عنوان پایان‌نامه
بررسی فلورستیک و جنگلشناسی جنگل های منطقه درکش در استان خراسان شمالی
- رشته تحصیلی
- مهندسی منابع طبیعی - جنگلداری
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 7065;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76502;کتابخانه مرکزی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی شماره ثبت: 7065;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76502
- تاریخ دفاع
- ۲۹ شهریور ۱۳۹۵
- دانشجو
- لیلا کریمی
- چکیده
- هدف از این مطالعه بررسی پوشش گیاهی و خصوصیات جنگلشناسی جنگل‌های منطقه درکش در استان خراسان شمالی به منظور تعیین میزان قرابت آنها با جنگل‌های هیرکانی است. مطالعه در مساحتی حدود 97/767 هکتار از جنگل‌های انبوه و نیمه انبوه منطقه انجام شد. ارتفاع از سطح دریا بین 980 تا 2416 متر است. میانگین بارندگی سالانه 473 میلیمتر و متوسط دمای سالانه 1/11 درجه سانتی‌گراد است. پوشش درختی غالب منطقه بلندمازو است. برای این مطالعه، از یک شبکه آماربردای به ابعاد 600 ×400 متر استفاده شد. سپس با استفاده از روش آماربرداری منظم- تصادفی، قطعات نمونه دایره‌ای شکل ده آری در منطقه پیاده شدند. قطر برابر سینه و نوع گونه تمام درختانی که از طبقه قطری ده سانتی‌متر (حداقل قطر 5/7 سانتی‌متر) گذشته بودند و ارتفاع سه درخت (قطورترین و نزدیک‌ترین درخت به مرکز قطعه نمونه و درخت سوم، از قطورترین گونه سوم در قطعه نمونه) اندازه‌گیری شد. همچنین مشخصه‌های توپوگرافی از قبیل جهت، شیب و ارتفاع از سطح دریا ثبت گردید. به منظور بررسی زادآوری و فلور منطقه، از زیر قطعه نمونه‌های 25 مترمربعی استفاده شد؛ تمام زادآوری‌ها با ارتفاع کمتر از 30/1 متر در دو سطح رویشی بر اساس ارتفاع (<30 سانتی‌متر و >30 سانتی‌متر) شمارش شدند و وضعیت شادابی، شاخه‌دوانی، صدمه مکانیکی و آفت‌زدگی آنها یادداشت گردید. همچنین، کلیه گیاهان علفی موجود در قطعات نمونه، شناسایی و شمارش شدند. ساختار جنگل، در قطعات نمونه نیم هکتاری در داخل هر یک از تیپ‌های عمده درختی بررسی شد. ترانسکت‌های 7/70 ×10 متری به منظور ترسیم پروفیل‌های افقی و عمودی در قطعات نمونه نیم هکتاری پیاده شدند. با توجه به توپوگرافی منطقه، در مجموع 35 قطعه نمونه برداشت شد. نتایج نشان داد که تیپ عمده درختی در منطقه تیپ خالص بلندمازو است. نتایج پراکنش تعداد در طبقات قطری و ارتفاعی و ترسیم پروفیل‌های افقی و عمودی با استفاده از نرم افزار SVS نشان داد که به طور کلی این جنگل‌ها دارای ساختار ناهمسال و دو آشکوبه هستند. نتایج ترکیب گونه‌ای آمیخته بودن توده‌ها را نشان داد؛ به طوری‌که عمده فراوانی متعلق به بلندمازو است. بیشترین زادآوری‌ها متعلق به بلندمازو بود. نتایج آزمون T مستقل نشان داد که بین زادآوری‌های بلندتر و کوتاه‌تر از 30 سانتی‌متر و زادآوری در طبقات شیب اختلاف معنادار وجود ندارد. نتایج آزمون ANOVA نشان داد که بین زادآوری‌ها از نظر طبقات ارتفاع از سطح دریا اختلاف معنادار وجود ندارد ولی از نظر جهات جغرافیایی اختلاف معنادار مشاهده شد. به طوری‌که بیشترین زادآوری‌ها در جهات شمال شرقی و سپس شمالی حضور داشتند. بررسی کیفی زادآوری‌ها نشان داد که اکثر زادآوری‌ها سالم ولی چندشاخه هستند و آفت‌زدگی فقط در زادآوری‌های بلندمازو مشاهده شد. نتایج بررسی فلور نشان دادکه 69 گونه گیاهی اعم از، 20 گونه چوبی (درختی و درختچه‌ای) و 49 گونه علفی متعلق به 31 خانواده گیاهی و 67 جنس در منطقه وجود دارد. خانواده‌های Lamiaceae با 8 گونه، Poaceae و Rosaceae با 7 گونه، Asteraceae با 6 گونه، بزرگترین خانواده‌های گیاهی مشاهده شده در منطقه بودند. بزرگترین گونه‌های درختی و درختچه‌ای به ترتیب متعلق به Quercus castaneifolia، Pyrus boissieriana و Cratagus songarica است. همچنین، بزرگترین گونه‌های علفی به ترتیب Silene italica، Allysum minus و Asperula arvensis بودند. همی‌کریپتوفیت‌ها با 31 گونه (92/44 %) فراوان‌ترین شکل زیستی منطقه هستند و پس از آن فانروفیت‌ها با 20 گونه (98/28 %) در اولویت بعدی قرار دارند. حدود 13/39 % از گونه‌ها متعلق به ناحیه رویشی ایران-تورانی بودند، درحالی‌که حدود 08/26% از آنها متعلق به ناحیه رویشی اروپ-سیبری بودند. بنابراین، با توجه به سهم فراوان عناصر رویشی اروپ-سیبری می‌توان نتیجه گرفت که منطقه مورد مطالعه در مجاورت با ناحیه رویشی ایران-تورانی، به صورت یک منطقه گذر نمایان شده است. همچنین، وجود برخی از عناصر شاخص منطقه رویشی اروپ- سیبری (عناصر فلور هیرکانی) حاکی از موقعیت اقلیمی و جغرافیایی خاص و پوشش جنگلی نادر منطقه است. واژه‌های کلیدی: جنگلشناسی، ساختار، تیپ‌بندی، فلور، جنگل‌های درکش، خراسان شمالی.
