عنوان پایان‌نامه
مقایسه پاسخ برخی توده های بومی هندوانه ابوجهل به تنش خشکی و کارایی آن در پیوند با هندوانه های تجاری
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 7023;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76298;کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 7023;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76298
- تاریخ دفاع
- ۲۷ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- مهدی بیکدلو
- استاد راهنما
- فروزنده سلطانی صالح آبادی, محمدرضا حسندخت
- چکیده
- محدودیت دسترسی به آب یکی از دلایل مهم کاهش عملکرد در اکثر گیاهان زراعی، به ویژه در مناطق خشک و نیمه‌خشک مانند ایران می‌باشد. بنابراین یافتن راه حل‌هایی برای بهبود بهره‌وری مصرف آب در محصولات زراعی با نیاز آبی بالا مانند هندوانه ضروری می‌باشد. هندوانه ابوجهل یکی ازگونه‌های وحشی متعلق به تیره کدوییان می‌باشد که به‌طور گسترده در مناطق بیابانی ایران پراکنده شده است. این گونه تحمل بالای به تنش خشکی دارد و می‌تواند یک انتخاب مناسب برای برنامه‌های به نژادی هندوانه باشد. در بخش اول رساله، توده‌های هندوانه ابوجهل از هفت استان کشور جمع‌آوری گردید و مقاومت به خشکی این توده‌ها بصورت آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شد. در این مطالعه، چهار سطح آبیاری (40، 60، 80 و 100 درصد ظرفیت زراعی) به عنوان کرت اصلی و هفت توده هندوانه ابوجهل بعنوان کرت فرعی بودند. مطابق شاخص‌های تحمل به خشکی، توده‌های اصفهان، هرمزگان و یزد به عنوان توده‌های با تحمل نسبی بالا و توده‌های سیستان و بلوچستان، کرمان، خوزستان و بوشهر به‌ترتیب با تحمل نسبی پایین به تنش خشکی معرفی شدند. آزمایش دوم برای تعیین واکنش هفت توده هندوانه ابوجهل به تنش خشکی در گلخانه انجام شد. تیمارها بصورت ترکیب فاکتوریل با دو سطح آبیاری براساس ظرفیت زراعی (50 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و هفت توده هندوانه ابوجهل اعمال شد. تیمار آبیاری تا مرحله تشکیل میوه اعمال گردید و بعد از آن صفات مورفولوژی و فیزیولوژی دراین هفت توده اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد تا مرحله تشکیل میوه و در کشت بصورت گلدانی، توده‌های اصفهان، خوزستان، بوشهر و سیستان و بلوچستان بعنوان توده‌های با تحمل نسبی بالا و توده‌های کرمان، هرمزگان و یزد به‌ترتیب توده‌های با تحمل نسبی پایین به تنش خشکی بودند. بخش سوم از این مطالعه، کارایی پیوند هندوانه بر روی هندوانه ابوجهل در شرایط تنش آبی ارزیابی شد. آزمایش به صورت فاکتوریل با دو سطح آبیاری (50 و 100 درصد ظرفیت زراعی) و سه ترکیب پیوندی (پیوند بر روی هندوانه ابوجهل، پیوند بر روی کدوی شینتوزا و گیاهان غیر پیوندی) طراحی گردید. نتایج نشان داد پیوند هندوانه بر روی هندوانه ابوجهل در شرایط تنش آبی می‌تواند مقاومت به خشکی را در مقایسه با هندوانه غیرپیوندی بطور نسبی بالا ببرد. در بخش چهارم این مطالعه، عملکرد و ویژگی‌های کیفی میوه هندوانه پیوندی بر روی هندوانه ابوجهل را در مقایسه با پایه شینتوزا و هندوانه غیر پیوندی تحت شرایط بدون تنش آبی در مزرعه ارزیابی شد. نتایج نشان داد که پایه هندوانه ابوجهل با وجود وحشی بودن، کاهش میزان عملکرد در مقایسه با هندوانه‌های غیرپیوندی ندارد و حتی سبب بهبود برخی از ویژگی‌های کیفی میوه‌های پیوندی شده است. در کل نتایج این تحقیق نشان داد توده اصفهان در بین توده‌ها مورد مطالعه تحمل نسبی بالایی به تنش خشکی دارد و هندوانه ابوجهل کارایی لازم برای کاربرد بعنوان پایه در هندوانه تجاری را دارا می‌باشد. این پایه می‌تواند سبب القای مقاومت نسبی به تنش خشکی در هندوانه‌های پیوندی شود بدون آن که اثر منفی بر عملکرد و ویژگی‌های کیفی آنها داشته باشد.
- Abstract
- Limited water availability causes large yield losses for all crop plants, especially in arid and semiarid regions such as Iran. Therefore we should find some way to improve water use efficiency in high water requirements crops such as watermelon. Citrullus colocynthis (bitter apple) is one of wild species belong Cucurbitaceae family. This plant is a drought tolerant species with a deep root system, widely distributed in the Iran desert areas. It is a potential rootstock to improve the drought tolerance of watermelon. In the first part of dissertation, bitter apple accessions were collected from seven provinces and drought resistance of these accessions were evaluated in the field, by applying split plot designs experiment based on randomized complete block design with three replications. In this study, the main plots were irrigated in four levels (40, 60, 80 and 100 % of field capacity), and sub-plots were seven accessions of bitter apple. According to investigated drought resistance indices Isfahan, Hormozgan and Yazd were drought tolerant accessions and Sistan and Baluchestan, Kerman, Khuzestan and Bushehr introduced as low tolerant accessions to drought stress respectively. The second experiment was conducted to determine the response of seven accessions of bitter apple to drought stress in greenhouse. Treatments were arranged in a factorial combination with two irrigation levels based on field capacity (50% and 100% FC) and seven accessions of bitter apple. Irrigation treatments were applied until fruit set stageafter that morphological and physiological traits were measured in seven accessions. Results showed that accessions of Isfahan, Khuzestan, Bushehr, Sistan and Baluchestan were tolerant accessions and Kerman, Hormozgan and Yazd were sensitive accessions to drought stress. The third part of this study was to assess the performance of grafting watermelon onto bitter apple under water stress conditions. The experiment was designed in a factorial combination with two irrigation levels (50% and 100% FC) and three grafting combinations (grafted onto bitter apple, grafted onto shintoza and ungrafted plants). Grafting of watermelon onto bitter apple under irrigation deficit induced small positive changes in plant resistance to drought stress in comparison with shintoza rootstock and ungrafted watermelon. Fourth part this study was to determine the yield and quality parameters of watermelon fruits grafted onto bitter apple in comparison with shintoza rootstock and ungrafted watermelon under normal irrigation condition. Results showed that bitter apple rootstock did not modify crop yield, but improved some quality parameters of fruits. Generally results of this research showed that Isfahan accession was tolerant to drought stress and the use of bitter apple rootstock can be a useful rootstock for watermelon to increasing drought tolerance without any negative effect on yields and quality parameters. Keywords: Drought, Bitter Apple, Grafting Performance, Yield and Quality.
