عنوان پایان‌نامه
توان سنجی رویکرد راهبردی - سناریویی در برنامه ریزی کاربری زمین در طرح های توسعه شهری ایران
- رشته تحصیلی
- شهرسازی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس هنرهای زیبا شماره ثبت: 10936;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71370
- تاریخ دفاع
- ۱۵ مهر ۱۳۹۴
- دانشجو
- گلدیس وحیدی برجی
- استاد راهنما
- فرشاد نوریان
- چکیده
- برنامه¬ریزی کاربری زمین به عنوان مهم¬ترین عرصه تصمیم¬گیری در طرح¬های توسعه شهری با نارسایی¬ها و نواقص جدی مواجه بوده است. پژوهش حاضر بر مبنای رفع چالش مذکور و با استناد به نتایج پژوهش¬های مدیریت و برنامه-ریزی در حوزه¬های عمومی، توانایی و قابلیت رویکرد راهبردی - سناریویی در تحقق پذیری کاربری¬های پیشنهادی در طرح های توسعه شهری ایران را مورد سنجش قرار داده است. حصول به این هدف مستلزم شناخت میزان تحقق¬پذیری کاربری¬های پیشنهادی در طرح¬های توسعه شهری اخیر و شناسایی علل عدم تحقق پیشنهادات کاربری زمین بوده است که در این پژوهش به عنوان اهداف فرعی مورد مطالعه قرار گرفته است. روش پژوهش، روش ترکیبی (کمی – کیفی) بوده است که به تفکیک موضوعی، در بخش¬های مختلف از هر یک از روش¬های کمی یا کیفی بهره¬گیری شده است. ارزیابی تحقق¬پذیری کاربری¬های پیشنهادی بر مبنای روش کمی از نوع مقایسه¬ای در سه نمونه شهر مشهد، بجنورد و اسفراین و به وسیله دو شاخص نیازسنجی و مکان¬سنجی انجام شده است میانگین شاخص نیاز¬سنجی در این سه شهر برابر 3/45 درصد و میانگین شاخص مکان سنجی برابر 01/8 درصد به دست آمد که تأییدی بر ناکارآمدی طرح¬های توسعه شهری اخیر است. علل عدم تحقق کاربری¬های پیشنهادی از روش تحقیق کیفی از نوع نظریه زمینه¬ای و با ابزار مصاحبه عمیق از 14 متخصص در حوزه¬های شهری شناسایی شده است. نتیجه این بررسی مشخص کرد که 11 علت اصلی و مستقیم در عدم تحقق کاربری¬ها نقش داشته¬اند که با عنوان «شرایط علی» نامیده شده است. مؤثرترین آن¬ها عدم واقع¬بینی در برنامه¬ریزی و پیشنهادات غیر منطقی با 56/26 درصد، تصمیم¬گیری¬ها و عملکرد غیر¬نظامند و نادرست مدیران شهری با 06/14 درصد و تراز مالی منفی شهرداری¬ها و کسب درآمد از طریق تخلف نسبت به پیشنهادات طرح با 06/14 درصد می¬باشد. علاوه بر شرایط علی شرایط موثر دیگری با عنوان «شرایط زمینه¬ای»و «شرایط تداوم» شناسایی شده¬اند که تأثیر غیر مستقیم بر عدم تحقق کاربری¬ها دارند. درنهایت راهکارهای پیشنهادی اصلاحی در جهت رفع موانع مذکور در قالب مصاحبه عمیق از متخصصین استخراج گردید و بر مبنای مقایسه¬های ثابت در روش تحقیق کیفی کد گذاری شد. در مجموع 226 کد(راهکار) حاصل شد. راهکارهای اصلاحی با معیارهای برنامه¬ریزی راهبردی- سناریویی با استفاده از تحلیل چارچوب قیاسی مورد مقایسه قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که از مجموع 226 راهکار اصلاحی، 188 راهکار (معادل 83 درصد) مرتبط و مطابق با معیارهای برنامه¬ریزی استراتژیک- سناریویی بوده است. بنابراین می¬توان با بکارگیری برنامه¬ریزی استراتژیک – سناریویی در برنامه¬ریزی کاربری زمین انتظار افزایش تحقق پیشنهادهای کاربری زمین را داشت.
- Abstract
- Land use planning is central to urban development plans but it may harbor major defects and issues. Present study aims to remove such challenges and to evaluate the capacities of strategic-scenario approach in fulfilling proposed land uses in urban development planning based on the literature about public administration and planning. Identification of the achievement level of such propositions and the cause of failed attempts, obligatory for our purposes, are considered secondary goals of this study. This research adopts combined method (Quantitative-qualitative), each used according to various sections of the study. Evaluation of proposed plans based on quantitative comparative method in three cities; Mashad, Bojnord, and Esfarain, utilizing Needs Assessment and Placecheck. Mean value for Needs Assessment was calculated at 45.3% and mean value for Placecheck was 8.01%, confirming the insufficiency of proposed plans. The reason for this was revealed by making use of Grounded Theory and utilizing Depth Interview with 14 experts in urban issues. This revealed that some 11 factors have been related to failed attempts directly, conveniently called causal conditions. The most important were the lack of realism and logical thinking in making plans and proposals (26.56%), unsystematic erroneous decisions and actions (14.06%), negative financial balances in municipalities and illegal profits earned from side stepping the proposed plans (14.06), respectively. Apart from causal conditions, ground conditions and continuity conditions were also identified to bring about the failures in fulfilling proposed land uses indirectly. Depth interview with the expertise was conducted and encoded by using constant values in the qualitative assessment in order to obtain a set of approaches toward limiting the barriers. Overall, some 226 codes (approaches) were extracted and developed. These approaches were weighed against strategic-scenario planning via an analytic ground of comparison. Results showed that 188 approaches (83% of 226 approaches) were qualified as relevant and compatible with strategic-scenario plannings. Therefore, it is possible to claim that adoption of strategic-scenario planning may lead to fulfillment of proposed land use plans.