- Abstract
- The aim of this study was investigating the plant cover and silvicultural characteristics of Darkesh forests in North Khorasan province, Iran; in order to determine the extent of its similarity to the Hyrcanian forests. Study was performed in an area about 767.97 ha of dense and semi dense forests of Darkesh. The altitude is between 980 and 2416 meters above sea level. The mean annual precipitation is about 473 mm and the mean annual temperature is 11.1 °C. The dominance vegetation of this area is chestnut-leaved oak. An inventory network 400×600 m was used in this study. Then, circled sample plots 10a were located in field through a randomized-systematic method. Diameter at breast height and species information, topography information (slope, aspect, elevation from sea level), and height of 3 trees (include of the nearest, thickest tree to the plot center, and the thickest tree of third species, except dominant species) was measured and recorded. In order to estimate the regenerations and identify the flora, were used microplates with 25 m2 (5×5 m) area, All regeneration at species level were counted at two growing stages on the base of height of regeneration (seedling<0.3 m, seedling>0.3 m) in each plot, and were recorded the freshness status, ramifications, mechanical damages and pests. In addition, flora in these plots were identified and counted. Canopy cover was measured in all plots. Forest structure were investigated in 0.5 ha plots within major types. In order to design vertical and horizontal profiles, transects 10×70.7 m were located in 0.5 ha plots. According to the topography of region, 35 sample plots were recorded, totally. The results showed that the major type was pure oak type. The results of diameter and height distribution and horizontal and vertical structure were designed by use of SVS, showed these forests are uneven aged stands and had to stories. The results of species composition showed mixture of stands, as the major frequency was belonged to the chestnut-leaved oak. Most regeneration was belonged to the chestnut-leaved oak. The Independent T-test showed that there weren’t significant differences between regeneration longer and shorter than 30 cm. Also, there wasn’t a significant difference between slope classes. The ANOVA test showed that there weren’t significant differences among regenerations in classes of height above sea level. But there were significant differences in geographical aspects, the most frequency of regenerations were presented in Northeast and North aspects. The quality investigation of regenerations was showed that the majority of seedlings is health but is furcated. Also, pests only were showed in oak regenerations. The results of floristic studies showed 69 herbal species was identified that include 20 woody species (tree and shrub) and 49 herbaceous species belonged to the 31 families and 67 geniuses. The most abundant of tree and shrub species were Quercus castaneifolia, Pyrus boissieriana and Cratagus songarica, respectively. Also, the most abundant of herbal species were Silene italica, Alyssum minus and Asperula arvensis. The greatest herbal families in the study area were Lamiaceae with 8 species, Poaceae and Rosaceae 7 species and Asteraceae with 6 species. The most abundance life forms were hemicryptophytes, with 31 species (44.92 %) followed by phanerophytes with 20 species (28.98 %). About the 39.13% of species belonged to the Irano-Touranian region and 26.08% belonged to the Euro-Siberia region. Therefore, regard to the proportion of Euro-Siberia elements, it can be concluded that the study area is emerged as an ecotone zone to the adjacent Irano-Touranian region. Also, the appearances of indicator elements of Euro-Siberia region (elements of Hyrcanian flora) indicated the specific climatic and geographical situation and rare forest cover in region. Key words: Silviculture, Structure, Typology, Flora, Darkesh Forests, North Khorasan.
