عنوان پایان‌نامه
مراحل افعال الهی از دیدگاه قرآن کریم و روایات
- رشته تحصیلی
- الهیات و معارف اسلامی - علوم قران و حدیث
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002742;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80385;کتابخانه پردیس قم شماره ثبت: 002742;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 80385
- تاریخ دفاع
- ۱۳ بهمن ۱۳۹۵
- دانشجو
- مکارم ترجمان
- استاد راهنما
- رضا برنجکار
- چکیده
- یکی از مسائلی که در کلام و فلسفه مطرح است فاعلیت خداست. مساله رساله حاضر بررسی واسطه یا واسطه های میان ذات و فعل خدا در آیات و احادیث است که با تعبیر مراحل فعل الهی مطرح می شود. آیات و روایات درباره مراحل فعل الهی سه دسته اند.در دسته اول، مشیت یا اراده وگاهی قضاء واسطه فعل و ذات است که به معنای ایجاد و احداث و ابداع میباشد در این دسته اراده و مشیت به جای هم به کار می رود. دسته دوم فعل الهی را دارای هفت مرحله میداند. مشیت اولین مرحله و به معنای خواستن یعنی تعین اجمالی نظام عالم در علم فعلی و یا کتابت در لوح به طور اجمال و انشاء علمی شیء است. دومین مرحله، اراده و به معنای اتمام مشیت است. آنچه مشیت و اراده شده از نظر ویژگی ها و میزان عمر و بقا اندازه گیری میشود که به آن قدر میگویند و حکم به انجام آن را قضاء نامیده اند. رخصت دادن، امر کردن و علم داشتن و رضایت داشتن نسبت به محقق شدن شیء را إذن مینامند و ثبت این شیء با تمام ویژگی های آن و انجام شدن آن را در الواح آسمانی کتاب میگویند و در نهایت آخرین مرحله أجل است که زمان مرگ یا میزان زمان عمر شیء را دقیق مشخص میکند. در تمامی این مراحل احتمال بداء و تغییر تا قبل از تحقق خارجی شیء وجود دارد. این مراحل را علم فعلی خداوند نیز میگویند واین غیر از علم ذاتی ازلی است که تغییر ناپذیر است. دسته سوم فقط از چهار مرحله اول یا به علاوه إمضاء یاد می کند لذا سه مرحله اخیر در چهار مرحله قبل قابل ادغام است و به جهت تاکید در احادیث دیگر به صورت جدا ذکر شده اند. مشیت و اراده و قدر و قضاء در واقع مراحل اذن خدا برای تحقق یک شئ هستند و در لوحی کتابت می شوندو اجل ها نیز بخشی از تقدیرات هستند. امضاء نیز همان تاکید بر قضاء و حتمی شدن قضاست و مرحله مستقلی به نظر نمی رسد. بر این اساس هرگاه خداوند چیزی را ایجاد می کند، ابتدا به فعل توجه می کند و آن را مشیت می کند و پس از آن مشیت مورد تاکید قرار می گیرد و سپس ویژگی های شئ مشخص می شود و در نهایت، حکم به اجرای فعل طبق تقدیرات می شود.
- Abstract
- Islamic Kalam and philosophy discuss the agency and activity of God. This dissertation deals with the investigation of any intermediary between God's essence and his action or the levels of Divine action from the viewpoint of the Quran and Shi'i traditions. Discussing every level, first, it involves with main theories and then reviewed by the Quran and traditions. Three different categories for the levels of Divine action are found in the Quran and Hadiths: according to the first category, Providence (Masheeyah), will (Iradah) and occasionally decree (Qadha) are intermediaries between Divine action and his essence which mean innovation, creation and bringing to existence. The second category identifies a multi- level for Divine action beginning with providence which means desire and denotes to the undifferentiated specification of the cosmos order in God's active knowledge, or writing on Divine tablet and the cognitive creation of things. The next level is His will, ie. The fulfillment of providence. At the third level, called Divine determination (Qadar), the object of his providence and will is evaluated due to its features, the span of life and survival, followed by the decree of God (Qadha) for the execution of determination. Next is permission (Izn) which is His allowance, command, knowledge, and satisfaction to realize the object. Registering all features of the object and its fulfillment in heavenly Tablets is Kitaab. Finally, the lease of its life (Ajal) determines the exact span of object's life. There is a probability of change and mutability of God's will (bada) in all of these levels before its realization. These levels named active knowledge of God are different from His essential knowledge as an eternal and immutable one. The third category is a compound of the first four levels of the second one and adds ratification (Imdha) instead of last three levels which are mentioned in some traditions separately only for more emphasis. God's providence, will, determination and decree are the levels of His ratification for the realization of the object, written in a tablet, and the lease of life is a part of Divine predestination. Ratification is an emphasis on God's decree and not an independent level. Accordingly, whenever God creates something firstly he considers the action as his providence and emphasizes on this providence. Then He determines the features and finally decrees in the fulfillment of action. Keywords : Level's Divine action, prudence, will, determination, decree , ratification, Scrippure , Lease of Life, Ratification .
