عنوان پایان‌نامه
تحول الگوهای جامعه پذیری سیاسی در نظام آموزشی ایران
- رشته تحصیلی
- علوم سیاسی-جامعه شناسی سیاسی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP4245;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77945;کتابخانه دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره ثبت: LP4245;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 77945
- تاریخ دفاع
- ۰۴ مهر ۱۳۹۵
- دانشجو
- وحید امانی زوارم
- استاد راهنما
- احمد نقیب زاده
- چکیده
- پرسش اصلی این پژوهش آن است که تغییر گفتمان اصلاح‌طلبی به محافظه‌کاری در نظام سیاسی ایران، چه تاثیری بر الگوهای جامعه‌پذیری و عناصر فرهنگ سیاسی در متن کتاب‌های درسی جامعه‌شناسی داشته‌است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل گفتمان به تحلیل محتوای کیفی سه کتاب درسی جامعه‌شناسی دوره متوسطه چاپ شده در دوره خاتمی و مقایسه آن با همان کتاب‌ها در دوره احمدی‌نژاد پرداخته است. براساس داده‌های پژوهش تفاوت‌های عمده‌ای در گفتمان جامعه‌پذیری و فرهنگ سیاسی در کتاب‌های آن دو دوره وجود دارد به‌طوری‌که هر چه الگوی جامعه‌پذیری سیاسی دوره اول غیرمستقیم، نامحسوس و مستتر در متن بوده، الگوی دوره دوم مستقیم و بدون واسطه ارزش‌های سیاسی را به دانش آموزان ارائه نموده است.دال فرهنگ سیاسی دموکراتیک در برابر دال فرهنگ سیاسی ضد دموکراسی،نظام سیاسی مردم‌سالار به‌عنوان نظام سیاسی آرمانی در برابرنظام سیاسی دینی به‌عنوان نظام آرمانی،فرهنگ مشارکتی در برابرفرهنگ پیرومنشی، تأکید بر دال شهروندی در برابر نقش تابعیتی، برتری واحد سیاسی دولت – ملت به عنوان یک مهم در برابر دال سیاسی امت واحده، فرهنگ انتقادی در برابر فرهنگ پذیرش حق، تأکید بر دال هویت ملی در برابر تأکید بر دال هویت دینی از مهم‌ترین تفاوت‌های گفتمانی کتاب‌های دوره اول در مقایسه با کتاب‌های دوره دوم هستند. همچنین درحالی‌که در الگوی جامعه‌پذیری سیاسی دوره اول سیاست خارجی و روش‌های اعمال آن نظیر دیپلماسی و سازمان‌های بین‌المللی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و به‌عنوان شیوه تعامل با نظام جهانی معرفی شده‌اند در کتاب‌های دوره دوم نظام جهانی به‌عنوان یک نظام سلطه نقد و بر تقابل با آن و ایجاد نظام جهانی اسلام تاکید شده است. تفاوت‌های بنیادی در گفتمان جامعه‌پذیری و فرهنگ سیاسی کتاب‌های درسی دو دوره نشان‌دهنده فقدان درک مشترک از ارزش ها و آرمان‌های سیاسی در میان نخبگان سیاسی دو جناح سیاسی کشور و درنتیجه چندگانگی در ارزش‌ها و هنجارهای سیاسی ارائه شده به نسل جدید در نظام آموزش رسمی است. این حقیقت باعث می‌شود که با هرتغییر گفتمان در جناح حاکم، گفتمان کتاب‌های درسی هم به تبع قدرت مسلط تغییر یابد. بدیهی است این تغییرات پی‌درپی محتوای کتاب‌های درسی، می‌تواند گفتمان اصلی نظام سیاسی ایران را متزلزل و بقای آن را تهدید نماید.
- Abstract
- The main question of this research is how the change of discourse from reformism to constructivism impacts the socialization pattern and the elements of political culture in the content of three sociology textbooks used in high schools. Using critical discourse analysis, the present study examines and compares the three sociology textbooks published and used at schools during the presidency of khatami and Ahmadinejad. The data revealed that there are main differences between the discourses of socialization pattern and political cultures used in the textbooks; i.e. in the first period, political socialization pattern were indirect, invisible and hidden while in the second period, political values were directly presented to the students. The main differences between the two series of textbooks are: the signifier of democratic political culture vs. the signifier of anti-democratic political culture; democratic political system as the ideal political system vs. religious political system as the ideal political system; participatory culture vs. conformity culture; the emphasis on the signifier of citizenship vs. conformity role; the superiority of the political union of nation-states as important vs. the political signifier of unified nation; the culture of criticism vs. the culture of acceptance of right; the emphasis on the signifier of national identity vs. the signifier of the religious identity. Also, while in the first period of the foreign policy, the models of political socialization like diplomacy and international organizations and the way they were applied were very important and introduced as the way of the interaction with the world; in the textbooks of the second period, the global system was criticized as the hegemonic system and the formation of the global Islamic system was emphasized. Fundamental differences in the discourse of the political socialization models and political culture in the textbooks of the two periods show that there is a gap between the understanding of the values and political ideals among the political elites of the two political wings of the country, as a result; multiplicity of values and political norms presented to the new generation in the normal educational system would be unavoidable. The gap would lead to the change in the discourse of the textbooks as a result of the constant change in the discourse of the dominant power. Needless to say, incessant changes in the textbook contents can undermine the main discourse of Iran's political system and threaten its survival.
