عنوان پایان‌نامه
تبیین معرفت شناختی نظریه عقل فعال ارسطو بر اساس آرائ ابن سینا
- رشته تحصیلی
- فلسفه - فلسفه یونان وقرون وسطی
- مقطع تحصیلی
- دکتری تخصصی PhD
- محل دفاع
- کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4404،;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76297;کتابخانه دانشکده ادبیات و علوم انسانی شماره ثبت: 4404،;کتابخانه مرکزی -تالار اطلاع رسانی شماره ثبت: 76297
- تاریخ دفاع
- ۲۴ بهمن ۱۳۹۴
- دانشجو
- معصومه شمشیری
- استاد راهنما
- مهدی قوام صفری
- چکیده
- افلاطون در جستجوی متعلق پایدار و خطاناپذیر برای معرفت، به طرح نظریه‌ی مثل پرداخت. مُثُل، موجودات مجرد و قائم به ذاتی هستند که عالم محسوس روگرفت آن است. انسان با ادراک حسی سایه‌ی مثل، حقیقت را به یاد می‌آورد و به این ترتیب، معرفت برایش حاصل می‌شود. ارسطو در تقابل با این رویکرد، حقیقت معقول را در مصادیق محسوس منطوی دانست. نفس که در آغاز لوح نانوشته‌ای است، با ادراک حسی و تجرید محسوسات، معقولات بالقوه را بالفعل می‌کند. از آنجا که فعلیت امر بالقوه بواسطه‌ی امر بالفعل است، حضور عقل بالفعل یا به اصطلاح مفسران عقل فعال درون نفس ناطقه برای فعلیت عقل بالقوه ضروری است. تفاسیر متعددی در باب نحوه‌ی وجود عقل فعال شده است، که بسیاری از آنها خارج از چهارچوب اندیشه‌ی ارسطو هستند. در این میان ابن‌سینا عقل فعال را به عنوان موجود مجرد تامی مطرح می‌کند که صور عینی و علمی را به موجودات طبیعت و نفس انسان افاضه می‌کند، یعنی نقشهای معرفتی و وجودی متعددی به عقل فعال می‌دهد. به نظر او برای کسب معرفت، نفس با تجرید ادراکات محسوس، آماده‌ی دریافت صور معرفتی افاضه شده از جانب عقل فعال میگردد. متأخران ابن‌سینا نقدهایی به این رویکرد عرضه کرده‌اند. یکی از این نقدها آن است که اگر به باورهایی مثل انکار اتحاد عاقل و معقول و نفی حرکت جوهری نزد ابن سینا توجه کنیم، معلوم میگردد که گرچه وی معرفت را قوام یافته از فعالیت تجریدی نفس و افاضه‌ی عقل فعال میداند، اما براساس مبانی نظری خود نمی‌تواند به تجرید معتقد باشد و معرفت چیزی جز افاضه‌ی عقل فعال نیست. لازمه‌ی این سخن، پذیرش مثل افلاطونی است که محل انکار ابن‌سینا است. بر این اساس عقل فعال ارسطو که در تقابل با مثل افلاطونی شکل گرفته بود، در ادامه‌ی مسیر تاریخ فلسفه، دوباره به دامن نظریه‌ی مثل باز میگردد.
- Abstract
- In search of infallible and stable knowledge, Plato brought the theory of Forms up. Forms are abstract and substantive beings that the material world is an "image" or "replica" of them. Human being remembers the truth by perceiving the shadow of the Forms, and then knowledge is obtained. In contrast to this approach, Aristotle believes that sensible extension contains intelligible truth. Soul, which is a blank slate at birth, makes the potential intelligible to the actual one by perceiving and abstracting perceptions. Since the potentials turn to the actuals due to the actuals, there must be actual intellect, or as the interpreters mentioned active intellect, inside the discursive soul to actualize potential intellect. There are various interpretations on active intellect, most of which are out of Aristotle` thought. Avicenna takes active intellect as a totally abstract being which gives knowledge to human being`s soul, that is, he gives active intellect various ontological and epistemological roles. In order to obtain knowledge, as Avicenna believes, soul makes perceptions abstract and get ready to receive knowledge from active intellect. Successors criticize Avicenna`s thought. One of the critiques is that considering some of his beliefs like substantive movement and the union of intelligent and intelligible, although Avicenna takes knowledge as the result of abstracting perceptions by soul and given by active intellect, he cannot accept the process of abstracting according to his foundations. It has to be said knowledge is only given by active intellect. The consequence of such a belief is accepting Plato`s theory of Forms, which is denied by him. According to this critique, Aristotle`s active intellect theory, returns to Plato`s theory of Forms, which is on the contrary with it at first glance. KEYWORDS:Aristotle, Avicenna, Intellectual Perception, Knowledge,Idea,Active Intellect, Abstraction ,EmanationEpistemology.
