عنوان پایان‌نامه
واکاوی نقش مذهب در گفتمان های ژئوپلتیکی معاصر در منطقه جنوب غرب آسیا
- رشته تحصیلی
- جغرافیای سیاسی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 68712;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 1968
- تاریخ دفاع
- ۲۷ خرداد ۱۳۹۴
- دانشجو
- وحید کیانی
- استاد راهنما
- رسول افضلی
- چکیده
- پیوند عمیق مذهب با امور سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی بشر قطعاً چیز جدیدی نیست. ولی میزان و دامنه واقعی فعالیت¬های مذهبی در این امور، امروزه، ابعاد تازه¬ای گرفته است.از این منظر، منطقه جنوب غرب آسیا نه‌تنها درتقاطع بین ستیزه¬جویی، شورش،دموکراسی و تغییرات اقتصادی قرار دارد بلکه در برخی از موارد دستخوش تحول بین جوامع مذهبی رقیب نیز است. ازاین‌رو، عامل مذهب در منطقه جنوب غرب آسیا، نیروی اجتماعی پرقدرتی است که اصولاً درک سیاست در سطوح داخلی و خارجی کشورها بدون در نظر گرفتن جایگاه آن ممکن نیست.رساله حاضر، بر اساس مفهوم «قلمرو سازی گفتمانی» به تحلیل روند شکل‌گیری نقشه سیاسی منطقه جنوب غرب آسیا از مقطع (1789) یعنی اولین حضور مستقیم استعمار تا حال حاضر (2014) پرداخته است. استدلال اصلی رساله این است که گفتمان مسلط (نظام سلطه) جز در مقطع کوتاهی از حاکمیت مستقیم استعمار در فرایند قلمرو سازی منطقه جنوب غرب آسیا، در بقیه مقاطع برای کنترل و مدیریت فضای جغرافیایی در راستای نظم سیاسی و ژئوپلیتیکی مطلوب خود، به تولید گفتمان¬هایی اقدام کرده بود که در آن از اعمال قدرت صرف برای کنترل فضا فراتر می‌رفت، طوری که ،کسانی که بر آن‌ها اعمال قدرت می‌شد، خود متوجه چنین فرایندی نمی‌شدند. بر مبنای این دیدگاه، سه گفتمان «استعمار»(1798 – 1923م) ، «ناسیونالیسم» (1924- 1979م) و «مذهب» ( 1979م- تاکنون )، به‌عنوان دال مرکزی فرایند قلمرو سازی گفتمانی غرب ، برای شکل¬دهی به نظم سیاسی و ژئوپلیتیکی مطلوب آن‌ها در منطقه جنوب غرب آسیا مورداستفاده قرارگرفته‌اند. اما، امروزه «گفتمان مذهب» نقش قلمرو سازی گفتمانی را برای اهداف و انگیزه¬های امنیتی، سیاسی، ژئوپلیتیکی غرب برعهده‌گرفته است. از همین رو ، با پیروزی انقلاب اسلامی ایران (1979) اسلام هراسی در رأس گفتمان سازی ژئوپلیتیکی غرب قرارگرفته است. نتایج به‌دست‌آمده از تحقیق حاکی از آن است که مذهب در دو گفتمان اعراب سنی با محوریت عربستان سعودی و گفتمان اسلام شیعی به محوریت جمهوری اسلامی ایران نقش « قلمروسازی» را بر عهده دارد. اما مذهب در گفتمان مبارزه با تروریسم غرب نقش «قلمروزدایی» را برای «بازقلمروسازی» منطقه در راسای طرح خاورمیانه بزرگ غرب برای هر چه بالکانیزه تر کردن منطقه جنوب غرب آسیا بر عهده دارد. واژگان کلیدی: قلمروسازی¬گفتمانی، استعمار،
