عنوان پایان‌نامه
زمین باستان شناسی حوضه رودخانه سیمره در قلمرو پادگانه های دریاچه ای هولوسن
- رشته تحصیلی
- جغرافیای طبیعی-ژئومورفولوژی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 71912;کتابخانه دانشکده جغرافیا شماره ثبت: 2031
- تاریخ دفاع
- ۲۱ دی ۱۳۹۴
- دانشجو
- سیامک شرفی
- استاد راهنما
- مجتبی یمانی, مهران مقصودی
- چکیده
- حوضه سیمره در مرز بین استان‌های لرستان و ایلام از دیرباز محل استقرار مدنیت در این بخش از زاگرس مرکزی بوده است. رخداد بزرگ‌ترین زمین‌لغزش دنیا بر سطح طاقدیس کبیرکوه در مسیر شبکه زهکشی رودخانه¬های سیمره و کشکان، باعث تغییرات محیطی وسیع و دامنه¬داری شده است. مهم‌ترین تغییرات ناشی از این لغزش، مسدود شدن مسیر رودخانه¬ها و تشکیل دو دریاچه با عنوان بزرگ‌ترین و پایدارترین دریاچه¬های سدی دنیا می¬باشد. هدف از این تحقیق که از نوع تحقیقات کاربردی- توسعه‌ای می‌باشد و با روش مشاهده‌ای، تاریخی و تحلیلی انجام‌شده است، بازسازی تغییرات محیطی ناشی از رخداد زمین‌لغزش سیمره و تأثیر آن بر پراکنش و الگوی استقرار محوطه‌های باستانی دوره‌های پیش‌ازتاریخ تا دوران اسلامی می‌باشد. مطالعات زمین‌باستان‌شناسی منطقه با کمک ابزارهای فیزیکی و مفهومی، مطالعات میدانی و روش‌های آزمایشگاهی منجر به شناخت لغزش‌های چهار مرحله¬ای در سطح طاقدیس کبیرکوه و متعاقب آن تشکیل دریاچه‌های چهارگانه در محدوده دره سیمره و دریاچه تک‌مرحله‌ای در محدوده دره کشکان شد؛ بر اساس سن سنجی رسوبات دریاچه‌ای، زمان رخداد زمین‌لغزش سیمره و تشکیل دریاچه اولیه سیمره و دریاچه جایدر 85000 سال پیش بوده است. از دیگر نتایج این مطالعه آگاهی از وضعیت الگوهای استقراری محوطه¬های باستانی در هر دوره از ادوار فراپارینه‌سنگی تا اسلامی در ارتباط با تشکیل دریاچه¬ها و شناخت تغییرات متداوم الگوهای استقراری در ارتباط با نوسانات سطحی دریاچه¬ها بود. نتایج نشان داد که قدیمی‌ترین محوطه‌ها (دوره فراپارینه‌سنگی) در دره سیمره پس از شکل‌گیری و تخلیه دریاچه در مرحله اول (85000- 17600 سال پیش) شکل‌گرفته، اما در دره کشکان به دلیل ماندگاری طولانی مدت دریاچه(85000- 5000 سال پیش)، محوطه‌های باستانی از دوره فراپارینه‌سنگی تا اوایل عصر آهن در محدوده دریاچه شکل گرفته اند. هم‌چنین دو عامل نزدیکی به آب و تراز ارتفاعی آن، مهم‌ترین عوامل در پراکنش و الگوی استقرار محوطه‌های باستانی محدوده دریاچه‌ها از دوره فراپارینه‌سنگی تا دوران اسلامی بوده‌اند.
- Abstract
- Saymareh’s basin on the border between the provinces of Lorestan and Ilam has been a settlement of civilization in this part of the Central Zagros since many years ago. The ooccurrence of the world's largest landslide in the Kabirkuh Anticline and on the path of Kashkan Network Drainage and also Saymareh River, caused extensive environmental changes in that part. The most important changes caused by this landslide are blockage of the rivers and the formation of two lakes which are the largest and the most stable dam lakes in the world. The purpose of this research, which is an applied-development research and has been conducted utilizing observational, historical, and analytical methods, is to reconstruct the environmental changes caused by the occurrence of the Kabirkuh Landslide and its impact on the distribution and the establishment’s pattern of archaeological sites from the Paleolithic era to the Islamic era. The geoarchaeological studies with the assistance of physical and conceptual tools, field studies and laboratory methods led to identification of four stages landslides in the surface of the Kabirkuh Anticline, and it is followed by the formation of four lakes in the area of Seymareh Valley and a single-staged lake within the Kashkan Valley. Based on the dating techniques which were performed on the lake sediments, the occurrence of the Seymareh Landslide and the formation of the Saymareh primary lake and the Jaydar Lake are dated approximately 85000 years BP. Moreover, other contribution of this study is achieving knowledge about this fact that the settlement pattern’s statuses of archaeological sites in each period from the EpiPaleolithic periods to the Islamic periods are correlated with the formation of the lakes. Besides, the constant changes of the settlement’s patterns are correlated with the surface fluctuations of the lake levels. The results show that the oldest sites (EpiPaleolithic period) was formed in the Seymareh Valley after the formation and discharge Lakes in the first stage (85000- 17600 BP), but because of the long-term lake at the same time in the Kashkan Valley (85000-5000 BP) archaeological sites from the the EpiPaleolithic period to the early Iron Age period have been formed within the lake area. Besides, two factors which are closeness to the water and height flatness, are the most important factors in distribution and settlement’s patterns of the archaeological sites in the area of the lake, from the EpiPaleolithic area to Islamic era.
