عنوان پایان‌نامه
سبک زندگی در حوزه تعاملات اجتماعی از دیدگاه قرآن و حدیث (مبانی و اصول )
- رشته تحصیلی
- تاریخ و تمدن ملل اسلامی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده الهیات و معارف اسلامی شماره ثبت: 576د;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 75805
- تاریخ دفاع
- ۲۷ تیر ۱۳۹۵
- دانشجو
- روح اله محمّدی
- استاد راهنما
- منصور پهلوان محمدعلی, عبدالهادی فقهی زاده
- چکیده
- سبک زندگی به معنای قالبی که زندگی هر فرد در آن شکل می گیرد، متأثر از نوع باورها و ارزش‌های حاکم بر آن فرد و جامعه است که خود از اهداف یا هدف غایی او سرچشمه می گیرد. بر این اساس، سبک زندگی اسلامی در حوزه تعاملات اجتماعی، مجموعه ای از قواعد کلی و ثابت بر گرفته از نگرش ها، ارزشها و الگوهای رفتاری مستفاد از آموزه های اسلامی در روابط اجتماعی است که افراد آن را به مثابه شیوه زندگی برمی گزینند. این رساله با استفاده از توصیف و تحلیل و به روش کتابخانه و رویکردی کلی نگر نسبت به سبک زندگی، به استخراج قواعد ثابتی از قرآن کریم و سیره معصومین: به عنوان مبانی و اصول پرداخته است که بر رفتار و نوع عملکرد انسان در زندگی تاثیر بسزایی دارد، و در صدد پاسخگویی به این سوالات است که سبک زندگی در حوزه تعاملات اجتماعی بر چه مبانی ای استوار است؟ اصول حاکم بر رفتار در تعاملات اجتماعی کدامند؟ شاخصه ها و ملاک های انتخاب در سبک زندگی از نظر قرآن و حدیث چیست؟ از رهگذر این رساله، مبانی سبک زندگی در حوزه تعاملات اجتماعی در سه محور؛ هستی شناختی، انسان شناختی و جامعه شناختی قابل تقسیم اند. مبانی هستی شناختی، دیدگاه انسان نسبت به خدا و دنیا و رابطه خدا با انسان را مورد بررسی قرار می دهد و مباحثی چون اعتقاد به خالقیت و هستی بخشی خداوند، سرچشمه گرفتن توصیه های دینی از منبع علم و حکمت خداوند و مزرعه بودن دنیا نسبت به آخرت؛ مبانی انسان شناختی، دیدگاه آدمی درباره انسان و مباحثی چون روحانی و جسمانی بودن انسان، اجتماعی بودن، برخورداری از اختیار و عقل و مسئول بودن انسان، و مبانی جامعه شناختی، دیدگاه انسان درباره جامعه و مباحثی چون زندگی مادی و معنوی، هدفمند بودن جامعه، تکامل اجتماعی، نیاز به الگو در زندگی اجتماعی، ملازمه اخلاق و ارزش، مرزبندی میان حق و باطل، و ضرورت عقلانیت در رفتارهای اجتماعی را طرح و تبیین می کند. همچنین اصول سبک زندگی به دو دسته؛ اصول اعتقادی و اصول رفتاری قابل تقسیم اند. بدین صورت که انسان در بعد اعتقادی، خدامحور و معادباور باشد و در بعد رفتاری، مسئولیت پذیری، عدالت محوری، تولی و تبری را محور تعاملاتش با دیگران قرار دهد و با برقراری ارتباط نیکو روابط اجتماعی خود را سامان دهد و با نظارت همگانی در جهت سالم سازی فضای جامعه و رفتارهای اجتماعی بکوشد و با باطل و رسوم غلط و سبک های غیر دینی مبارزه نماید. از مهمترین شاخصه های سبک زندگی اسلامی، انتخابی بودن، هویت بخشی، الگودهی، تدریجی بودن، اعتدال و میانه روی و انطباق با معیارهای عقلانی است، و بهترین ملاک انتخاب در سبک زندگی، عقل متکی بر وحی است که می تواند با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی هر عصر، شیوه ی درستی از زندگی را سامان دهد.
- Abstract
- Lifestyle is a module in which a person’s life is formed. The lifestyle is affected by beliefs and values controlling the person as well as the community. These beliefs and values are also derived from the person’ goals. Accordingly, Islamic lifestyle in the areas of social interactions consists of a set of general and fixed rules derived from the attitudes, values, and behavior patterns based on Islamic teachings in social relations that people adopt as a lifestyle. This thesis using descriptive and analytical method and library holistic approach to lifestyle, is an attempt to extract the fixed rules from the Quran and hadith; it investigates principles and fundamentals that have a considerable impact on humans’ behavior and performance, and seeks to answer the questions such as “on what fundamentals are social interactions based? What are the principles governing the relationships in social interactions? And what are indicators and criteria for the selection in lifestyle according to Quran and hadith? According to this thesis, fundamentals of lifestyle in the areas of social interaction could be classified into ontological, anthropological, and sociological. From ontological stand, the world view of man towards God and God's relationship with man are examined. Other issues such as creation and belief in the existence of God, the source of religious advice from science and wisdom of God, finally and that world is farm, which should be cultivated for next world are investigated. Based on anthropological principles, issues such as people’s perspective of human, physical and spiritual human being, sociability, sense of authority and responsibility are examined. From sociological perspective, issues such as human’s view toward world, material and spiritual life, target-based society, social development, need for role model in social life, interactions between ethics and values, boundaries between right and wrong, and the need for rationality in social behavior are explained. Principles of lifestyle could be classified into belief principles and behavior principles. From belief perspective, human believes in God and resurrection. From behavior perspective, human has accountability, justice, and favoritism/ hatred in their social interactions. Employing kind behavior, human develops his social relationships. Under public observation, human tries to purify the context of the society and promotes social interactions. He tries to reform the wrong customs and traditions and to fight non-religious conventions. Of the most noticeable aspects of Islamic lifestyle are identity, role model provision, gradualism, rationality, moderation and compliance with rational standards and the most important criterion for selection in lifestyle is a wisdom that follows the best method of lifestyle according to time and place requirements.
