبیر کرده است. به نظر امام، نقش فاعل الهی، خلق از کتم عدم است؛ در این نوع فاعل که مجرد است، معلول‌ها، عین ربط و تعلق به مبدأ است. آفرینش و مخلوقات فعل خداوند است که اراده و علم او، در آن نقش دارد. از نظر امام و صدرا، خدا به ذرّه ذرّه موجودات، علم دارد. اراده از صفات کمالی وجود و موجود است و در مرتبه ذات عین ذات و در مرتبه فعل عین فعل می‌باشد. براساس قاعده «الواحد» صدور کثیر از واحد و علّت بسیط صحیح نیست. طبق نگرش عرفانی امام، نخستین جلوه و تجلی خدا وجود منبسط است. ایشان صادر اول را از مخلوق اول جدا کرده و با جمع بین رویکرد عرفانی و فلسفی، معتقد است اولین مخلوق، یک حقیقت بسیط روحانی است که با خلقت آن، قلم تقدیر همه چیز را نگاشته است. صدرا اولین صادر را، عقل اول و یا وجود منبسط می‌داند و در جمع بین عقل اول و وجود منبسط، تعبیر به وجود مطلق منبسط، می‌کند؛ بدین خاطر وجود عقل اول وجود اجمالی مجموع عالم، و وجود منبسط تفصیل عقل اول است، و مجموع جهان به عنوان یک حقیقت، به یک جعل بسیط از خدا صادر شده است. به نظر امام و صدرا عالم حادث زمانی‌است. حدوث زمانی از دیدگاه امام، مجردات را نیز در برمی‌گیرد. حدوث اسمی نیز مورد قبول امام است. ایشان خلق و تدبیر عالم هستی‌را به سبب اسماء الهی می‌داند. ربط حادث به قدیم و ثابت به متغیّر به عنوان دو مسئله و مشکل مطرح است؛ امام راه‌حل‌های مکتب مشائی و ملا صدرا را با تبیین‌های گوناگون، کامل‌تر می‌کند و علاوه بر راه‌حل‌های فلسفی، راه‌حل عرفانی یعنی فیض مقدس و وجود منبسط که مقام روحانیت و ولایت پیامبرخاتم(ص) است، ارائه می‌دهد. صدرا راه‌حل مشائی (حرکت دوری فلک) را رد می‌نماید و راه‌حل خود را برمبنای حرکت جوهری مطرح می‌کند.
- Abstract
- In this study the eternity of God's action and the creation [huduth] of the world, which have something to do with the relationship between created [hadith] and eternal [q?dim], variable and static, are studied from the viewpoints of Imam Khomeini and Mulla Sadra. According to Imam Khomeini and Mulla Sadra, God is the 'agent by essence' [f?'il bil dh?t] and eternal. Imam Khomeini has accepted the 'agent by manifestation' [f?'il bit-tajalli] and Mullah Sadra has accepted the 'agent by foreknowledge' [f?'il bil 'In?yah]. According to Imam Khomeini, the role of the divine agent is to create something from non-existence with the effects being squarely dependent and connected to the source. The creatures are God's action reflecting God's intention and knowledge. He has knowledge of everything. Based on the principle of singularity (al-wahid), multiplicity does not emanate from a single entity. Imam Khomeini's mystical opinion is the first manifestation of God is an "unfolded existence" [wujud-i munbasit]. It is concluded from Imam Khomeini's mystical and philosophical opinions when put together that the first creature is a spiritual unfolded reality. Mulla Sadra maintains that the first emanation [s?dir awwal] is the first intellect or the unfolded existence and in a bid to combine between the first intellect and the unfolded existence he has termed it as the absolute unfolded existence. Therefore, the first intellect is an undifferentiated existence of the entire universe and a detailed unfolded existence of the first intellect. The entire world has emanated from God through a simple [basit] initiation. According to Imam Khomeini and Sadra, the created world includes abstract things as well. Imam Khomeini completes peripatetic solutions and those of Mulla Sadra by various explanations offering mystical solutions which are the spiritual and authoritative station [maqam] of the Last of Prophets (S). Sadra rejects the peripatetic solutions and gives his own solutions on the basis of substantial motion. Keywords: eternity, perpetuity, action, created, eternal, Imam Khomeini, Mulla Sadra.
